جنگلهای زاگرس یکی از مهمترین ذخیرهگاههای طبیعی ایران محسوب میشوند؛ پهنهای گسترده که نقشی حیاتی در پایداری آب، تعدیل اقلیم، تنوع زیستی و تأمین معیشت روستاییان ایفا میکند. با این حال، طی دهههای اخیر این جنگلها با مجموعهای از تهدیدهای همزمان ازجمله چرای مفرط دام، بهرهبرداری ناپایدار از چوب و محصولات جنگلی، گستردگی آتشسوزیها، کاهش بارندگی، فرسایش شدید خاک و مشکلات معیشتی جوامع محلی روبهرو شدهاند؛ تهدیدهایی که سرعت تخریب را به شکل نگرانکنندهای افزایش داده است.
ترحم بهزاد امروز چهارشنبه ۱۹ آذر در همایش مدیریت پایدار جنگلهای زاگرس بیان کرد: اجرای جنگلداری اجتماعی دیگر یک انتخاب مدیریتی نیست، بلکه ضرورتی حیاتی است.
مدیرکل دفتر آموزش، ترویج و مشارکتهای مردمی سازمان منابع طبیعی تأکید کرد: این شیوه بر پایه مشارکت فعال مردم در حفاظت، احیا و بهرهبرداری پایدار از جنگل استوار است و جوامع محلی را از نقش استفادهکننده منفعل به شریک مؤثر در مدیریت منابع طبیعی تبدیل میکند.
به گفته بهزاد، بهرهگیری از شناخت عمیق مردم بومی از شرایط منطقه، اجرای برنامههای حفاظتی را کارآمدتر میکند و سبب کاهش تخریبهایی مانند قطع درختان و چرای بیرویه میشود، همچنین بازگشت منافع اقتصادی حاصل از جنگلداری پایدار، ازجمله تولید گیاهان دارویی، زنبورداری، محصولات فرعی و گردشگری طبیعی، به جامعه محلی نیز انگیزه حفاظت از جنگل را به شکل چشمگیری افزایش میدهد.
وی ادامه داد: اجرای جنگلداری اجتماعی علاوه بر حفاظت از اکوسیستم، ظرفیت بالایی برای بهبود اقتصاد روستایی دارد. بسیاری از روستاهای زاگرس به دلیل کمبود فرصتهای شغلی و وابستگی به منابع جنگلی برای سوخت یا علوفه، در وضعیت ناپایدار معیشتی قرار گرفتهاند. طرحهای مشارکتی، با تکیه بر دانش بومی، میتوانند فشار بر منابع طبیعی را کاهش داده و مشاغل پایدار جایگزین فعالیتهای مخرب کنند؛ فرآیندی که از مهاجرت روستاییان جلوگیری و سرمایه اجتماعی منطقه را تقویت میکند.
بهزاد معتقد است که زاگرس با دستورهای اداری حفظ نمیشود و تجربههای جهانی نشان میدهد هرجا مردم در تصمیمگیریهای محیطزیستی نقش واقعی داشتهاند، نتایج پایدارتر بوده است.
او تأکید کرد: تغییر نگاه مدیریتی از رویکرد بالا به پایین به رویکرد مشارکتی، شرط لازم برای احیای زاگرس است.
نظر شما