شاید خیلی مهم نباشد که «امین وحدت» واقعاً یک دانشمند با اصالت و اصلیت ایرانی است یا فقط و به دلیلی که خدا می‌داند، اسم و فامیلش شبیه ما ایرانی‌هاست! به هرحال برخی خبرگزاری‌ها دیروز، وقتی که خبر انتخابش به عنوان مدیرپروژه «توسعه زیرساخت‌های کلیدی هوش مصنوعی گوگل» را منتشر کردند، از او به عنوان دانشمند ایرانی و نه حتی «ایرانی‌تبار» نام بردند. بنابراین بد نیست نگاه مختصری به گذشته‌ها و سوابق علمی او بیندازیم.

استاد دانشجویان گریزپا

همان‌قدر که نباید فکر کنید با انتخاب یک فرد تقریباً ایرانی به عنوان مسئول مهم‌ترین پروژه هوش مصنوعی، حالا ما ایرانی‌ها یک پارتی علمی در جهان هوش مصنوعی داریم، از این مطلب هم توقع زندگی‌نامه را نداشته باشید! چون من به جای همه شما هرچه گشتم چیزی درباره گذشته «امین وحدت» و اینکه کجا به دنیا آمده و پدر و مادرش اهل کجا هستند، پیدا نکردم. اما وقتی نامش را به لاتین در اینترنت جست‌وجو می‌کنید، تا دلتان بخواهد نتایج مربوط به مطالب و مصاحبه‌های علمی درباره او را پیدا می‌کنید. در اغلب این مطالب هم فقط گاهی به «ایرانی‌الاصل» بودنش اشاره شده است. همان‌طور که در تصویرش می‌بینید، امین وحدت جوان نیست و سن و سالی از او گذشته و البته به جز مسئولیت‌های مختلف که موفقیت‌های متفاوت و جالبی را به همراه داشته، سابقه طولانی‌مدت و بسیار درخشان تدریس در دانشگاه را هم دارد. در فهرست جوایز متعددی که به نام او ثبت شده، جایزه «دیوید و جانت وان بروکس» دیده می شودکه سال ۲۰۲۳ به خاطر تدریس جالب علوم رایانه به او تعلق گرفته است. این جایزه را شاید بتوان نقطه شروع مشهور شدن و بدست آوردن جایگاه‌ها و مسئولیت‌های علمی بعدی او تلقی کرد.
دانش‌آموخته دانشگاه «برکلی» در سال ۲۰۲۳ و در اوج دوران تدریس در گفت‌وگو با یکی از نشریات تخصصی علوم رایانه گفت: «به قول استادم در برکلی (دیوید پترسون) دانشجویان از نگاه من سکه‌های عیاربالای عرصه دانشگاه‌ها هستند». امین وحدت به خاطر همین نگاهش به دانشجویان در آن سال‌ها به استادی معروف می‌شود که مدام در حال ضرب سکه در دانشگاه است! او با روش‌های جذاب و به قول خودش با داستان گفتن، نکات سخت و پیچیده علمی را به دانشجویانش منتقل می‌کرد طوری که توانست گریزپاترین و زبل‌ترین دانشجویان دانشگاه‌هایی که در آنجا تدریس می‌کرد را به کلاس‌های درسش بکشاند. سال ۲۰۰۳ و زمانی که نامش به عنوان برنده جایزه تدریس انتخاب شد تازه و آن هم زودهنگام به رتبه استادتمامی دانشگاه رسیده بود و «جفری ماک» در «داک تودی» درباره او نوشت: «دانشجویان این استاد ایرانی‌الاصل در کنفرانس‌های برجسته‌ای مقاله منتشر کرده‌اند، توسعه نرم‌افزار یک استارت‌آپ موفق را رهبری کرده‌اند، به برنامه‌های تحصیلات تکمیلی برتر راه یافته‌اند و اولین دانشجوی دکترای او، هایفنگ یو، اکنون در حال مصاحبه برای موقعیت‌های تدریس در دانشکده‌های پیشرو علوم کامپیوتر کشور است».

کلید جاه‌طلبی‌های گوگل

همان سال‌های آغاز تدریس و بعد هم شهرت به خبرنگاران گفته بود: «هدف من مقوله‌ای بسیار فراتر و والاتر از رسیدن به مقام استادی دانشگاه است... من همان هدفی را دنبال می‌کنم که در آغاز دوره ورود به تحصیلات تکمیلی دنبال می‌کردم... هدف من بهبود شرایط انسانی است».
قضاوت درباره اینکه آیا «وحدت» حالا و در گوگل هم هنوز به دنبال همان اهداف انسانی‌ ۲۵ یا ۳۰ سال پیش است را نمی‌دانیم. «ایندیان اکسپرس» اما دوسه روز پیش با نام بردن از او به عنوان «کلید جاه‌طلبی‌های گوگل در هوش مصنوعی» یاد کرد و نوشت: «وحدت یک دانشمند کامپیوتر باسابقه با مدرک دکترا از دانشگاه کالیفرنیا، برکلی است که کار خود را به عنوان کارآموز تحقیقاتی در «زیراکس پارک» در اوایل دهه ۹۰ آغاز کرد. او قبل از پیوستن به گوگل در سال ۲۰۱۰، در دانشگاه دوک و دانشگاه کالیفرنیا، سن دیگو تدریس می‌کرد و سابقه دانشگاهی پرباری با نزدیک به ۳۹۵ مقاله منتشر شده با تمرکز بر محاسبات در مقیاس بزرگ برای خود ثبت کرده است. از زمان پیوستن به گوگل، او بی‌سروصدا در حال توسعه و گسترش زیرساخت هوش مصنوعی این شرکت بوده است. با این حال، در طول چند سال گذشته، نقش «وحدت» در جاه‌طلبی‌های گوگل در حوزه هوش مصنوعی بسیار مهم بوده است. تنها هشت ماه پیش، او نسل هفتم Ironwood TPU را در Google Cloud Next معرفی کرد. رهبری وحدت و تلاش‌های گروه کاری او، نقش محوری در قدرت سیستم‌های هوش مصنوعی گوگل، ازجمله تراشه‌های TPU و سیستم مدیریت خوشه Borg و Axion، اولین پردازنده مرکزی سفارشی مبتنی بر Arm گوگل، داشته است».

امین را نگه‌دار!

تقریباً دو سال پیش بود که «آکادمی ملی مهندسی» ایالات متحده (NAE)او را به عنوان یکی از اعضایش انتخاب کرد. در آمریکا انتخاب شدن به عنوان اعضای آکادمی ملی مهندسی از جمله بالاترین افتخارات حرفه‌ای برای یک مهندس محسوب می‌شود. این افتخار به کسانی اعطا می‌شود که سهم برجسته‌ای در «تحقیقات، فعالیت و یا آموزش مهندسی» ازجمله مشارکت‌های قابل توجه در توسعه ادبیات مهندسی داشته‌اند و یا در زمینه‌های جدید و در حال توسعه فناوری، ایجاد پیشرفت‌های عمده در زمینه‌های سنتی مهندسی، یا توسعه/اجرای رویکردهای نوآورانه در آموزش مهندسی مشارکت داشته‌اند. در متنی که آن سال از سوی آکادمی ملی مهندسی منتشر شد از «امین وحدت» به عنوان «عضو و معاون رئیس، گوگل LLCنام برده شده بود که به خاطر مشارکت در طراحی و پیاده‌سازی مراکز داده و شبکه‌هایی در مقیاس سیاره‌ای که سیستم‌های رایانه‌ای ابری را تغذیه می‌کنند، افتخار عضویت در آکادمی را پیدا کرده است.
واقعیت این است که در اوج رقابت میان غول‌های عرصه فناوری و هوش مصنوعی که رقابتی حساس، پیچیده و نفسگیر است هر اقدام و حرکتی مثل حرکت مهره‌های شطرنج بسیار اهمیت دارد. پایگاه techcrunch.com می‌نویسد: «گوگل در این مرحله از شطرنج رقابتی خودش با حریفان و در عرصه توسعه زیرساخت‌ها حرکت بزرگی انجام داده و امین وحدت را به سمت تکنسین ارشد زیرساخت هوش مصنوعی ارتقا داده است، سمتی که به‌تازگی ایجاد شده و مستقیماً به مدیرعامل، ساندار پیچای، گزارش می‌دهد... وحدت در حال حاضر هم از جایگاه بالایی در گوگل برخوردار است». خلاصه اینکه، وحدت در داستان هوش مصنوعی گوگل نقشی محوری دارد و بعد از دانشگاه هم کماکان در حال ضرب سکه‌های طلای دیگری است. درواقع، در بازاری که استعدادهای برتر هوش مصنوعی، از دستمزدهای نجومی و امکان استخدام‌های مداوم برخوردارند، تصمیم گوگل برای ارتقای امین وحدت به سطح مدیران ارشد می‌تواند به دلیل حفظ یکی از بهترین کارکنانش باشد. وقتی ۱۵ سال را صرف تبدیل کردن کسی به رکن اصلی استراتژی هوش مصنوعی خود کرده‌اید، باید مطمئن ‌شوید که او در شرکت شما می‌ماند.