تقدیم بسیاری از اشیا و آثار هنری ارزشمند از سوی زائران و مجاوران بارگاه مطهر امام رضا(ع) در دورههای مختلف تاریخی، نشان از ابراز عشق و محبت آنان به ساحت قدسی امام هشتم(ع) و خورشید تابناک هدایت و رستگاری دارد. وجود آثار ارزشمند هنری، قرآنها و مصاحف، انواع سکه، تابلوهای نقاشی ارزشمند و... همه به نوعی مبیّن نهایت خلوص و ارادت صاحبان آنها در تقدیم این آثار گرانقدر به این آستان مبارک است.
ازجمله آثار هنری نفیس موجود در اداره ذخایر و نفایس اداره کل نذورات آستان قدس رضوی، یک تابلو نقاشی با عنوان «شکفتن» است که در این زمینه میتوانید بخشهایی از سخنان سیدمحمد بهروز، کارشناس و مرمتکار این اداره را در گپوگفت دوستانه با خبرنگار روزنامه قدس دنبال کنید. وی دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد مرمت آثار بوده و ۳۵ سال سابقه خدمت در سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و خزانهداری حرم مطهر رضوی را دارد.
آشنایی با تابلو نقاشی «شکفتن»
جایگاه رفیع و قداست حرم مطهر رضوی و ارادت مسلمانان بهویژه شیعیان به ساحت قدسی حضرت رضا(ع) موجب غنای چشمگیر و روزافزون در تقدیم آثار تاریخی و فرهنگی با مضامین دینی و اعتقادی از سوی ارادتمندان به آستان مبارک امام هشتم(ع) در این بارگاه ملکوتی شده است. در بخش مخزن اداره ذخایر و نفایس اداره کل نذورات آستان قدس رضوی تعداد زیادی تابلو نقاشی زیبا وجود دارد که یکی از آنها تابلو «شکفتن» اثر استاد مهدی فرخی، هنرمند معاصر و نگارگر سبک آیینی است. این اثر با رنگ آکریلیک روی مقوای ماکت به ابعاد ۹۲* ۷۷ سانتیمتر اجرا و در تاریخ دوم اردیبهشت ۱۳۹۲، توسط این استاد فرهیخته به موزههای آستان قدس رضوی اهدا شده است. استاد فرخی، متولد ۱۳۵۹ خورشیدی و دارای نشان درجه یک هنری در رشته نگارگری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. او از نخستین هنرمندان ایرانی است که عنصر قلمگیری را تبدیل به محور اصلی در آبستراکسیون و انتزاع میکند و آن را از قالب حاشیه تزئینی، به مرکزیت، متن و زمینه دینامیزم و پویش تصویری خود میآورد و سامان بصری فرم خود را با آن تعریف و تثبیت میکند. هنر آبستره از زبان بصریِ شکل، فرم، رنگ و خط برای خلق ترکیبی استفاده میکند که از دیگر رفرنسهای بصری در جهان مستقل است. نقاشی آبستره یا انتزاعی بهعنوان یکی از خالصترین شیوههای بیان احساسات توصیف میشود، زیرا این سبک، خالق خود را برای ارتباط آزادانه از طریق چشم، بدون محدودیت در شیوههای یافت شده در واقعیت عینی، دنبال میکند.
«شکفتن» به عشق فاطمه زهرا(س) بانوی بینظیر دو جهان
در این تابلو، بیننده شخصیت نمادین حضرت فاطمه زهرا(س) به عنوان اسوه حسنه و الگوی حقیقی از مقام زن کامل در نگاه اسلام را در زمینهای به رنگ قرمز مشاهده میکند که این بانوی مطهره، بر سجاده نماز نشسته و تمام ارکان وجود او در حجاب، قرآن و درختی پر از شکوفههای بهاری تجسم پیدا کرده است؛ هر یک از این عناصر (چادر، کتاب، درخت و...) نماد یکی از ارزشهای والای قرآنی و انسانی حضرت صدیقه طاهره(س) است که میتواند الگویی نمونه و بینظیر برای همه بانوان در همه زمانها و دورهها به شمار آید.
این اثر با الهام از مقام قدسی حضرت فاطمه زهرا(س) طراحی شده است. بانویی که نور، پاکی و معرفت الهی در وجود مقدسش تجلی یافته است. وجود پردهای لطیف و گلبارانشده در تصویر، نمادی از حجاب نورانی و طهارت بیمانند ایشان است. حجابی که حقیقت را نمیپوشاند، بلکه آن را با زیبایی و آرامشی الهی جلوهگر میکند.
در قسمت پایین این اثر هنری، کتاب مقدس مسلمانان، قرآن کریم گشوده شده است. کتابی که سراسر سیره و معنویت کوثر نبوت، حضرت فاطمه اطهر(س) در امتداد نور آن شکل میگیرد. شکوفههایی که از دل صفحات میرویند، نشانهای از حیات، برکت و معرفتی است که از کلام وحی به جهان هستی جاری میشود. ترکیببندی این اثر برجسته، بدون نمایش چهره و با تکیه بر نور، لطافت و نشانههای باغ بهشت تلاش دارد حضوری قدسی و ملکوتی را بازنمایی کند؛ حضوری که در ژرفای مهر، طهارت و حکمت الهی، استوار و ماندگار است.
حذف عاملیت چهره در راستای انتقال مرکزیت بصری از چهره به کلیت فضا و بافت، به یک تحول در سنت نگارگری انجامیده و آن، ارائه یک بیان انسانشناختی عام و همهزمانی و همهمکانی است که مانیفست (انگیزه و دیدگاهها) هنر مدرن است. حذف عاملیت چهره میتواند به عرصههایی دیگر از زندگی و زمانه انسان مدرن نیز تسری یابد.
هنرمند در انکشاف این قابلیت عظیم و زاینده آفرینشگری، ظرفیتهای فرم بیانی خود را نیز در تجلی بخشیدن به معنا گسترش داده و انتزاع نقش را در بستر یک کنش بیانی پرتحرک، کنشمند، زنده و سرشار از شور حسی و عاطفی، غنای معنوی و سیالیت ذهنی و زبانی میآفریند.
به گفته استاد فرخی، وی با طراحی این اثر نفیس، تلاش در ابراز ارادت و خدمت به مقام و ساحت مقدس بانویی داشته که سرچشمه نور، مهر مادری و حکمت قرآنی است و هنرمند طراح این تابلو، تنها با نشانهها و ظرافتها به حریم روحانی و آسمانی ایشان از جنبه ذهنی و تصور خود نزدیک شده است. نگارگر این اثر، در پیمودن این مسیر امیدبخش و روشن که پاسخ به یک نیاز اساسی در هنر امروز ما و مکاشفه روح زندگی، زایشگری و آفرینندگی در این «سنت زیبایی» به شمار میرود، تلاش ارزشمندی را به کار برده است.
نظر شما