در ادامه موج تغییرات هدفمند در سطح فرماندهان نظامی، پس از جابه‌جایی در نیروی زمینی ارتش، روز گذشته شاهد تغییر فرمانده نیروی پدافند ارتش بودیم؛ جایی که سرتیپ الهامی جایگزین امیر سرتیپ علیرضا صباحی‌فرد شد. این تحولات اگرچه در نگاه نخست می‌تواند یک تغییر معمول سازمانی تلقی شود، اما در واقع باید آن را در چارچوبی بزرگ‌تر و راهبردی‌تر تحلیل کرد.
واقعیت این است که هر سیستم عاقلی، پس از مواجهه با حوادث و تنش‌های امنیتی، ناگزیر به سمت آسیب‌شناسی حرکت می‌کند؛ شناخت دقیق نقاط ضعف و قوت، بررسی فرصت‌ها و تهدیدها و سپس طراحی دوباره بر اساس این ارزیابی‌ها انجام می‌گیرد. نظام جمهوری اسلامی و مجموعه نظامی ـ امنیتی کشور نیز از این قاعده مستثنا نیست. این تغییرات دقیقاً محصول همین نگاه عقلانی و تجربه‌محور است.
تغییر در سطح فرماندهی نیروهای مسلح امری طبیعی و دارای پیشینه در جمهوری اسلامی است و در طول سال‌ها بارها اتفاق افتاده؛ اما آنچه تغییرات اخیر را برجسته و معنادار می‌کند، چند واقعیت اساسی است؛ نخست آنکه در مقطع اخیر، تعدادی از فرماندهان برجسته کشور را در مسیر جهاد و شهادت از دست داده‌ایم، دوم آنکه شرایط جدید منطقه‌ای و بین‌المللی اقتضا می‌کند برخی جابه‌جایی‌ها با هدف تزریق انگیزه، جوان‌گرایی، ورود ایده‌های نو و طراحی راهبردهای تازه انجام شود. فرماندهان وارد گود شده، با ذهن‌های تازه و رویکردهای عملیاتی‌تر می‌توانند نسبت به دشمن طراحی جدید داشته باشند؛ طراحی‌ای که مبتنی بر غافلگیری، ابهام‌آفرینی و بر هم زدن محاسبات طرف مقابل است. نمونه عینی این مسئله را امروز در حزب‌الله لبنان می‌بینیم؛ جایی که رژیم صهیونیستی در برابر فرماندهان جدید دچار سردرگمی اطلاعاتی شده و زمان نیاز دارد تا حتی به شناخت اولیه‌ای از این چهره‌ها برسد؛ آن هم اگر اساساً موفق شود.
این تغییرات محصول تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در سطوح عالی نظام است؛ تصمیمی متناسب با شرایط منطقه و حتی جهان که آبستن حوادث و تحولات خاصی است. افزایش سرعت و حجم این جابه‌جایی‌ها نیز نشان می‌دهد نظام به یک جمع‌بندی روشن رسیده و وارد فاز جدیدی از بازآرایی قدرت شده است. نکته کلیدی‌تر اما تغییر رویکرد کلی نظامی کشور است. جمهوری اسلامی به این تجربه رسیده که صرفاً با رویکرد پدافندی و واکنشی نمی‌توان در میدان تقابل ماند. امروز نیاز، حرکت به سمت تهاجمی و آفندی است؛ رویکردی که دشمن را وادار به تجدیدنظر در محاسباتش کند.
همان نکته‌ای که رهبر معظم انقلاب پیش از جنگ‌ها و تنش‌ها بر آن تأکید فرمودند؛ باید محاسبات دشمن را به هم زد.
اکنون این راهبرد در حال عینیت یافتن است؛ چه با تغییر فرماندهان، چه با ورود نیروهای عملیاتی‌تر و چه با خروج تدریجی از فضای انفعال. این پیام به‌وضوح به دشمن منتقل شده است. همان ‌طور که آن‌ها نیز در سوی مقابل، دست به تغییرات مشابه زده‌اند؛ از تحولات در ساختار نظامی و امنیتی رژیم صهیونیستی گرفته تا تغییرات در آمریکا، ناتو و حتی روسیه. واقعیت این است که در شرایط تخاصم و تنش، هیچ واحد سیاسی‌ای نمی‌تواند با ساختار ثابت و رویکردهای کهنه ادامه دهد.
این یک قاعده پذیرفته ‌شده در دنیای قدرت است و باید خود را به‌روز کرد. به باور نگارنده، این تغییرات نباید صرفاً در سطح افراد متوقف بماند؛ بلکه باید در حوزه سیاست‌گذاری، راهبرد، خط ‌مشی و حتی سطوح پایین‌تر مدیریتی نیز امتداد پیدا کند تا اثرگذاری واقعی خود را نشان دهد.