حمیدرضا خادم بروجردی، با تشریح چالشهای جدی مدیریت پسماند در کشور، هشدار داد: نبود دادههای معتبر و شفاف، چند متولی بودن و اقتصادی نبودن مدیریت اصولی پسماند، موجب تداوم رهاسازی و دفن غیراصولی حجم عظیم پسماندهای صنعتی شده است.
وی در پاسخ به پرسشی درباره صحت آمار تکاندهنده ۴۰ میلیون تن پسماند صنعتی، اظهار داشت: حقیقتش را بخواهید هیچ نوع اطلاعات دقیق و تفکیکشدهای در این موضوع منتشر نمیشود. این در واقع شنیدههاست و آمارهای غیررسمی که از جاهای مختلف منتشر میشود.
وی افزود: اگر بخواهیم شفاف صحبت کنیم، دقیقاً نمیتوانیم میزان دقیقش را عنوان کنیم، اما با توجه به اینکه این اعداد بهصورت رسمی از تریبونهای مختلف، از جمله مجلس، مطرح شده، میشود گفت چنین آماری وجود دارد؛ اگر کمتر نباشد، احتمالاً بیشتر خواهد بود.
رهاسازی پسماند یعنی نبود کامل مدیریت
خادم بروجردی با تأکید بر اینکه واژه «رهاسازی» از منظر محیطزیستی به معنای عدم مدیریت است، تصریح کرد: یعنی هیچ نوع مدیریتی روی این پسماندها وجود ندارد و بدون هیچ گونه اقدام یا فرایندی وارد چرخه محیطزیست میشوند. به زبان ساده، یعنی اصلاً به مسئله توجهی نمیشود و فقط تلاش میکنیم از جلوی چشممان دورش کنیم.
به گفته وی، نظام هدفمند مدیریت پسماند و اقتصاد چرخشی در کشور دیده نشده که این امر میتواند ناشی از ضعف زیرساختها، نبود مشوقهای اقتصادی یا ارزان بودن رهاسازی نسبت به مدیریت اصولی باشد.
قانون داریم، اما اجرا نمیشود
خادم بروجردی در بخش دیگری به قوانین حوزه پسماند اشاره کرد و گفت: ما قوانین خوبی داریم، اما قانون بدون زیرساخت عملاً اجرا نمیشود. قوانین در خلأ کاربرد ندارند.
وی موانع اصلی اجرای قوانین را «اقتصاد نادرست پسماند»، «نبود داده معتبر و شفاف» و «چند متولی بودن» عنوان کرد و افزود: تا وقتی دفن و رهاسازی از مدیریت اصولی ارزانتر باشد و هزینه واقعی آلودگی در نظر گرفته نشود، صنعت به مسیر ارزانتر میرود، حتی اگر قانون سختگیرانه باشد.
وی همچنین بر لزوم وجود «فرماندهی واحد» در این حوزه تأکید کرد.
پیامدهای دفن غیراصولی، از آلودگی آب و خاک تا تهدید سلامت انسان
رئیس گروه توسعه نیروگاههای زیستتوده در تشریح پیامدهای دفن غیراصولی پسماند، با اشاره به سلسلهمراتب مدیریت پسماند (کاهش تولید، استفاده مجدد، بازیافت، تبدیل به انرژی و در نهایت دفن با حداقل خطر)، هشدار داد: پسماندها ممکن است حاوی فلزات سنگین یا مواد سرطانزا باشند و دفن غیراصولی باعث آلودگی خاک و آبهای زیرزمینی میشود.
وی توضیح داد: حتی پسماندهای خشک با نفوذ آب باران شسته میشوند و مواد مضرشان وارد محیط و در نهایت زنجیره غذایی انسان میشود.
به گفته وی، این روند منجر به افزایش بیماریها، تحمیل هزینههای درمانی، فشار اقتصادی و نارضایتی اجتماعی میشود.
تفکیک از مبدأ؛ کلیدی برای رونق اقتصاد چرخشی
خادم بروجردی در برنامه رادیو گفتوگو با اشاره به نقش مؤثر تفکیک زباله از مبدأ، خاطرنشان کرد: تفکیک از مبدأ کمک مستقیم به اقتصاد چرخشی پسماند میکند. هر چقدر پسماند قابل استفاده تمیزتر باشد، ارزش اقتصادی بیشتری دارد.
وی مثال زد که کاغذ تفکیکشده و تمیز میتواند دوباره استفاده یا بازیافت شود، اما وقتی با زبالهتر مخلوط میشود، عملاً ارزشش را از دست میدهد.
این کارشناس همچنین بر لزوم آماده بودن زیرساختها توسط مسئولان و افزایش آگاهی زیستمحیطی شهروندان برای موفقیت در این خصوص تأکید کرد.
نظر شما