عالمان و پرورش‌یافتگان مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام، مرزبانان اعتقادی و فکری اسلام و دژهای مستحکم دیانت بوده و هستند و وظیفه مهم و راهبردی حراست از عقاید، احکام و هویت اسلامی را، طی قرن‌ها به دوش کشیده‌اند و افزون بر این، مسئولیت ترویج و اقامه دین را، در سخت‌ترین شرایط و تندترین گردنه‌های تاریخی برعهده گرفته‌اند.آیت‌الله العظمی سید محمدهادی میلانی، یکی از این مرزبانان بزرگ و عالمان پرورش‌یافته در مکتب اصیل اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام است که در دوران حضور خود در حوزه علمیه خراسان، جایگاه علم و دانش را در آن ارتقاء داد و بنیان‌های نیکی را گذارد که ثمرات آن برای نسل‌های بعد باقی ماند. حوزه علمیه خراسان جایگاه تربیت شخصیت‌های بزرگ عالم تشیع است؛ بزرگانی هم‌چون شیخ‌الطائفه طوسی و نیز، خواجه نصیرالدین‌ طوسی در همین خطه شکوفایی علمی یافتند و از دانش موجود در مدارس دیرپا و عالم‌پرور آن برخوردار شدند.
این خط سیر بابرکت برای قرن‌ها ادامه پیدا کرد و رهاوردی غنی و قابل تکیه را پدید آورد که در زمره افتخارات عالم تشیع و جهان اسلام قرار می‌گیرد. با وجود چنین سابقه غنی و قابل اعتنایی، هنگامی که آیت‌الله‌العظمی میلانی وارد حوزه علمیه مشهد شد، تحولی اساسی نیاز بود تا این حوزه پرسابقه بتواند جایگاه سترگ پیشین را بازیابد و دوباره در قله علوم عقلی و نقلی بایستد. آن مرحوم یکی از برجسته‌ترین چهره‌های سده اخیر حوزه علمیه است که میراثی ارزشمند از حوزه‌های بزرگ نجف و کربلا را با خود به حوزه علمیه مشهد و خراسان آورد و با تکیه بر استعداد و هوش خدادادی و ذاتی و بهره‌مندی از تجربه ارزشمند سال‌ها تحقیق و تدریس در عتبات، نقش بی‌بدیلی در ارتقای علمی، آموزشی و مدیریتی حوزه علمیه خراسان ایفا کرد و بی‌تعارف، آن را به اوج رساند. علاوه بر این، آن فقید سعید در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی نیز، جایگاهی رفیع و درخور داشت و به گواهی اسناد تاریخی، در بزنگاه‌های خطرناک، نقشی مؤثر و راهبردی در حمایت از جریان حق و نهضت اسلامی امام خمینی(ره) ایفا کرد. واکنش وی به تبعید امام(ره) و اسناد مربوط به آن، یکی از شاخص‌ترین نمونه‌های قابل بررسی در این زمینه است که آیت‌الله العظمی میلانی را به الگویی مناسب و قابل ارائه به نسل جدید تبدیل می‌کند؛ الگویی که می‌تواند در بسیاری از امور راهگشا باشد. کنگره بزرگداشت پنجاهمین سال رحلت آیت‌الله العظمی سیدمحمدهادی میلانی، فرصتی برای باز شدن دریچه‌ای جدید به سوی افقی روشن است؛ آغازی بر یک مسیر روشن که می‌تواند مقدمه‌ای برای فهم‌های عمیق‌تر و تلاش‌های جدی‌تر برای شناخت سرمایه‌های سترگ و کمتر شناخته شده حوزه‌های علمیه باشد.