مریم خاک رنگین، مدیر کل دفتر خانواده و بانوان معاونت سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی در گفت‌وگویی درباره غربالگری سرطان ۲۲ هزار زن سرپرست خانوار که نشان داد شیوع برخی بیماری‌ها به ویژه سرطان در میان این زنان بالاتر از جمعیت عمومی است، گفت: یکی از دلایل مهم شیوع بیماری‌ها در میان زنان، به‌ویژه زنان سرپرست خانوار یا به‌طور کلی جمعیت‌های کم‌درآمد، این است که آن‌ها کمتر وارد برنامه‌های غربالگری می‌شوند. تشخیص‌های به‌موقع در این گروه‌ها به دلیل‌ پیگیری نکردن برنامه‌های غربالگری و همچنین مشکلات مالی، گاهی اوقات از اولویت پرداخت‌های آن‌ها خارج می‌شود. بنابراین، این مسئله موجب می‌شود که فقر دانش و فقر مالی، خانواده‌های با طبقات اقتصادی و اجتماعی پایین‌تر را از جدی گرفتن برنامه‌های غربالگری بازدارد.

مددکاران اجتماعی پیگیر وضعیت بانوان سرپرست خانوار هستند

به گفته وی، سازمان بهزیستی امسال با توجه به این ضرورت اقداماتی انجام داده است؛ به‌طوری که مددکاران اجتماعی ما پیگیر وضعیت بانوان سرپرست خانوار هستند. آن‌ها با این زنان تماس می‌گیرند و کلاس‌های آموزشی برای آن‌ها برگزار می‌شود تا آن‌ها را ترغیب کنند که برای انجام غربالگری به مراکز بهداشت مراجعه کنند.

خاک رنگین در ادامه خاطرنشان کرد: از سوی دیگر، یکی از نگرانی‌های خانواده‌ها در پیگیری نکردن برنامه‌های غربالگری این است که اگر بیماری تشخیص داده شود، ممکن است بگویند: «من چه کار باید بکنم؟» زیرا توان پرداخت هزینه‌های درمان را ندارند. این نگرانی به‌نوعی بار روانی اضافی بر دوش خانواده‌های زن سرپرست خانوار می‌گذارد و یکی از موانع روانی که سبب نبود استقبال از این برنامه‌ها می‌شود، این است که خانواده‌ها فکر می‌کنند: «اگر الان بیماری تشخیص داده شود، بعد چه باید بکنم؟ من هزینه درمان را ندارم و مشکلات زندگی‌ام زیاد است.» بنابراین، ممکن است اینگونه فکر کنند که ناآگاهی و نداشتن اطلاع از بیماری برای افرادی که توان تأمین هزینه‌های درمان را ندارند، بهتر باشد.

در نظر گرفتن اعتبار برای درمان زنان سرپرست خانوار مبتلا به سرطان

وی ادامه داد: در این راستا، سازمان بهزیستی امسال اعتبار خوبی برای کمک به درمان زنان سرپرست خانواری که دچار بیماری سرطان هستند، در نظر گرفته است. این اعتبار به همراه سایر خدمات بهداشتی و درمانی که برای زنان در سیستم بهداشتی ارائه می‌شود، می‌تواند تا حدی از فشارهای اقتصادی و روانی ناشی از هزینه‌های درمان بکاهد.

معاون سازمان بهزیستی تصریح کرد: علاوه بر این، همان‌طور که رئیس سازمان بهزیستی در مصاحبه‌های قبلی خود اشاره کرده است، یکی از مشکلاتی که دولت با آن مواجه است، نبود وجود ارتباطات مؤثر میان سیستم‌ها و سازمان‌های مختلف است. به این ترتیب، خدمات ارائه شده ممکن است، به‌طور هماهنگ با یکدیگر پیوند نخورند و این موضوع می‌تواند بر اثربخشی برنامه‌ها تأثیر بگذارد. ما تلاش می‌کنیم که تمامی ظرفیت‌های موجود در کشور را برای کمک به طرح غربالگری زنان سرپرست خانوار در حوزه بهداشت بسیج کنیم. در این راستا، همکاری‌های بسیار خوبی با سازمان بهزیستی انجام می‌شود و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز از این طرح استقبال خوبی داشته است.

خاک رنگین تأکید کرد: علاوه بر این، به دنبال شناسایی و جذب سایر منابع موجود در سطح ارگان‌ها، خیریه‌ها و نهادهای مختلف هستیم. با اجرای این برنامه در سطح بهزیستی، شاهد بوده‌ایم که خیرین خوبی نیز برای حمایت از زنان سرپرست خانوار به این طرح پیوند خورده‌اند. به‌عنوان مثال، در آذربایجان شرقی، این موضوع به‌وضوح دیده شده است که خیرین برای حمایت از این برنامه فعال شده‌اند. همچنین، ما چند منبع دیگر در سایر ارگان‌ها شناسایی کرده‌ایم و به دنبال پیگیری و جذب آن‌ها هستیم.

ارجاع بانوان سرپرست خانوار به مراکز غربالگری

وی با اشاره به اینکه به‌طور هفتگی آمار زنان شناسایی‌شده در این طرح را که مبتلا به سرطان هستند، جمع‌آوری می‌کنیم، گفت: خوشبختانه تا اینجای کار، که تقریباً سه ماه از شروع برنامه می‌گذرد، ارجاع بانوان برای دریافت خدمات غربالگری آغاز شده است، بازخوردهایی که از استان‌ها دریافت کرده‌ایم نشان می‌دهد که اعتبار در نظر گرفته‌شده توسط سازمان بهزیستی، پاسخگو بوده است.

معاون سازمان بهزیستی در خصوص برنامه این سازمان در حمایت از بیماری‌های زنان سرپرست خانوار اظهار داشت: باید یادآوری کنیم که دولت در برنامه هفتم توسعه و برنامه‌های بودجه سالانه، تمهیدات خوبی برای حمایت از درمان زنان سرپرست خانوار در نظر گرفته است. این زنان در صورتی که از خدمات بخش دولتی استفاده کنند، هزینه‌های بیمارستانی آن‌ها مطابق با قانون رایگان است. این اقدامات به کاهش بار مالی بر دوش این خانواده‌ها کمک می‌کند و به آنان امکان می‌دهد تا به درمان و خدمات بهداشتی دسترسی داشته باشند.

خاک رنگین افزود: ما تلاش کرده‌ایم که ظرفیت‌های مختلف صندوق بیماری‌های خاص را بررسی کنیم و همکاران استان خود را بسیج کنیم تا زنان سرپرست خانوار که دچار یکی از بیماری‌های خاص هستند، حتماً عضو این صندوق شوند. با عضویت در این صندوق، این افراد می‌توانند از خدمات و حمایت‌های آن بهره‌مند شوند و نخستین نسخه‌های خود را برای دریافت خدمات فعال کنند.

حمایت ویژه صندوق بیماری‌های خاص از زنان سرپرست خانوار

وی با بیان اینکه صندوق بیماری‌های خاص حمایت‌های بسیار خوبی از زنان سرپرست خانوار انجام می‌دهد، گفت: همچنین نکته‌ای که باید به آن اشاره کنیم، این است که مجمع خیران سلامت نیز از برنامه ما حمایت می‌کند و قرار است تفاهم‌نامه‌ای با آن‌ها امضا کنیم. با توجه به اینکه اعضای این مجمع شامل افراد تأثیرگذار هستند، این همکاری می‌تواند به تقویت و گسترش خدمات ارائه‌شده به زنان سرپرست خانوار کمک کند. به نظر می‌رسد که برنامه تا حد زیادی به اهداف خود دست یافته و اعتباراتی که سازمان بهزیستی فراهم کرده، به‌خوبی نیازهای درمانی زنان شناسایی‌شده مبتلا به سرطان را پوشش می‌دهد. همکاری بخش بهداشت وزارت بهداشت نیز در این راستا بسیار مثبت بوده است.

مدیر کل دفتر خانواده و بانوان سازمان بهزیستی با تأکید بر اینکه ما در حال انتظار برای شناسایی چالش‌های موجود در حوزه درمان هستیم تا بتوانیم برای جلب همکاری بیشتر این بخش اقدام کنیم، خاطرنشان کرد: مکاتباتی که با وزارت بهداشت انجام شده، نشان می‌دهد که معاونت درمان نیز تمایل دارد به برنامه غربالگری سرطان و سلامت جسمی زنان سرپرست خانوار کمک کند. این موافقت‌ها از سمت معاونت درمان می‌تواند به تسهیل فرآیندهای درمانی و ارائه خدمات به این زنان کمک کند و به تقویت همکاری میان سازمان‌ها در راستای حمایت از این گروه آسیب‌پذیر منجر شود.

به گفته وی، پیشگیری و شناسایی زودهنگام بیماری‌ها نه تنها منافع زیادی برای سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت دارد، بلکه هزینه‌های درمان را نیز کاهش می‌دهد. این اقدام به سلامت جامعه هدف کمک می‌کند و دغدغه اصلی وزارت بهداشت و سایر نهادهای رفاهی است.

وی تصریح کرد: با توجه به این‌که حدود ۷۶۰۰ زن سرپرست خانوار مبتلا به بیماری‌های خاص شناسایی شده‌اند، باید به این نکته توجه کنیم که تعداد فرزندان این زنان نیز باید شناسایی و در برنامه‌های حمایتی لحاظ شود. برای حمایت از این گروه‌ها و نیازمندی‌هایشان، به خدمات پایدار و جامع نیاز داریم. این موضوع نیازمند همکاری و هماهنگی میان تمامی نهادهای مربوطه است تا بتوانیم خدمات مؤثری را به این جمعیت آسیب‌پذیر ارائه دهیم و کیفیت زندگی آن‌ها را بهبود بخشیم.

ضروت ارائه خدمات درمانی محترمانه و مؤثر به بیماران خاص

به باور او، ارائه خدمات محترمانه و مؤثر در سیستم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، برای زنان سرپرست خانوار مبتلا به بیماری‌های خاص بسیار حائز اهمیت است. هدف اصلی باید کاهش شیوع این بیماری‌ها از طریق اجرای مداوم برنامه‌های غربالگری باشد.

خاک رنگین در ادامه به آمار ۷۶۰۰ زن سرپرست خانوار که در حال حاضر مبتلا به بیماری‌های خاص هستند، اشاره کرد و گفت: نیاز است که توجه ویژه‌ای به شناسایی و حمایت از فرزندان این زنان نیز داشته باشیم. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت تشخیص و درمان زودهنگام برای کل خانواده است، زیرا این خانواده‌ها نیازمند خدمات پایدار و جامع هستند. توجه به این جمعیت و افزایش آگاهی در مورد بیماری‌های خاص می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها کمک کند و با شناسایی دقیق‌تر، از بار مالی و روانی بر دوش این خانواده‌ها بکاهد. به همین دلیل، همکاری نزدیک با وزارت بهداشت و سایر نهادها در این راستا ضروری است.

معاون سازمان بهزیستی بر اهمیت استفاده از بند پ ماده ۷۳ قانون توسعه هفتم به عنوان یک راه حل بنیادی برای درمان زنان سرپرست خانوار و فرزندانشان در ابتلا به بیماری‌های خاص تأکید کرد و گفت: این بند این امکان را فراهم می‌کند که بیمه‌های پایه بتوانند خدمات اضافی و فراتر از آنچه در حال حاضر تعریف شده است، برای این گروه آسیب‌پذیر ارائه دهند. تقویت خدمات بیمه‌ای می‌تواند به کاهش بار مالی بر دوش خانواده‌ها کمک کند، به ویژه در حوزه دارو که به‌عنوان یکی از چالش‌های بزرگ برای این خانواده‌ها شناخته می‌شود. کاهش فرانشیزها و هزینه‌های دارویی می‌تواند به بهبود دسترسی این خانواده‌ها به درمان و داروهای مورد نیازشان منجر شود.

انجام ماموگرافی، سونوگرافی و MRI؛ بار مالی سنگین بر دوش زنان سرپرست خانوار سرطانی

وی خاطرنشان کرد: در نهایت، این اقدامات نه تنها به بهبود کیفیت زندگی این زنان و فرزندانشان کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به افزایش مشارکت آنان در جامعه و کاهش فشار مالی بر نظام سلامت نیز منجر شود. همکاری نزدیک با نهادهای بیمه و وزارت بهداشت در راستای این هدف بسیار حیاتی است. هزینه‌های بالا برای خدمات تشخیصی مانند ماموگرافی، سونوگرافی و MRI می‌تواند بار مالی سنگینی بر دوش خانواده‌ها، به‌ویژه زنان سرپرست خانوار مبتلا به بیماری‌های خاص بگذارد. اگر بیمه‌های پایه بتوانند این خدمات را تحت پوشش قرار دهند و هزینه‌ها را کاهش دهند، می‌توانیم اطمینان حاصل کنیم که این خانواده‌ها دسترسی بهتری به خدمات درمانی خواهند داشت. این موضوع نه تنها به بهبود وضعیت سلامت آن‌ها کمک می‌کند، بلکه از نظر روانی نیز می‌تواند فشار را کاهش دهد.

به گفته خاک رنگین، سازمان بهزیستی به عنوان نهاد حمایتی، همواره در تلاش بوده است که کمک‌های درمانی را ارائه دهد، اما مشکلاتی از قبیل تأخیر در ابلاغ اعتباراتی که به دولت تعلق می‌گیرد، می‌تواند بر روند ارائه این خدمات تأثیر منفی بگذارد. بهبود هماهنگی بین نهادها و تسریع در تخصیص منابع مالی می‌تواند به رفع این مشکلات و بهبود وضعیت سلامت این گروه آسیب‌پذیر کمک کند. بنابراین خانواده‌ها نمی‌توانند معطل باشند که این کمک‌هزینه‌ها به دست‌شان برسد. دوم اینکه در بخش کمک‌های ترمیمی، خانواده باید پرداختی انجام دهد تا ما بتوانیم هزینه‌ها را جبران کنیم؛ یعنی خانواده باید پولی داشته باشد که پرداخت انجام دهد و پس از آن سازمان بگوید که این کمک‌هزینه را در ازای هزینه‌هایی که انجام داده، پرداخت کند.

وی تاکید کرد: این در حالی است که خانواده‌های کمتر برخوردار از ابتدا شاید توان پرداخت به آن صورت را نداشته باشند. بنابراین اگر خدمات بیمه‌ای برای این قشر تقویت شود، کمک مؤثری خواهد بود و به مراتب موثرتر از هر کمک‌هزینه‌ای است که نهادهای دولتی یا نهادهای حمایتی می‌توانند پرداخت کنند، چرا که خانواده از ابتدا شاید مجبور به پرداخت نباشد و این کاهش هزینه‌های خانوار در پرداخت‌های اولیه که در واقع همان پرداخت‌های اولیه در بخش درمان است، می‌تواند مشوق بسیار خوبی باشد که موجب شود خانواده‌ها بهتر به طرح‌های غربالگری پاسخ دهند یا اگر دچار مشکل خاصی شوند، به دلیل مسائل مالی، امور درمان را به تعویق نیندازند.