دکتر خدابخش احمدی، دبیر علمی همایش ملی «الگوی اسلامی - ایرانی مشاوره» با بیان این مطلب گفت: این همایش از یک سو فرصتی برای تبادل علمی و از سوی دیگر فرصتی برای کسب فیوضات معنوی و بنمایههای علمی است. همچنین بستری برای توسعه مشاوره با الگوی اسلامی و ایرانی در کشور خواهد بود.
تنها، مصرفکننده علوم نباشیم
رئیس بخش مرکز تحقیقات علوم رفتاری دانشگاه بقیها... (عج) گفت: همواره همانند اغلب علوم، ما مصرف کننده دانش وارداتی بودهایم. در واقع آنچه تاکنون در حوزه روانشناسی و مشاوره استفاده کردهایم از تولیدات دیگران بوده و ما تولیداتی نداشتهایم. گرچه این منابع وارداتی اثربخش بوده است، اما پرسش اینجاست که آیا این اثربخشی در دراز مدت و برای همه افراد جامعه ادامه خواهد داشت؟
دلیل دیگری که سبب ورود به این مقوله شده، تأکیدات مقام معظم رهبری بر بومی سازی علوم انسانی است. از این رو باید در زمینه بومی سازی مشاوره و روانشناسی تلاش کنیم. باید تلاشهای پراکنده، منسجم شده تا در قالب علمی در نهایت به تئوریپردازی و گفتمان مؤثری بینجامد، زیرا گاه آن قدر نظریههای غربی را باور کردهایم که آنها را غیر قابل تردید میپنداریم. این باورداشت روند تولید علم در جامعه را نیز محدود میسازد.
وی در پاسخ به خبرنگار ما اظهار داشت: بومی سازی به معنای نفی تمام دستاوردهای علمی پیشین نیست، بلکه باید براساس نیازهای جامعه به بررسی دانش موجود پرداخته و براساس نیاز و شرایط جامعه خودی، آن را تغییر و تبدیل کرد. بدین ترتیب اثربخشی و پویایی دانش نیز افزوده میشود، زیرا در این روند سعی میشود روششناختی ما نیز براساس شیوههای بومی بوده و محصولات این تلاشها نیز گره گشای مسایل جامعهمان باشد.
تفاوتهای فرهنگی
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیها... (عج) با تأکید بر تفاوتهای فرهنگی در مقوله روانشناسی و مشاوره افزود: در فرهنگ غربی بر فرد و کسب لذتهای او با هر ابزار و وسیلهای تأکید میشود، حال آنکه در فرهنگ بومی و اسلامی ما خانواده محور اصلی به شمار میآید. از این رو مطابق بررسیهای متعدد ثابت شده هرقدر خانواده نابسامان و آشفته باشد، امکان آسیب دیدگی و بزهکاری فرد نیز افزایش پیدا میکند. بر همین اساس تهاجم فرهنگی به سراغ خانواده رفته و سعی دارد کارکرد اصلی آن را که فرزند پروری مؤثر است، تحت تاثیر قراردهد.
ایجاد کلینیک جامع مشاوره جوانان
مدیر عامل موسسه خدمات مشاورهای، جوانان و پژوهشهای اجتماعی وابسته به آستان قدس رضوی در مراسم افتتاحیه همایش ملی «الگوی اسلامی - ایرانی مشاوره» با تأکید بر بهره گیری از موقوفات مردمی برای ارایه خدمات تخصصی و توسعه علمی از سوی آستان قدس رضوی گفت: این مؤسسه طی 16 سال گذشته با ارایه تولیدات گسترده در حوزه خانواده و مسائل رفتاری مرتبط با جوانان، توسعه فعالیتهای کلینیکی و برگزاری همایشهای مختلف با هدف نگاه کلان کشوری به موضوعات مرتبط با جوانان و خانواده در ردیف یکی از سه مرکز برجسته کشور در مسایل رفتاری و مرتبط با خانواده قرار گرفته است.
رضا خوراکیان ادامه داد: در نخستین همایش ملی «الگوی اسلامی- ایرانی مشاوره» با محوریت دین و بهداشت روان با سه هدف بهره گیری از ظرفیت منابع دینی و گفتمان سازی مفاهیم مشاوره، تبیین نقش مفاهیم دینی در پیشگیری از اختلالات روانی و ارتقای سلامت و تعالی افراد برگزار میشود.
وی گفت: رویکرد اصلی در این همایش تمرکز بر جوانان بوده است تا با استفاده از حضور استادان دانشگاه بتوانیم از ظرفیت منابع دینی در بومی سازی مفاهیم و روشهای مشاوره و مباحث روانشناختی بهره گیریم.
رئیس همایش ملی «الگوی اسلامی - ایرانی مشاوره» ادامه داد: این همایش متشکل از دو نشست تخصصی با موضوعات معنادرمانی با رویکرد ارتقای سلامت روان و روان درمانگری چند بعدی معنوی در مهار اختلالات و دو کارگاه تخصصی- آموزشی با موضوعات روان درمانی چند بعدی معنوی در مهار اختلالات و روایت درمانی است.
وی با اشاره به برنامههای آینده مؤسسه خدمات مشاورهای، جوانان و پژوهشهای اجتماعی گفت: کلینیک جامع تخصصی جوان در آینده نزدیک راه اندازی میشود که همه روشها و فنون تخصصی برای ارایه خدمات مشاورهای مربوط به جوانان و خانواده را در یک مرکز ارایه میدهد.
وی بیان کرد: برای راه اندازی این کلینیک سه مرکز در جهان برای الگوگیری و بهره گیری از تجربیات شناسایی شده است تا با استفاده از آنها بتوان تعریف جامع و مشخصی از کلینیک جامع تخصصی جوان در این مؤسسه داشت.
تنوع شیوهها وگسترش راهکارها
دکتر حمید رضا اصغریپور مدیر فنی مرکز مشاوره آستان مهر نیز در حاشیه این همایش گفت: تلاشهایی در زمینه معرفی شیوههای اسلامی و ارزشهای معنوی در کاهش اختلالات و افزایش بهداشت روانی شده، اما این تلاشها مستمر و منسجم نبوده است، بنابراین از آنها نمیتوان به عنوان رویکرد علمی و درمانی دفاع کرد. برگزاری چنین همایشی نیز با نیت انسجام در شیوهها و برنامهها در این زمینه با هم اندیشی متخصصان مختلف حوزه و دانشگاه که صاحب تحقیقات هستند انجام شده است.
وی تأکید کرد: روانشناسان باید یکسری مطالب پایدار را برای مقابله با آسیبهای اجتماعی مطرح و به جامعه عرضه کنند. این کار باید در قالب راهکارهای تدوین شده و به عنوان رویکرد درمانی قرارگیرد. چنانکه یکسری شیوههای مشاوره در غرب ابتدا به عنوان پژوهشها و تحقیقاتی انجام شد و سپس به الگو و رویکرد مشاورهای بدل شد.
البته علت دیگر مؤثر بر بومی سازی مشاوره این است که مردم جامعه ما از زمینه و انگیزه مذهبی و فرهنگی برخوردار هستند که با مواجهه با رویکردهای بومی و مأنوس بهتر میتوانند مسایل را بپذیرند.
دکتر اصغریپور در پاسخ به اینکه آیا تعدد شیوهها و رویکردها سبب تضاد در جامعه نمیشود، گفت: مهمترین مقوله در این راستا جلب اعتماد جوانان به راهکارهای ارایه شده است.
اینگونه وقتی فرد با دادههایی متنوع که زمینههای یکسانی ندارند، روبه رو میشود با دقت، نگاه نقادانه و ذهن تحلیلگر خود شیوه صحیح را انتخاب میکند.
البته در حوزه نظریات و رویکردهای علمی نیز سالهاست این تضاد و تضارب آرا را میبینیم که به رشد دانش و تولید علم منجر شده است، بنابراین با گسترش تفکر دینی در تامین بهداشت روان باید به افراد این اعتماد را بدهیم که ما در راستای رفع نیازهای آنها تلاش و برنامه ریزی خواهیم کرد.
کلام آخر
در سه روز برگزاری این همایش در قالب 5 کارگروه تخصصی 25 نفر از استادان و صاحب نظران به بیان دیدگاههای خود میپردازند. همچنین برای فراگیران این کارگاهها گواهینامههای علمی معتبر صادر خواهد شد.
نخستین همایش ملی «الگوی اسلامی - ایرانی مشاوره»، فردا با اتمام فعالیت کارگاهها، نمایشگاه جانبی و نیز جمعبندی مباحث علمی مطرح شده برای چاپ در کتاب تخصصی همایش، با انتشار بیانیه نهایی به کار خود پایان میدهد.
نظر شما