به گزارش قدس انلاین دربار شاهان قاجار- بجز اواخر حکومت این سلسله- به ویژه در عهد سلطنت فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه، انباشته از زنانی بود که وظیفه اصلی آنان ارضای امیال حاکمان وقت بود، چنانچه «دکتر بشری دلریش» عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه اراک در این باره بیان می نماید: گرایش به گردآوری زنان در دربار، از زمان آغامحمدخان، اولین پادشاه این سلسله، با وجود اینکه وی مقطوع النسل بود، شروع شد. حرص وی به جمع کردن زنان در حرمسرا کاملاً قابل توجیه است. او از یک سو مکرر از جانب نزدیکترین کسان و سرسخت ترین دشمنانش، با لقب تحقیرآمیز اخته خان مواجه می گشت و از سوی دیگر سعی می کرد تا طبق یکی از نمودهای برجسته هر حاکم ایرانی، صاحب حرمسرای وسیعی باشد.
آغامحمدخان بنا به دلایل فوق و به خاطر تجدید میثاق با امیال خام جنسی که در همان کودکی در دربار پرعشرت زندیان با آن آشنا شده بود و نیز برای بستن دهان معاندین و پُر کردن چشم ظاهربینان، به ازدواج هایی با بیوه ی برادر خود، جهانسوز، گلبخت خانم و مریم خانم نامی پرداخت. افزون بر این وی در کنار زنان عقدی خود، زنان متعدد و بی نام و نشانی را در دربار خود گردآورد، که به علت ناتوانی های جنسی غیرقابل درمان خود، به خشونت جانگدازی در مراوده با آنان متوسل می شد.

در حکومت سی و هشت ساله برادرزاده و جانشین او فتحعلی شاه، با تجمع زنان بی شماری در حرمسرا مواجه می شویم. در زمان حکومت محمدشاه، از شلوغی حرمسراها کاسته می شود؛ زیرا وی برخلاف جدش، کاری و مُطلع و قانع و خداترس و مهربان بود. او زن زیاد نمی گرفت و به حقیقت و معنی، بیشتر از لفظ و صورت ظاهر معتقد بود.
حرمسرای متروک محمدشاه، در دوران حکومت پنجاه ساله پسرش ناصرالدین شاه، دوباره غرق در همهمه های شادی و کامجویی می شود. میل او به گردآوری زنان در اندرون به حدی بود که بنا به گفته ای، هر هفته یک زن جدید صیغه می نمود. با توجه به تنوع طلبی شاه و کنارزدن پاره ای از زنان به دلایل متعدد، ذکر تعداد زنان ناصرالدین شاه کار آسانی نیست. در منابع حاضر، به وجود شصت تا پانصد زن در دربار او اشاره شده است که شامل زنان عقید، صیغه و کنیزکان می گردید.

عواملی چون پیدایش نهضت مشروطه، فقر اقتصادی کشور، و ضعف مزاج مظفرالدین شاه- جانشین ناصرالدین شاه- سبب می شود که حرمسرای او فارغ از دبدبه و کبکبه باشد. در افواه درباریان، شاه به داشتن شش تا و نصفی زن مشهور بود و چنین اعتقادی را اطرافیان شاه، به طعنه و سخریه و با اشاره به سست عنصری او عنوان می کردند. با روی کار آمدن محمدعلی شاه و با توجه به بحران های اقتصادی و اجتماعی و روشنگری های روشنفکران در اعتراض به برپایی حرمسراها، دیگر وضع حرمسراهای دربار فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه تکرار نگشت و سرانجام به میمنت فشارهای اطرافیان بود که محمدعلی شاه دارای یک زن عقدی گردید. احمدشاه وارث و پسر محمدعلی شاه نیز تنها سه بار برای داشتن ولیعهد ازدواج کرد و فاقد حرمسرای گسترده بود.

زنان حرمسراهای قاجار، در بخش اعظم تاریخ حکومت این سلسله، با دستاویزها و بهانه های چندی در دربار جا می گرفتند. جمعی از این زنان به خاطر مصالح سیاسی، در زمره زنان پادشاهان وقت قرار می گرفتند؛ از جمله ازدواج آغامحمدخان با گلبخت خانم دختر یکی از سران قبایل ترکمن تا حد زیادی برای ایجاد وحدت و خویشاوندی با قبیله فوق صورت گرفته بود. ازدواج های مصلحتی، جزیی از سیاست های دربار شاهان قاجار بود و در این میانه، زنان وجه المصالحه قرار می گرفتند. شاهان قاجار برای تمرکز قدرت در دست خویش، با سران ایلات وصلت می کردند و به این منظور، یا دختران و خواهران خود را به رؤسا و پسران آنان می دادند و یا اینکه دختری از آن ها را به اندرون خود می آوردند.
هنگامی که آغامحمدخان، بر قادر خان عرب، از حکام مقتدر بسطام که در سال 1195 ﻫ.ق به دامغان تجاوز کرده بود، غالب می آید، به منظور ایجاد روابط حسنه سیاسی با او، دختر وی را به عقد باباخان- فتحعلی شاه- که در آن هنگام بیش از یازده سال نداشت، درمی آورد. فتحعلی شاه به منظور ایجاد حسن فرمانبرداری در احمدخان، یکی از خوانین مراغه، ضمن واگذاری منصب بیگلربیگی تبریز به او، با یکی از دخترانش ازدواج می کند و دختر دیگر خان را به عقد فرزند ارشدش، محمدعلی میرزا حاکم کرمانشاه درمی آورد. در سال 1213 ﻫ.ق الله یارخان حاکم عصیانگر سبزوار به منظور رفع ملال خاطر شاه از گذشته ناخوشایند خود، دختر خویش را روانه دربار فتحعلی شاه می کند. محمدشاه نیز با دختر یکی از سران طایفه قاجار به نام قاسم خان، که در تاریخ به مهدعلیا [مادر ناصرالدین شاه] مشهور است، وصلت می نماید. دو تن از زنان ناصرالدین شاه از دختران با اصل و تبار قاجار بودند. علاوه بر این، به گفته کاساکوفسکی: حرمسرای ناصرالدین شاه متشکل از چند صد زن می شد، که اکثراً از میان منتفذترین طبقات جامعه گرفته شده بود، نه فقط با اعیان و اشراف ایران که در رأس امور قرار گرفته و در خود تهران می زیستند، بلکه حتی با دور افتاده ترین گوشه و کنار کشور ایران، نزدیکترین وابستگی خویشاوندی داشتند. در زمان ناصرالدین شاه هیچ استان، هیچ شهرستان مهم، هیچ ایل و طایفه، هیچ ملاک با نفوذی نبود که شهره ترین زیبارویان آن ها، نماینده ای در تهران و در اجتماع زیباترین زیبایان نداشته باشد.

البته کثرت زنان در دربار، همواره براساس مصالح سیاسی یا ایجاد پیوند با قطب های کوچک و بزرگ قدرت نبود. بخش اعظمی از این زنان ره آورد بلهوسی ها و امیال سیری ناپذیر سلاطین قاجار بودند. چنانپه آغامحمدخان علاوه بر زنان عقدی خویش، تعدادی از زنان بی نام و نشان را تنها به خاطر هوسرانی خویش گردآورده بود. بسیاری از زنان مقیم حرمسرای فتحعلی شاه، تنها برای ارضای امیال نفسانی او در دربار جمع شده بودند. تاج الدوله، از همسران مشهور او، رقاصه ای بیش نبود. سنبل خانم، از دیگر زنانش، از اسرای کرمان بود. مادر محمدعلی خان از پسران فتحعلی شاه یک زن گرجی اسیر بود که شاه به علت زیبایی او را خریداری می کند.
ناصرالدین شاه از لحاظ تفنن طلبی در گزینش زنان، در رأس شاهان قاجار قرار داشت. برای اثبات این مطلب، شواهد بسیاری در این زمینه وجود دارد، چنانچه آمده است که: شاه به باغات و ییلاقات می رفت. برحسب تصادف دختری در کنار نهری آمده بود آب ببرد. شاه می دید و می پسندید. بعد از استرضای پدر و مادر، به حرم خانه وارد می گشت.
امینه اقدس، یکی از زنان قدرتمند شاه، در سفر به نواحی گروس کردستان، به عنوان کنیز خریداری می شود و در زمره زنان اندرونی قرار می گیرد. در سفر شاه به مازندران در سال 1299 ﻫ.ق، در مسیر دختری موسوم به فخری مورد پسند واقع شده و روانه حرمسرای شاهی می شود. مادر ظل السلطان بزرگترین پسر ناصرالدین شاه، دختر آسیابانی بود که شاه در جوانی فریفته زیبایی او شده بود و یکی از راه هایی که شاه برای انتخاب زنان جدید در حرمسرای خود داشت، حضور در میهمانی هایی بود که به افتخار وی برپا می شد.
زنان علی رغم تقیدی که به رعایت حجاب داشتند، مجاز نبودند تا با حضور ناصرالدین شاه از او روبگیرند. و در همین دیدارها بود که برخی از آنان به حرمسرا راه می یافتند. همچنین، بعضی از زنان از سوی متنفذان، به شاه پیشکش می شدند تا ضمن جلب رضایت خاطر وی، جای پایی هم در دربار برای خود فراهم کرده باشند.