این اعداد نشان می‌دهند تراز تولید گندم در ایران برای دومین سال پیاپی از 10 میلیون تن می‌گذرد و ما  به مرز خودکفایی در این محصول راهبردی نزدیک می‌شویم.
اما این افزایش تولید و نزدیکی به مرز خودکفایی  در تولید گندم در دو سال  اخیر چگونه اتفاق افتاده است و چگونه دولت یازدهم توانست بار دیگر تولید گندم را که بعضا از 6 میلیون تن عبور نمی‌کرد، به مرز خودکفایی یا حداقل به خود اتکایی  برساند؟
مهم‌تر از همه اینکه آیا ارتقای تولید گندم برای دو سال متوالی با یک برنامه ریزی دقیق انجام شده  و می‌توان آن را به معنای برداشته شدن نخستین گام‌ها در پایداری تولید این محصول دانست یا این مهم فقط یک اتفاق بوده وحسب اظهارات برخی منتقدان دولت به خاطر بارندگی‌های خوب در این سال‌ها رخ داده است؟

  پیش بینی تولید 5/12 میلیون تن گندم در امسال
اسماعیل اسفندیاری پور، مجری طرح محوری گندم در گفت وگوی اختصاصی با قدس با اشاره به اینکه طرح ضریب افزایش خوداتکایی در تولید گندم  با هدف افزایش میزان تولید، بهبود کیفیت و پایداری تولید به دهه 80 بر می‌گردد، می‌افزاید: البته اجرای آن با نوسان‌هایی همراه بوده است، یعنی به میزان اهمیتی که به اجرای آن داده شده گاهی مثل سال 83 تا مرز خودکفایی پیش رفتیم و گاهی هم توفیق چندانی نداشته ایم.
وی در همین زمینه می‌افزاید: اما با روی کار آمدن دولت یازدهم، بار دیگر طرح افزایش ضریب خود اتکایی گندم  در کنار 8 محصول زراعی دیگر از سوی معاونت زراعت وزارت کشاورزی کلید خورد.
وی با اشاره به اینکه طرح  یاد شده در قالب چهار پروژه ساماندهی بذر، بهزراعی، مدیریت مزرعه و کنترل پروژه عملیات زراعی تدوین شده است، می‌افزاید: براین اساس در تک تک این موارد تا جایی که امکانات اجازه می‌داد  اقدام‌های خوبی انجام شده است. مثلاً در عملیات بستر کاشت به ادوات کشاورزی مناسب و با فناوری روز نیاز است که بدین منظور حداقل‌ها  فراهم شده است، ضمن اینکه دولت از طریق بانک کشاورزی خط‌های اعتباری در نظر گرفته  تا ادوات کشاورزی مانند کمباین و تراکتور تهیه شود. بدین منظور در سال 92  هفتصد میلیارد تومان،  سال 93 هشتصد و سال 94 هزار میلیارد تومان  در اختیار کشاورزان قرار گرفته و امسال هم قرار شده هزار و 200 میلیارد تومان تسهیلات بانکی با سود 18 درصد در اختیار کشاورزان قرار بگیرد.
وی با بیان اینکه  کشت بهنگام گندم به تنهایی در افزایش 30 تا 40 درصدی ضریب تولید نقش دارد، می‌افزاید:  طی دو سال اخیر کشت بهنگام گندم انجام شد که این عامل خود در افزایش بهره وری و عملکرد در واحد سطح مؤثر بوده است.
وی از بذر به عنوان عامل دیگر در افزایش بهره وری گندم یاد می‌کند و می‌گوید:  در سال 92،  290 هزار تن انواع بذر اصلاح شده  گندم تهیه و در دسترس کشاورزان قرار گرفته  که این رقم  در سال 93 به 306 هزار تن و در سال 94 به 405 هزار تن رسیده، به طوری  که مقداری از آن باقی مانده است و برای سال آینده از آن استفاده می‌شود.
مجری طرح گندم با اشاره به اینکه در دو سال گذشته کمتر کشاورزی بوده که ازدسترس نبودن کودهای شیمیایی مانند ازت، فسفر و پتاس گلایه بکند، تصریح می‌کند:  در رابطه با علف کش‌ها هم وضعیت خوبی ایجاد کردیم،  به طوری که  در حال حاضر  بخش خصوصی ایران از طریق سازمان حفظ نباتات با بهترین کمپانی‌هایی که در تهیه سموم فعالیت دارند لینک شده است، به گونه ای که در دو سال اخیر آخرین سمومی که در دنیا استفاده می‌شود در دسترس کشاورزان ما قرار گرفته است.
اسفندیاری پور، در ادامه به نقش عامل آبیاری  می‌پردازد و می‌گوید:  در  توسعه روش‌های نوین آبیاری نیز معاونت آب وزارت جهاد کشاورزی  با پرداخت یارانه 85 درصدی به کشاورزان اقدام‌های خوبی انجام داده است و هم اکنون در زمین‌هایی که  آبیاری قطره ای انجام شده ما نزدیک به 1500 کیلوگرم گندم افزایش عملکرد در واحد سطح داریم. یعنی اگرهمه شرایط ثابت باشد و روش آبیاری گندم از سنتی به قطره ای تغییر کند، چیزی حدود 5/1 تن افزایش عملکرد در واحد سطح خواهیم داشت.
وی با اشاره به اینکه گندم حدود 45 درصد سطح زیر کشت محصولات زراعی کشور را به خود اختصاص داده است، می‌افزاید: جدا از موارد  فنی یاد شده،  افزایش قیمت گندم متناسب با نرخ تورم، خرید تضمینی  گندم و اعلام بهنگام نرخ خرید گندم از دیگر عواملی بوده که در افزایش تولید  گندم در دو سال اخیر نقش داشته است، به گونه‌ای که  در سال 92 میزان خرید گندم از کشاورزان چهار میلیون و 800 هزار تن بوده که این رقم در سال 93 به 6 میلیون  و 716 هزار تن و در سال 94 به 8 میلیون تن  رسید و امسال هم که بارش‌های خوبی داشتیم، پیش بینی می‌شود میزان تولید گندم به 12 تا 5/12 میلیون تن برسد وحدود 9 تا 5/9 میلیون تن گندم از کشاورزان خریداری شود.

  افزایش تولید بدون بالا بردن سطح زیر کشت
افزایش تولید گندم در دو سال اخیر درحالی است که برخی کارشناسان و مسؤولان با توجه به  محدودیت منابع آبی در ایران خودکفایی در این محصول را به نفع کشور نمی‌دانند، مگر اینکه این اتفاق با افزایش بهره وری و کاهش سطح زیر کشت گندم انجام شود نه با افزایش سطح زیر کشت.
اسفندیاری پور در این زمینه می‌گوید: افزایش تولید گندم در این سال‌ها نه تنها با افزایش سطح زیر کشت انجام نشده، بلکه این مهم با کاهش سطح زیر کشت اتفاق افتاده است.
در واقع، کاهش سطح زیر کشت گندم در طرح افزایش ضریب خود اتکایی  تولید گندم پیش بینی شده است و بر اساس آن، سطح زیر کشت گندم دیم  کشور از 4 میلیون به 3 میلیون و 500 هزار هکتار و سطح کشت گندم آبی از 2 میلیون و 500 هزار هکتار به یک میلیون و 900 هزار هکتار کاهش یافته است و در  این اراضی محصولات زراعی دیگر مانند کلزا، چغندر و... کشت می‌شود تا با قرار گرفتن این محصولات در چرخه تناوبی،  ثبات و پایداری تولید گندم تضمین شود.

 خودکفایی در گندم تا دو سال آینده
با وجود این به دنبال افزایش تولید گندم، بحث استمرار  و پایداری در تولید مطرح می‌شود. سوال این است که با پایان دوره فعالیت آقای روحانی آیا طرح افزایش ضریب خود اتکایی تولید گندم در دولت‌های آینده ادامه می‌یابد یا اینکه مانند دوره قبل به دست فراموشی سپرده می‌شود.   
اسفندیاری پور در این زمینه می‌گوید:  با تمهیداتی که در طرح یاد شده اندیشیده شده  ما به پایداری تولید گندم در کشور امیدواریم. البته برای پایداری تولید در مرزخود اتکایی به حمایت بیشتر دستگاه‌های مسؤول نیاز داریم تا برنامه  10 ساله ای که بدین منظور تهیه کرده ایم بخوبی اجرایی شود. در این صورت این قابلیت را داریم که تا دو سال دیگر به واردات گندم نیاز نداشته باشیم .
وی درباره اظهارات کسانی که می‌گویند افزایش تولید گندم فقط به خاطر بارندگی‌های خوب دو سال اخیر بوده، بنابراین نمی‌توان آن را پایداری تولید گندم تلقی کرد، می‌گوید: بخش عمده ای از تولید گندم دنیا به میزان بارش باران متکی است. در دیمزارها اگر تمام اقدام‌های فنی تولید را انجام بدهید، اگر باران نیاید، اتفاق خاصی نمی‌افتد، با این وجود این بدان معنا نیست که دیگر عوامل در افزایش تولید نقشی نداشته اند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا به واردات گندم در سال جاری نیاز داریم؟ می‌گوید: این موضوع مربوط به حوزه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی است، اما آنچه مکاتبات دوستان نشان می‌دهد، با توجه به میزان تولید مناسب و ذخیره ای که از قبل وجود دارد، برای سال 95 به واردات این محصول راهبردی نیازی نداریم.

 دولت حساب شده در حال افزایش تولید گندم است
عضو شورای مرکزی نظام مهندسی کشاورزی هم در گفت وگوی با قدس افزایش تولید گندم طی دو سال اخیر را ناشی از یک برنامه ریزی کارشناسی  شده واجرای مناسب  آن می‌داند و می‌گوید: وزارت جهاد کشاورزی  در این دوره بسیار حساب شده طرح افزایش تولید گندم را اجرا می‌کند.
مهندس ابوافضل خلیل پور با اشاره به اینکه سطح زیر کشت گندم در سال زراعی 95-94 نه تنها زیاد نشده بلکه کم هم شده است، می‌افزاید: البته گندم جایگزین محصولات دیگر نشده، بلکه رقیب دیگری به نام کلزا هم  پیدا کرده است، بنابراین می‌توان گفت با اقدامات مثبت انجام شده در بخش بهزراعی، بهنژادی و غیره، تولید گندم از نظر کیفی و بهره وری در حال افزایش است. مثلا در شهرستان ورامین  میانگین تولید گندم  در سال‌های اخیر به حدود  6 تا 7 تن  در واحد سطح  رسیده که رقم قابل توجهی است.

 افزایش تولید گندم به اقدامات مثبت دولت بر می‌گردد
هدایت ا... میرمراد زهی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی هم چنین نگاهی دارد و به قدس می‌گوید: اقدامات مثبتی که در زمینه  عوامل افزایش تولید از جمله تأمین بهنگام نهاده‌ها، رشد مکانیزاسیون،  پرداخت تسهیلات، ارایه آموزش و ... سبب شده ما امسال پس از سال‌ها نیاز چندانی  به واردات گندم نداشته باشیم. در واقع وزارت جهاد کشاورزی با یک طرح فنی و مهندسی و استفاده از تمام ظرفیت‌ها توانست بهره وری تولید گندم را افزایش بدهد.