نرخ تورم نقطه به نقطه هم (که البته اصطلاح مورد تأیید بسیاری از اقتصاددانان نیست)، به گواهی آمار این دو مرجع هم اکنون زیر 7 درصد است، اما صرف‌نظر از این مباحث آنچه برای افکار عمومی حایز اهمیت است، اینکه چرا سفره‌های خانوارها و جیب شهروندان کاهش تورم از بالای 40 درصد به زیر 10 درصد را احساس نمی‌کند و اسب سرکش قیمت‌ها که دولت مدعی رام کردنش است، در معیشت مردم همچنان بی‌محابا می‌تازد؟
«فارس» در خصوص دلایل تردید مردم نسبت به نرخ تورم کنونی می‌نویسد: «کاهش تولید ناخالص داخلی در سال‌های 91، 92 و 94، برداشت مفهومی نادرست از مفهوم کاهش نرخ تورم، تفاوت نرخ‌های اعلام شده توسط دو نهاد تولید آمار از جمله دلایل محسوس نبودن کاهش نرخ تورم در سال‌های اخیر است».
یکی از دلایل اصلی که در بین اغلب اقشار جامعه فراگیر است، برداشت‌های نادرست از مفهوم تورم یا کاهش نرخ تورم است. بسیاری افراد در پاسخ به این پرسش که کاهش نرخ تورم به چه معناست، می‌گویند: «یعنی کاهش قیمت‌ها». این برداشت از مفهوم تورم- در شرایط تورمی- موجب می‌شود مخاطب به هر گونه اعلام کاهش نرخ تورم با تردید نگاه کند.
این خبرگزاری اضافه می‌کند: در مدت یک سال قیمت کالاهایی که مستقیماً با مایحتاج روزانه مردم در ارتباط است، افزایش محسوسی داشته است. به عنوان مثال در یک سال منتهی به اسفند 94، قیمت غلات و نان 9/11 درصد، انواع سبزی، حبوب و فرآورده‌های سبزی 9/23 درصد، نمک، ادویه، سس‌ها و چاشنی‌ها و ترکیبات خوراکی 7/18 درصد، اجاره بهای مسکن، 1/11 درصد و آب 7/12 درصد، رشد داشته است، بنابراین در شرایطی نرخ تورم روند نزولی داشته که بهای برخی کالاها و خدمات بیش از آن عدد افزایش یافته است.
تورم تک رقمی نامحسوس
در خصوص چرایی نامحسوس بودن تورم تک رقمی در زندگی مردم حرف و تحلیل کم نیست. سه کارشناس اقتصادی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما به زوایای گوناگون این موضوع اشاره می‌کنند. سعید لیلاز می‌گوید: با این فرض مخالفم که تورم تک رقمی در معیشت و سفره‌های مردم محسوس نیست و صرفاً بر اساس آمار رسمی مرکز آمار حرف می‌زنم. نرخ تورم مواد غذایی سه سال پیش تک رقمی شده و این موضوع آشکارا در افزایش شدید مصرف و بویژه رشد 15 میلیون تنی مصرف محصولات کشاورزی دیده می‌شود، ضمن اینکه قدرت خرید کارگران و کارمندان (نرخ افزایش حقوق نسبت به نرخ تورم) در سه سال گذشته افزایش یافته است.
به گفته این تحلیلگر اقتصادی، خرید کالایی مانند خودروی سواری که معمولا دهک‌های پنج به پایین به آن تمایل دارند امسال 15 درصد افزایش یافته و تولید خودرو هم نسبت به سال 92 حدود 60 درصد رشد نشان می دهد که این خودروها را عمدتاً طبقات کم درآمد می‌خرند.
وی ادامه می دهد: مردم طبقات پایین، تک رقمی شدن تورم را احساس نمی‌کنند، چون در فاصله سال‌های 89 تا 92 بزرگ‌ترین سقوط آزاد قدرت خرید را تجربه کردند و در یک دوره سه ساله قدرت خرید کارگران و کارمندان بین 35 تا 40 درصد کاهش یافت و عقب ماندگی عجیبی ایجاد کرد.
لیلاز از اینکه در فاصله سال‌های 84 تا 94 مصرف لبنیات در کشور 50 درصد کاهش داشته و میلیون‌ها دختر ایرانی در 15 سال آینده به احتمال زیاد با پوکی استخوان پا به میانسالی می گذارند ابراز تأسف می‌کند و می‌گوید: این اتفاق در زمان جنگ تحمیلی هم رخ نداد، ضمن اینکه فقط در سال 90 حدود 11 درصد از قدرت خرید کارگران کم شد و دولت کنونی در بهترین حالت اگر بتواند سالی 3 تا 5 درصد قدرت خرید مردم را افزایش دهد زودتر از سال 97 نمی تواند به وضعیت سال 89 برگردد، بنابراین مردم احساس نمی‌کنند امروز تورم تک رقمی دارند.
به باور این کارشناس از آنجا که سرعت سقوط قدرت خرید مردم در فاصله 89 تا 92 بسیار شدید بود، اصلاحات صورت گرفته در دولت کنونی به منظور ترمیم قدرت خرید هنوز برای «پوشش خرابی‌ها» کافی نیست. به تعبیر لیلاز در یک دهه گذشته و به دلیل سقوط شدید قدرت خرید مردم، حوزه‌های غذا، بهداشت و آموزش در کشور نابود شده است!
کاهش درآمد واقعی مردم
میثم موسایی هم کج‌فهمی و نبود تعریف روشن و مشخص از خود واژه تورم، نرخ تورم، نحوه محاسبه و دوره زمانی تغییرات قیمتی لحاظ شده در آن را عواملی برای نامحسوسی تورم تک رقمی در زندگی مردم می‌داند.
وی اضافه می‌کند: دلیل دیگر این است که با تعمیق روزافزون رکود و کم شدن تولید ناخالص ملی، درآمد واقعی مردم هم کاهش می‌یابد، بنابراین قدرت خرید کمتر می‌شود.
این استاد اقتصاد دانشگاه تهران معتقد است، مردم همواره با شنیدن کاهش نرخ تورم منتظر ارزانی هستند، حال آنکه روند افزایشی نرخ تورم هنوز ادامه دارد، اما با سرعتی کمتر و اگر زمانی شاهد رشد 40 درصدی سرعت افزایش قیمت‌ها بودیم، امروز این سرعت به رشدی 9 درصدی رسیده است.
وی اضافه می‌کند: مردم باید بدانند اگر نرخ تورم منفی شد باید منتظر ارزانی باشند و اگر این نرخ صفر شد یعنی قیمت‌ها ثابت مانده‌اند. امروز متوسط نرخ در سبد تورمی مورد محاسبه 9 درصد رشد داشته، اما رشد نرخ تورمی کالاهای اساسی بالاتر بوده است.
کند شدن رشد نرخ تورم
مهدی تقوی نیز کندتر شدن رشد نرخ تورم را نشانه خوبی برای معیشت مردم می‌داند و می‌گوید: وقتی در سال جاری افزایش 12 درصدی حقوق اعمال شده، اما تورم 9 درصد است، یعنی تا ماه چهارم سال قدرت خرید مردم 3 درصد افزایش یافته است.
این اقتصاددان معتقد است، دولت در سه سال گذشته به وعده ترمیم و تقویت قدرت خرید مردم عمل کرده، اما چون هنوز رکود وجود دارد و دیگر شاخص‌های اقتصادی امکان تأثیرگذاری این موفقیت را کم کرده، افکار عمومی تک رقمی شدن تورم را به راحتی هضم نمی‌کند و لزوماً کاهش تورم را مساوی با کاهش قیمت‌ها می‌داند.
نظر شما