در خبری که شوک رسانه ای شدیدی به افکار عمومی منطقه وارد کرد، اعلام شد بحرین، عربستان، امارات و مصر بامداد روز دوشنبه اعلام کردند روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع کرده‌اند. گفتنی است پس از سفر «دونالد ترامپ»، رئیس جمهوری آمریکا به عربستان و امضای قرارداد تسلیحاتی میان واشنگتن و ریاض و همچنین سخنان مغرضانه و فتنه افکنانه ترامپ در نشست ریاض، اختلافات قطر و عربستان و دیگر کشورهای عربی علنی شد.
عربستان، مصر، امارات و بحرین با متهم کردن قطر به حمایت از تروریسم، مداخله در امور کشورهای عربی و تهدید امنیت ملی و پناه دادن به افراطی‌ها و تروریست‌ها اعلام کردند که رابطه خود را با این کشور قطع کردند.این چهار کشور عربی، قطر را به حمایت از گروه‌های تروریستی متهم و اعلام کردند که این کشور باعث بی ثباتی در منطقه می‌شود.
شبکه خبری اسکای نیوز گزارش داد که کشورهای عربستان، مصر، امارات و بحرین حریم هوایی، دریایی و زمینی خود را به صورت دو طرفه با قطر بستند و شهروندان خود را از سفر به این کشور منع و پروازها را متوقف کردند. دولت بحرین در بیانیه ای اعلام کرد که «روابط دیپلماتیک این کشور با دوحه برای حفاظت از امنیت ملی بحرین قطع می‌شود و دیپلمات‌های قطری ۴۸ ساعت فرصت دارند تا منامه را ترک کنند.» دولت امارات نیز به دیپلمات‌های قطری ۴۸ ساعت فرصت داده است که را ابوظبی را ترک کنند. امارات همچنین اعلام کرده است که هیچ شهروند قطری حق ورود به خاک امارات را ندارد و قطری‌های مقیم امارات ۱۴ روز فرصت دارند که این کشور را ترک کنند. دولت مصر با متهم کردن دوحه به حمایت از گروه اخوان المسلمین اعلام کرد که قطر تفکر القاعده و داعش را گسترش می‌دهد و از گروه‌های تروریستی در سیناء حمایت می‌کند. دولت مصر همچنین آسمان و بنادر کشورش را به روی قطر بست.
خبرگزاری آناتولی گزارش داد که هنوز دو کشور عربی کویت و عمان تصمیم خود درباره ادامه همکاری و یا قطع روابط دیپلماتیک با دوحه با وجود فشار شورای همکاری خلیج فارس اتخاذ نکرده‌اند.
موج اختلافات از سفر ترامپ به ریاض شکل گرفت
این اقدامات حتی از اختلافات قبلی میان این کشورها در سال ۲۰۱۴، هنگامی که عربستان، بحرین و امارات، سفیران خود را از دوحه فرا خواندند، شدیدتر است. در آن زمان، ارتباطات مسافرتی میان این کشورها حفظ شده بود و اتباع قطری اخراج نشده بودند. «دونالد ترامپ»، رئیس جمهوری آمریکا ۲۰ و ۲۱ نوامبر ۲۰۱۷ به ریاض، پایتخت عربستان سفر کرد و در نشست عربی- آمریکایی در این کشور تلاش کرد جبهه جدیدی ضد ایران ایجاد کند، اما اختلاف کشورهای عربی نشان داد شکاف بین آنان عمیق است. این اختلاف‌ها بر سر هک شدن خبرگزاری دولتی قطر و انتشار سخنانی از امیر این کشور در حمایت از جمهوری اسلامی ایران افزایش یافت.
امیر قطر پس از بازگشت از نشست ریاض فوراً در مراسم سردوشی نظامیان این کشور نسبت به مواضع این نشست اعلام ناخرسندی و اعلام کرد حماس و حزب الله دو نیروی مقاومتی هستند که با دشمن در حال جنگ هستند و جمهوری اسلامی هم یک قدرت اسلامی در منطقه محسوب می‌شود و باید از این ظرفیت همه کشورهای منطقه بهره ببرند که این موضوع از تحرکات سیاسی و دیپلماتیک قطر در مقابله با عربستان حکایت دارد.
ریشه اختلافات قطر و عربستان کجاست؟
قطر و عربستان همواره با هم اختلاف داشته‌اند. برخی ریشه این اختلاف را به اختلافات قبیله ای و طایفه ای با موضوعیت نجدی بودن حکام قطر و حجازی بودن حکام عربستان بر می‌گردانند. عامل دیگر اختلافات میان عربستان و قطر به گرایشات آنها در حمایت از عقاید فکری مختلف و در عین حال رقیب در جهان عرب بر می گردد. عربستان با ایدئولوژی وهابیت و البته با تزریق پول در گسترش وهابیت توانسته است ظرفیتی را در جهان اسلام برای خود ایجاد کند. قطر نیز در مقابل آن با نزدیک شدن به اخوان المسلمین تلاش دارد از ظرفیت این جریان که در بسیاری از کشورهای اسلامی نفوذ دارند، به نوعی برای خود حوزه نفوذ تعریف کند.
آنچه اکنون در جریان است، نشانه‌های بحران تازه‌ای است که آمریکا و عربستان پشت آن قرار دارند. درهرحال، قطع نظر از کنش‌ها و واکنش هایی که در صف‌بندی‌ها عربی مقابل قطر ایجاد شد؛ این واقعیت را نمی‌توان نادیده گرفت که عربستان روی سفر دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به ریاض و متهم کردن ایران به حمایت از تروریسم و ایجاد بی‌ثباتی در منطقه، حساب ویژه ای باز کرده بود. این درحالی است که اظهارات مقامات قطری در نزدیکی به ایران و انتقاد از سیاستهای ایران هراسی عربستان و برخی دیگر از دولتهای عربی از تحت الشعاع قرار گرفتن دستاوردهای ادعایی عربستان از نشست عربی- اسلامی ریاض حکایت دارد.
نکته قابل تامل دیگر در خصوص اختلافات میان کشورهای عربی حوزه خلیج فارس آن است که با وجود اینکه نظام سیاسی اعضای شورای همکاری خلیج فارس مشابه هم است اما جهت گیری های سیاسی برخی از این کشورها با دیگر اعضای شورا متفاوت است. همین جهت گیری های مختلف سبب شده است که اعضای شورای همکاری خلیج فارس و در ابعاد گسترده تر اعضای اتحادیه عرب از اتخاذ یک سیاست مشترک در خصوص تحولات منطقه که به تقویت و انسجام بیشتر آنها منجر شود ناکام باشند.
نظر شما