غدیر دارای ساحت‌ها، قلمروها وسویه‌های متنوعی است. اگر در یک تلقی و نگاه تسامحی همه اعیاد مذهبی را معرفتی و اخلاقی تعریف کنیم و سخن را به کلام صدق و وحیانی رسول مصدق(ص) متبرک سازیم که «انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق»، اگر بازنمایی معارف را در همه فرازهای دینی فهرست کنیم، عید شکوهمند غدیر را علاوه بر ابعاد معارفی  و کلامی، باید فقهی – حقوقی و سیاسی هم ببینیم. در غدیر است که پیامبر بزرگوار الهی به امر «بلّغ ما انزل الیک من ربک» خداوندی، به نظام‌سازی حکومت اسلامی بعد از خویش می‌پردازد و رابطه استوار و بشکوه «امت- امامت» را مهندسی و طراحی می‌کند. ما در غدیر با نظام امامت صالحان مواجه می‌شویم که در صورت تحقق، امکان و ظرفیت جامعه معیار مبتنی بر اخلاق، فضیلت و عدالت و به صلاح رسیدن فرد به فرد جامعه را فراهم می‌کند. در این نظام ممتاز و متمایز، رابطه مردم و «ولی» و حاکم در قاعده رابطه «امت- نبوت» است یعنی همه شئونی که پیامبر(ص) دارد به امام علی(ع) انتقال می‌یابد جز اینکه مقام رسالت به مقام ولایت تبدیل می‌شود و قرار است ادامه را با مأموریت ویژه از طرف خداوند متعال ابلاغ کند؛ بستری که فرم اجرایی آن را «نبی» طراحی و معماری کرده، ذیل هدایت‌های «ولی» ادامه می‌یابد. «من کنت مولاه فهذا علی مولاه»؛ این ترجمان همه نبوت است که از این پس در امامت متبلور می‌شود؛ این پیام تام و تمام و جمله الهی و ماندگار پیامبر است که ما را به این فهم می‌رساند که باید این رابطه را برای فرداهایی که در دوره‌های دیگر می‌آید هم در نظر داشته باشیم. غدیر قرار نیست در قامت یک مناسک تاریخی-تقویمی در خاطره‌ها باشد، بلکه از همان اول قرار است رابطه حقوقی و به عبارت فراگیرتر فقهی نهاد حاکمیت و مردم را تعریف کند. قرار است برای زندگی مردم چنان جامعه‌سازی همه‌جانبه‌ای تدبیر شود که در  همه ساحت وقلمروها و دره‌های تاریخی، امتداد عینی یابد. غدیر قرار نیست همه آدم‌ها را سلمان و ابوذر و عمار و مقداد کند، بلکه قرار بود و هست و خواهد بود که فضا را چنان فراهم کند که استعدادهای الهی انسان، فرصت بروز پیدا کند و افراد، امکان تبدیل شدن به سلمان و مقداد و ابوذر و عمار را داشته باشند. این وظیفه بین نبی و ولی مشترک است، هر دو باید جامعه را در قواره‌ای طراحی کنند که  برایند وبرون‌دادِ مناسبات و الگوی فکری -بینشی و هنجاری آن، «رشد» باشد تا از دل او «انسان» بیرون آید. چنانکه می‌بینیم در حکومت امام علی(ع) فضا چنین می‌شود و در همان ۵ساله، سرخط‌ها و معیارها ی جامعۀ معیار و انسانِ تراز جامعه اسلامی ارائه می‌شود.