به گزارش قدس آنلاین، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد سروش محلاتی، استاد سطح عالی حوزه، گفت: در روایات درباره مظلوم سخنان زیادی وجود دارد و حتی آیه ۱۷ اسراء «وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَمَنْ قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِیِّهِ سُلْطَانًا فَلَا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کَانَ مَنْصُورًا»، بر اساس روایات به امام حسین(ع) به عنوان مصداق کامل، تاویل شده هرچند آیه شریفه قاعده کلی را بیان کرده است.

وی افزود: در روایات وقتی بر زیارت امام(ع) تاکید می‌شود، آمده است که به زیارت مظلوم بروید و وقتی سخن از تربت حسین(ع) است تاکید شده که به تربت مظلوم متوسل شوید گویا ائمه(ع) اصرار داشتند که قیام سیدالشهداء را فراتر از قیام، یک ظلم آشکار در حق اهل بیت(ع) و فراتر از آن، ظلم به یک مظلوم فارغ از مقام و شان، بی وصف امام حسین(ع) بدانند.

سروش محلاتی با بیان اینکه ائمه(ع) با این تاکیدات خواسته‌اند شیعیان را نسبت به ظلم، مظلوم و ظالم حساس کنند تا همه احساس تکلیف داشته باشند، تصریح کرد: مثلا از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) نقل شده است هر کسی که می‌خواهد جایگاهش بهشت باشد زیارت مظلوم را رها نکند، امام علی(ع) هم در وصیت پایان عمر خود فرمودند: کونوا لظالم خصما و للمظلوم عونا؛ روایت دیگری در مورد تربت کربلا وجود دارد که امام صادق(ع) فرمودند: هنگامی که تربت مظلوم را برداشتی و آن را در دهان گذاشتی فلان ذکر را بگو.

ظلم را کوچک نشماریم

وی تاکید کرد: پس مظلومیت امام حسین(ع) را نباید کوچک بپنداریم زیرا همین ارتباط عاطفی قوی سبب شیفتگی انسان به امام حسین(ع) ایجاد می‌شود که این عکس‌العمل روحی، سبب می‌شود تا انسان نسبت به مظلومان دیگر هم بی تفاوت نباشد.

استاد حوزه با بیان اینکه ظلم دارای مراتب است و هر قدر ظلم بیشتر باشد، قهرا مظلوم، ظلم بیشتری تحمل کرده است؛ اظهار کرد: در عاشورا ظلم‌هایی مانند بستن آب روی لشکر امام، کشتن اطفال و اسب راندن بر پیکر شهدا صورت گرفت که نشان می‌دهد امام(ع) سید مظلومان و شهداست.

وی اضافه کرد: براساس آیه شریفه قصاص، تنها دو مورد قتل جایز دانسته شده است؛ یکی نفس در برابر نفس و دیگری فساد فی الارض. غیر از این دو مورد اگر یک‌نفر بی جهت کشته شود معادل آن است که همه بشریت کشته شده است، حال کسی که صد، هزار، یک میلیون و ده میلیون و ... را کشته است ببینید چقدر جنایت کرده است. بنابراین اگر اهمالی در جامعه صورت بگیرد و افرادی جان خود را از دست بدهند گویا قتل همه بشر اتفاق افتاده است.

وی با بیان اینکه در کربلا غیر از اینکه جان انسان‌های پاک قربانی شد جنایات دیگری مانند حمله به خیمه‌ها و ... هم صورت گرفت، افزود: قتل نفس با صرف‌نظر از مقام شامخ حسین(ع)، معادل کشتار تمام انسان‌هاست وگرنه اگر بخواهیم شخصیت امام حسین(ع) را به آن بیفزاییم دهان از بیان آن بسته است. در روایت بیان شده است که امام(ع) فرمودند؛ در سجده شکر سه بار خدا را حمد کن و از خدا دم مظلوم را طلب کن، به تعبیر شیخ بهایی، یعنی خونخواهی مظلوم را از خدا بخواهیم نه اینکه صرفا خدا را به خون مظلوم سوگند بدهیم. این نشان می‌دهد مسلمان نمی‌تواند نسبت به مظلوم بی تفاوت باشد بلکه باید کاری در دفاع از مظلوم انجام دهد.‌

سروش محلاتی اظهار کرد: بحث در خونخواهی از مظلوم، انتقام شخصی نیست؛ کسانی که در کربلا ظلم کردند مردند و مشمول عذاب قرار گرفتند ولی زیارت عاشورا در طول قرون متمادی به ما یادآوری می‌کند که خونی به ناحق ریخته شده و شما هم در برابر این ظلم و در برابر خط ظلمی که باعث ایجاد چنین جنایاتی شده و می‌شود بایستید، البته اینکه امام زمان(عج) هم طالب خون مقتول کربلاست به نطر بنده به این معناست که عدالت در جهان برقرار می‌شود نه اینکه صرفا چند فرد ظالم مجازات و معرفی شوند.

وی در ادامه افزود: حساسیت به خون مظلوم صرفا عاطفه و احساس به خرج دادن نیست بلکه فراتر از اشک و آه و ناله، باید کاری برای مظلوم انجام داد؛ بر این اساس زیارت عاشورا، برای امروز ماست، در آن می‌خوانیم «و اسئله ان یبلغنی المقام المحمود لکم عندالله ...» سطح خواسته و افق دید در این فراز بسیار بالاست یعنی از خدا می‌خواهیم به آن مقام محمودی که اهل بیت(ع) رسیدند ما هم برسیم؛ قرآن فرموده است که ای پیامبر(ص) سحرگاهان برای تهجد و نافله بپاخیز تا بتوانی به مقام محمود برسی. در فراز دیگر می‌گوییم خدایا توان بده تا طلب خون امام و شهدای کربلا را انجام بدهم.

آثار اجتماعی خون مظلوم

وی با بیان اینکه وقتی مظلومی قربانی شود، آثار اجتماعی دارد، اضافه کرد: در کربلا هم با همه اختناق و فشار، حرکت‌های سیاسی و اجتماعی به عنوان اعتراض از سوی توابین و مختار و ... رخ داد و اساسا دولت‌هایی که دستشان به خون مظلوم آغشته می‌شود نمی‌توانند روی ثبات و استقرار را ببینند و به همین جهت بنی امیه چند دهه بعد از امیرالمؤمنین(ع) منقرض شدند. کما اینکه آن امام(ع) هم پیش بینی کرده بود.

سروش محلاتی با بیان اینکه هر کجا خون مظلومی، ولو قتل عمد هم نباشد، ریخته شود پشت سر آن مسئولیتی وجود دارد، اظهار کرد: این مسئولیت هم معطوف به مسئولیت الهی و هم اجتماعی است و هم مسئولیت مدنی و قابل پیگیری در دادگاه است. مسئولیت خون مظلوم وظیفه هر کسی است که مسئول تامین امنیت و حفظ جان مظلومان است. این طور نیست که کسی پست و مقام بگیرد ولی خود را در قبال جان افراد مسئول نداند؛ ندانستن و جهل هم در اینجا عذر نیست و اگر کسی نمی‌داند باید بپرسد.

وی اضافه کرد: در روایت بیان شده که اگر کسی که نسبت به بیماری فردی جهل دارد، در عین حال دستوری به او بدهد که مضر برای بدن است، اگر آن فرد بمیرد، دستور دهنده باعث قتل او شده است. همچنین براساس نقل کافی، فردی مجروح بود و جنابت پیدا کرد، به او گفتند که باید غسل کنی و او هم این کار را کرد و به خاطر شدت گرفتن بیماری وفات کرد؛ وقتی خبر به پیامبر(ص) رسید فرمودند که او را کشتید و شما مسئول هستید و شما که جاهل هستید چرا نظر دادید؟ لذا بحثی در فقه و حقوق با عنوان «ترک فعل» مطرح است.

وی افزود: در ماده ۲۹۵ قانون مجازات اسلامی هم این مسئله پیش‌بینی شده و مجازات برای این افراد در نظر می‌گیرند. اگر یک پرستار که مسئول مراقبت از بیمار است کوتاهی کند و کارش را درست انجام ندهد ضامن است. کسی که مسئولیت یک کودکستان را دارد اگر کوتاهی کند مسئولیت دارد.

مسئولیت مدنی و شرعی در برابر مردم

سروش محلاتی با اشاره به اینکه آیا حکمرانان در قبال جان مردم وظیفه دارند یا خیر؟ اضافه کرد: اگر دارند نباید در رسیدگی به وضع بیماران کوتاهی صورت بگیرد تا خانواده‌ها عزادار و فرزندان یتیم نشوند. متاسفانه در ایام کرونا ۲۵ نفر از استادان را از دست دادیم، افرادی اندیشمند مانند آقای دکتر فیرحی، البته قبل از این بود که امکان واکسن زدن وجود داشته باشد.

برخی حوادث مثل زلزله، حوادث طبیعی است و قابل پیش‌بینی نیست ولی برخی این‌طور نیستند، در همین موضوعات هم می‌بینیم که ریشه در برخی سوء مدیریت‌ها دارد که نمونه آن را در تشییع پیکر مطهر سردار شهید سلیمانی شاهد بودیم؛ آیا تدبیری صورت گرفت و منجر به این حادثه شد؟ مسیر تنگی برای تردد انتخاب شد و همین مسئله سبب کشته شدن بیش از ۶۰ نفر شد؛ آیا کسانی که این مسیر را انتخاب کردند مسئول نیستند؟ البته کشته‌شدگان به عنوان شهید محسوب شدند ولی به هر حال باید هر کسی که مسئولیتی می‌پذیرد مراقب پیامدهای آن هم باشد.

سروش محلاتی اضافه کرد: اگر کسی زمین کشاورزی دارد ولی از آن مراقبت نکند و خشک شود ضامن است؛ کسی که نمی‌تواند حیوان را کنترل کند ولی باز اصرار به نگهداری آن دارد اگر به دیگران و اشجار مردم آسیب بزند، مسئولیتش دامنگیر اوست و نمی‌تواند نسبت به ترک الفعل بی تفاوت باشد. یکی از مسائلی که ما باید از کربلا درس بگیریم همین حساسیت نسبت به خون مظلوم است.

منبع: ایکنا

انتهای پیام/