این نقل‌ها را شاید بتوان استعاره‌ای برای این موقعیت گرفت که افراد به اعتبار طهارت و پاکیشان می‌توانند در خصوص امیرالمؤمنین(ع) صحبت کنند و بنا بر آن، حضرات معصومین و ائمه هدی(ع) شاید بهترین افراد از این حیث برای وصف امیرالمؤمنین(ع) باشند. انتشارات بوستان کتاب به‌تازگی کتابی را با عنوان «امیرالمؤمنین در کلام امام صادق(ع)» منتشر کرده است و ما نیز به همین بهانه و به مناسبت این ایام سراغ مؤلف این کتاب یعنی حجت‌الاسلام مهدی یزدی، پژوهشگر حوزوی رفته‌ایم تا ببینیم امام صادق(ع) چگونه به توصیف جدشان امیرالمؤمنین(ع) پرداخته‌اند.
توصیف امام صادق(ع) از جدش در کنار مضجع امیرالمؤمنین(ع)
حجت‌الاسلام مهدی یزدی با ارائه توضیحاتی در خصوص کتاب، گفت: این اثر به‌تازگی در ۴۱۳صفحه توسط انتشارات بوستان کتاب به چاپ رسیده و کتابی در خصوص شرح یکی از زیاراتی است که امام صادق(ع) در کنار مضجع نورانی جد اطهرشان آقا امیرالمؤمنین(ع) بیان کردند و اوصاف متعددی درخصوص امیرالمؤمنین در آن ذکر شده است. ما از این جنس زیارات، یکی «زیارت غدیریه» را داریم که از حضرت امام هادی(ع) با استفاده از آیات متعدد در خصوص امیرالمؤمنین(ع) نقل شده و دیگری نیز همین زیارت است که به «زیارت مولودیه» مشهور بوده و امام صادق(ع) هفدهم ربیع‌الاول، روز ولادت پیامبر اسلام(ص) در کنار مضجع امیرالمؤمنین علی(ع) در وصف جد بزرگوارش خواند و در آن به اقتضای مکان زیارت، بیشتر به ابعاد وجودی حضرت علی(ع) از جهات مختلف پرداخته است. این زیارت در کتب معتبر روایی ما شیعیان از جمله «اقبال» سیدبن‌طاووس، «زادالمعاد» علامه مجلسی و کتب ادعیه «کفعمی» و «مفاتیح‌الجنان» از امام صادق(ع) نقل شده است که در آن پس از سلام و تحیت به پیامبر(ص)، اوصاف متعددی برای امیرالمؤمنین علی(ع) ذکر کرده‌اند. راوی این روایت نیز جناب محمدبن مسلم ثقفی است که راوی معتبری به حساب می‌آید. متن کل زیارت در ابتدای کتاب آمده، سپس فراز به فراز، این عبارات معنی شده و اگر لغت مشکلی بوده، توضیح داده شده و پس از آن نیز توضیحات آن بیان شده است. اگر بخواهم در خصوص کتاب نکاتی را بیان کنم باید بگویم در برخی بحث‌ها ما در شرح عبارات هم بحث قرآنی و هم بحث روایی را آورده‌ایم و برای نمونه در خصوص علم امیرالمؤمنین(ع) به صورت مفصل مباحث قرآنی را نقل کرده و بعد نیز کتب روایی را آورده‌ایم.
«اهل البیت ادری بما فی البیت»
نویسنده «امیرالمؤمنین(ع) در کلام امام صادق(ع)» درباره انگیزه‌اش از تألیف این کتاب، اظهار کرد: باید اذعان نمود قلم زدن در خصوص آقا امیرالمؤمنین(ع) از این نظر بسیار کار مشکلی است که مطالب فراوانی نوشته شده و اگر قرار باشد همان مطالب دوباره در قالبی نو بیاید، کار نو و جدیدی نیست؛ درواقع مطالب معمولاً قبلاً مطرح و بیان شده‌اند. به همین دلیل ما سعی کردیم در قالبی جدید، به تبعیت از این اصطلاح معروف که:«اهل البیت ادری بما فی البیت» یعنی هر کسی که اهل یک خاندان باشد بهتر می‌داند در آن خاندان چه گذشته است، شرح اوصاف امیرالمؤمنین(ع) را از لسان و بیان امام صادق(ع) دنبال کنیم. آنچه در این زیارت از امام صادق(ع) روایت شده به صورت بسیار جامع و کاملی، تمام نکاتی که لازم بوده را بیان کرده و ما نیز عبارات را شرح کردیم.
توضیح فقرات توصیف امام صادق(ع) از علی(ع)
وی در پایان گفت: به عنوان نمونه در فرازی، حضرت خطاب به امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: «السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مُخْبِراً بِما غَبَرَ وَ بِما هُوَ آتٍ» سلام بر تو ای امامی که از گذشته و از آینده خبر می‌دهی. ما به مناسبت این جمله چندین مورد از مواردی را که آقا امیرالمؤمنین(ع) اخبار آینده را مطرح کرده‌اند مورد بررسی قرار داده‌ایم. حالا شاید اخبار پیشینیان را بتوان گفت برخی در تورات و انجیل بوده‌اند اما اخبار آینده حقیقتاً موضوع بسیار پراهمیتی است. برای نمونه در قسمتی در خصوص اخبار و احوال آخرالزمان مطالبی را آورده‌ایم که امیرالمؤمنین درباره احوال آخرالزمان پیش‌بینی‌هایی کرده‌اند به‌طوری‌که شاید بسیاری از مصادیق آن‌ها را ما امروز می‌بینیم. برای مثال همان‌طور که در کتاب نیز مورد اشاره واقع شده، حضرت در «خطبه لولویه» خطاب به جابربن عبدالله فرمودند: در آن زمان، نماز را امت پیامبر(ص) ضایع کنند، پیرو شهوات باشند، امانت‌داری کم و خیانت‌ها فزونی یابد، مسکرات بنوشند، به خالکوبی سرگرم شوند، از نماز عشاء غافل شده و بخوابند، به بدگویی از پدران و مادران سرگرم شوند، در مساجد صدا به رفع خصومت‌ها بلند کنند و آنجا را محلی برای معاملات خود قرار دهند، در مصنوعات خود غِش نمایند، از بلایا نهراسند، گناه زیاد مرتکب شوند، حسنات را اندک به جای آورند، خدای آسمان‌ها را عصیان کنند، بارانشان کم شود، فرزندانشان موجب خشمشان شوند، قضات رشوه پذیرند، حیا کم شود، مردان به مردان و زنان به زنان بسنده کنند... شهادت به دروغ گویند، کسب‌های حلال سخت شود، درخواست‌ها سنگین جلوه کند، امور مهم را بی‌اهمیت دانند و زنان اسب‌سواری کنند در این هنگام است که سال برای آنان چون ماه، ماه همچون هفته و هفته چون روز و روز همچون ساعت باشد و برای زمان ارزش و قیمتی نبینند». این قسمتی از همین پیش‌بینی‌ها ناظر بر آینده بود که در کتاب ذکر شده است. بنابراین ما مصادیق را ملموس و عملی آورده‌ایم. البته این فرازی که از اخبار آخرالزمان و پیش‌بینی حضرت(ع) خواندم، عبارات عربی‌اش را نیز برای استفاده محققان در پاورقی‌ها آورده‌ایم تا اگر خواستند عین عبارات را نقل کنند.
مورد دیگری از این پیش‌بینی‌های آینده، ذکر اوصاف خلفای پس از خودشان از بنی‌امیه و بنی‌عباس است. در فصل مفصلی خلفای بنی‌امیه و بعد ۳۷ نفر از خلفای عباسی را آورده‌ایم و تک‌تک خصوصیت‌های این خلفا را که حضرت می‌شمارد و در کلامشان وجود دارد مورد اشاره قرار داده‌ایم. در قسمت دیگری اخباری که حضرت در خصوص کیفیت شهادت یارانشان داده‌اند را آورده‌ایم؛ به همین دلیل نحوه شهادت کمیل، میثم، رشید هجری، قنبر و دیگر یاران خاص حضرت و آنچه امیرالمؤمنین(ع) به عنوان اخبار ملاحم گفته بودند و یارانشان را از نحوه شهادت مطلع کرده بود، ذکر کرده‌ایم.
خبر از واقعه کربلا و شهادت امام هشتم حضرت ثامن‌الحجج(ع) را عنوان کرده‌ایم که حضرت در یکی از سخنانشان در خصوص پیش‌بینی درباره امام رضا(ع) می‌فرمایند: «دیری نپاید که به ظلم کشته شود فردی از فرزندانم با سم در زمین خراسان، اسم او اسم من است و اسم پدرش، اسم پسر عمران(موسی)، پس آگاه باشید کسی که او را در غربتش زیارت کند خداوند می‌بخشاید برای او گناهان قدیم و اخیرش را». همین جا در پاورقی درزمینه عبارت «گناهان قدیم و اخیر» که در خصوص زائران امام حسین(ع) هم آمده و گفته شده به‌واسطه زیارت، «گناهان ماتقدم و ماتأخر» زائر بخشیده می‌شود این شبهه را پاسخ داده‌ایم که نباید آن را به بخشیده شده گناهان گذشته و آینده معنا کرد، چرا که «ماتأخر» در اینجا به معنای گناهانی است که زائر به‌تازگی مرتکب شده است. بنابراین «گناهان قدیم» همان‌طور که از عنوانش هم مشخص است، مربوط به گناهانی است که زائر خیلی جلوتر مرتکب شده و «گناهان اخیر» گناهانی است که همین اواخر انجام داده است. می‌خواهم بگویم چنین توضیحاتی را نیز بعضاً لابه‌لای مباحث، متناسب با شبهات روز پاسخ داده‌ایم. مطالب متفاوتی در این کتاب وجود دارد که در این مجال فرصت طرح کردن آن‌ها نیست و خوانندگان می‌توانند با مراجعه به کتاب یا فهرست آن به صورت اجمالی با آن‌ها آشنا شوند.
نظر شما