سال ۱۳۹۳ رهبرمعظم انقلاب اسلامی طی حکمی سیاست‌های کلی جمعیت را در ۱۴ بند ابلاغ کردند؛ سیاست‌های اعلام شده بیش از هر چیز مبتنی بر تشویق به فرزندآوری بیشتر، تحکیم بنیان خانواده به‌هرقیمت و تشویق به نگهداری از سالمندان در فضای خانواده است.

شیب آرام کاهش تولد در خراسان شمالی

اما این روزها افزایش سن امید به زندگی در مردان و زنان ایرانی و کاهش نرخ باروری در کشور نگران کننده است به طوری که برخی از کارشناسان اعلام کرده‌اند جمعیت ایران با سرعت بیشتری در حال پیر شدن است.
در حال حاضر خراسان شمالی حدود ۹۰۰هزار نفر جمعیت دارد که به گفته مسئولان استان شاهد کاهش تعداد تولد در این استان هستیم.
یکی از شهروندان بجنوردی که به گفته خود بیش‌از هفت سال از ازدواجش می‌گذرد در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: مادر بودن و فرزند داشتن را دوست دارم ولی مخارج سنگین زندگی، نداشتن درآمد کافی برای تأمین ملزومات و مخارج سنگین پزشکی و... انگیزه فرزندآوری را در ما کاهش داده است.

یکی از شهروندان بجنوردی که خود را سعادتی معرفی می‌کند اظهار می‌دارد:  من و همسرم شاغل هستیم ولی گرانی‌های این روزهای جامعه هزینه‌های سنگینی را زمان بچگی تا نوجوانی و حتی جوانی برای خانواده و والدین ایجاد می‌کند که توان خرج و مخارج فرزند را نداریم .مسئولان مدام مردم را به فرزندآوری تشویق می‌کنند، در حالی که اول باید امنیت روانی و اقتصادی را برای خانواده‌ها ایجاد کنند و پس از آن از مردم بخواهند بچه‌دار شوند.
یکی دیگر از شهروندان خراسان شمالی نیز می‌گوید: ۱۰ سال است که ازدواج کرده‌ایم و به اصرار خانواده‌ها، چند ماهی است که صاحب فرزندی شده‌ایم؛ درست است که داشتن فرزند شیرین است ولی با افزایش هزینه‌ها دیگر به فرزند دوم فکر نمی‌کنم.
سبحانی یکی از علت‌های مهم کاهش ازدواج و فرزندآوری را ترس از مشکلات اقتصادی ذکر و اظهار می‌کند: در حال حاضر یک سوم جامعه کشور ایران مستأجر هستند و حدود ۹۰ درصد آنان امکان پرداخت افزایش اجاره‌بها را ندارند، پس با نبود درآمد و هزینه‌های بالای خانواده‌ها اغلب با مشکل مواجه شده و زوجین از داشتن فرزند و مجردها از ازدواج کردن منصرف می‌شوند.
وی به طرح‌های حمایتی دولت اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: هر طرح حمایتی البته خوب است. هزینه خانوار طبعاً با تولد فرزند بالا می‌رود و سرپرست خانواده نیاز به حمایت بیشتر دارد؛ اما اشتباه است اگر تصور کنید با پرداخت وام ۲۰میلیون تومانی خانواده‌ها تشویق می‌شوند فرزندان بیشتری بیاورند.
وی نگرانی از آینده شغلی فرزند، افزایش مشکلات اقتصادی با تولد فرزند جدید، درآمد ناکافی، نداشتن مسکن مناسب، نداشتن آمادگی روحی برای تولد فرزند جدید، نگرانی از سلامتی مادر با افزایش فرزندان و... را از عوامل بازدارنده فرزندآوری خانواده‌ها عنوان می‌کند.

کاهش تولد
معاون فنی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی نیز در این زمینه می‌گوید: چندین موضوع در شاخص‌های جمعیتی استان مهم و مدنظر است؛ یکی از این شاخص‌ها مربوط به میزان تولد خام است که در سال‌های اخیر به صورت مواج کاهش و افزایش تولدها را داشته‌ایم به طور نمونه سال ۱۴۰۰ در مقایسه با ۹۹ شاهد کاهش ۱۰۰ تولد بوده‌ایم که در استان نگران‌کننده است.
مریم پورآدینه اظهار می‌کند: خراسان شمالی با توجه به سیر نزولی جمعیت، خوشبختانه هنوز نسبت به میانگین کشوری وضعیت بهتری دارد. نرخ باروری کلی در این استان ۲.۱ درصد است، اما انتظار بر این است خانم‌هایی که در سن باروری (۱۸ تا ۴۹ سال) قرار دارند دو فرزند را به دنیا بیاورند.
 این مقام مسئول میزان مرگ و میر خام را نیز از عوامل دیگر در تغییر نرخ جمعیتی عنوان می‌کند و می‌گوید: براین اساس تحت تأثیر بیماری کرونا و سایر بیماری‌های واگیر، حوادث و بیماری قلبی و عروقی که نقش پررنگی در مرگ و میرهای غیرواگیر دارند، جمعیت در حال تغییر بوده است.
پورآدینه در ادامه خراسان شمالی را یکی از استان‌های مهاجرفرست می‌داند و می‌گوید: مهاجرت‌ها از روستا به شهر، از شهر به مرکز استان و شهرهای دیگر اتفاق می‌افتد که تأثیر بدی روی نرخ رشد جمعیت دارد. مهاجرفرستی سبب تغییر فرهنگ‌ها شده، در حقیقت افرادی که در روستاها زندگی می‌کردند جمعیت بالاتر و جمع گرم‌تری و درنتیجه تمایل بیشتری به تولد فرزند داشتند که با مهاجرت آن‌ها به شهرها این روند تغییر کرده است.
پورآدینه با بیان اینکه بر اساس آخرین سرشماری در خراسان‌شمالی سن ازدواج زنان ۲۳.۴ و مردان ۲۷.۵ ثبت‌شده که نسبت به سرشماری‌های قبلی یک سال افزایش پیداکرده است، تأکید می‌کند: از سوی دیگر فاصله سنی اولین تا دومین فرزند به طور معمول باید حدود پنج سال باشد.
وی افزایش سن ازدواج، افزایش تجرد و تک‌فرزندی را به عنوان آسیب‌های جمعیتی کشور و استان دانسته و نرخ سالمندی استان را ۱۲ درصد می‌داند و می‌گوید: این رقم در کشور ۹.۴۴ است و اگر چه استان وضعیت بهتری دارد اما باز هم نگران‌کننده است.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.