به گزارش قدس آنلاین، به‌گونه‌ای که این مسئله به‌وضوح در رد درخواست‌های واشنگتن از ریاض برای افزایش تولید نفت در اوپک با هدف کنترل قیمت‌ها و همچنین تلاش‌های عربستان برای تنوع بخشیدن به شرکای بین‌المللی خود که به‌شدت آمریکا را خشمگین کرده، آشکار شده است. افزایش نیافتن فروش نفت عربستان سبب افزایش قیمت حامل‌های انرژی و در نتیجه تورم بیشتر در آمریکا خواهد شد.
در همین رابطه قدس در گفت‌وگویی با دکتر وسام الرمال الشمری، معارض آل سعود و عضو مؤسس مجلس فدرالی عربستان تحولات اخیر در روابط ریاض- واشنگتن و تأثیر کاهش نفت اوپک بر اقتصاد و سیاست داخلی آمریکا را بررسی کرده است که در ادامه می‌خوانید.
تنش مقطعی یا پایان خط؟
دکتر وسام الرمال الشمری، درباره روابط ریاض- واشنگتن می‌گوید: در برهه اخیر پرسش‌ها در مورد روابط آمریکا و عربستان افزایش یافته است؛ به‌گونه‌ای که پیش‌بینی و ارزیابی‌های متعددی می‌شود. برخی معتقدند این تنش چیزی بیشتر از یک مرحله موقتی نیست که به مرور زمان پایان خواهد یافت، چراکه روابط این دو کشور یک روابط راهبردی است. اما برخی از تحلیلگران تأکید می‌کنند این روابط در مراحل پایانی خود قرار دارد. ازنظر من به‌عنوان یک معارض رژیم سعودی، ما امروز چیزی را مشاهده می‌کنیم که قابل پیش‌بینی بود و اتفاق جدیدی در این خصوص رخ نداده است.
همان‌طور که این تحلیلگر سعودی به قدس می‌گوید، بروز تنش در روابط واشنگتن-ریاض موضوع تازه‌ای نیست؛ به‌گونه‌ای که با روی کار آمدن جو بایدن در آمریکا به‌عنوان رئیس‌جمهور این کشور، امتناع او از برقراری ارتباط با محمد بن سلمان ولیعهد سعودی آغاز شد. بایدن پیشتر در جریان مبارزات انتخاباتی خود قول داده بود که به دلیل اقدام عربستان در قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار منتقد آل سعود، با این کشور به‌عنوان یک کشور طردشده تعامل کند. اما این تنش پس از جنگ اوکراین و تبعات آن علیه بازار انرژی در کشورهای اروپایی به دلیل تحریم‌هایی که علیه روسیه وضع کردند، بالا گرفته و ریاض حاضر نشده به خواسته‌های دولت آمریکا باوجود توافقاتی که در گذشته داشته‌اند، تن دهد.
رد پای اسرائیل و بریدن پای چین از خلیج‌فارس
عربستان سعودی در روزهای اخیر بارها اتهامات آمریکا مبنی بر جانب‌داری از روسیه در جنگ اوکراین با کاهش تولید نفت و افزایش قیمت آن را رد و تأکید کرده است که این تصمیم فقط یک تصمیم اقتصادی برای تنظیم بازار بوده است.
پس از اقدام سازمان نفتی «اوپک پلاس» برای کاهش تولید نفت که می‌تواند منجر به تورم بالاتر در ایالات‌متحده در چند هفته قبل از انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره شود، جو بایدن در مصاحبه با سی‌ان‌ان گفت: «زمان آن فرا رسیده است که واشنگتن در روابط خود با ریاض بازنگری کند».
الشمری در ارتباط با مفهوم بازنگری در روابط ریاض-واشنگتن تأکید می‌کند: برای پاسخ به پرسش‌ها در مورد این روابط باید بپذیریم که سطح این روابط را دو طرف یعنی آمریکا و عربستان که به‌تازگی می‌خواهد بگوید مستقل عمل کرده و از کسی دیکته نمی‌پذیرد، تعیین خواهند کرد. همچنین باید متذکر شویم که دو طرف این نکته را در نظر دارند که جهان تغییر کرده و قدرت‌های جدیدی مانند چین و روسیه در صحنه بین‌الملل ظهور کرده‌اند.
برای نزدیکی بیشتر به واقعیت روابط آمریکا و عربستان، باید این سؤال را بپرسیم که آمریکا از خاورمیانه چه می‌خواهد؟ پاسخ ساده است؛ آمریکا نخست می‌خواهد امنیت اسرائیل تأمین باشد و دوم اینکه از ورود چین به کشورهای خلیج‌فارس جلوگیری شود. آمریکا دیگر خود به نفت عربستان نیاز ندارد، ازاین‌رو توافق‌نامه حمایت در مقابل نفت، دیگر غیرمنطقی است.
گره اصلی روابط واشنگتن-ریاض
اگرچه ایالات‌متحده دیگر به نفت عربستان نیاز ندارد، اما میزان عرضه آن بر ارزش دلار آمریکا تأثیر می‌گذارد. یکی از اقدام‌هایی که آمریکا برای مقابله با تصمیم «اوپک پلاس» برای کاهش ۲میلیون بشکه‌ای نفت به‌صورت روزانه انجام داده، برداشت از ذخایر راهبردی نفت خود بوده است؛ به‌گونه‌ای که جو بایدن رئیس‌جمهور این کشور چند روز پیش در کنفرانسی مطبوعاتی اعلام کرد: در ماه دسامبر ۱۵میلیون بشکه نفت از ذخایر راهبردی خود را تخلیه خواهیم کرد. ما باید تولید نفت خود را بدون تأخیر افزایش دهیم و برای رسیدن به ثبات در بازار انرژی به تلاش خود ادامه می‌دهیم.
درحالی‌که بایدن در این اظهارات خود مدعی شد «استفاده از نفت ذخایر راهبردی براساس انگیزه‌های سیاسی نیست»، اما «عبدالعزیز بن سلمان» وزیر انرژی عربستان سعودی، از تصمیم واشنگتن انتقاد و این اقدام را به‌عنوان «دست‌کاری در بازار» توصیف کرد.
معارض آل سعود در پاسخ به این پرسش که گره اصلی روابط عربستان و آمریکا در چیست، توضیح داد: عربستان امروز مانند بسیاری از کشورها در جهان از این مسئله غافلگیر شده که چین به مناطق ممنوعه آمریکا تبدیل شده است. واضح است که چین امروز جایگزین آمریکا در خرید نفت عربستان شده است. آمریکا اعتراضی درخصوص این مسئله ابراز نکرده است، پس مشکل کجاست؟ برنامه‌ریزی نامناسب سیاسی، ریاض را وارد تنگنای بزرگی کرده است.
عربستان باید جایگزینی یا برای چین پیدا می‌کرد یا برای نفت. شکست ریاض در تحقق این مسئله، آن را وارد بحرانی در روابط با آمریکا کرده که به خوشی ختم نخواهد شد. نزدیکی به اسرائیل، پروژه شهر نئوم، استقبال از جشن‌های کاذب رقص و تلاش‌هایی برای نشان دادن به‌اصطلاح دور شدن از وهابیت، همگی راه‌حل‌های شکننده‌ای است که راهبرد محسوب نخواهد شد و عربستان را از معضلات درگیری‌های بین‌المللی حال و آینده نمی‌رهاند.
تأثیر دعوای بایدن-بن سلمان بر نتایج انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره
دولت جو بایدن کاملاً آگاه است که ادامه گرانی‌ها در نتیجه بحران انرژی و قیمت بالای نفت، مشکلات زیادی برای آن به بار خواهد آورد که مهم‌ترین آن احتمال شکست حزب دموکرات در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره در نوامبر است و شاید در صورت ادامه همین شرایط، شانس پیروزی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا یا فردی مشابه او در انتخابات ریاست‌جمهوری بعدی افزایش یابد.
اما وسام الشمری با اشاره به پیچیدگی در نزاع‌های بین‌المللی کنونی و در تنگنا قرار گرفتن عربستان می‌گوید: ناکامی عربستان در ایجاد واقعیتی جدید از طریق یافتن جایگزین برای چین یا نفت، آن را در موقعیت پذیرش نظریه «واقعیت موجود» قرار داده است. این یعنی آنکه علاقه و گرایش عربستان به آمریکا دیگر معنایی ندارد و تمام آنچه از روابط این دو کشور باقی‌مانده ارتباط ارزش دلار آمریکا با نفت سعودی است.
مانورهای عربستان برای نزدیکی به شرق یعنی روسیه و چین باهدف تلاش برای فشار بر حزب دموکرات یا شکست آن در انتخابات میان‌دوره‌ای نیز این کشور را از تنگای نزاع‌های بین‌المللی خارج نخواهد کرد. از طرفی نبود تضمین‌های الزام‌آور در مورد تصمیمات اوپک پلاس، روسیه را هم نگران می‌کند و برعکس، اگر عربستان در این خصوص تضمین بدهد به مفهوم آن است که در سنگر شرق قرار گرفته است و این آمریکا را بیش‌ازپیش نگران خواهد کرد، چراکه ارزش دلار آن با تصمیمات عربستان در اوپک پلاس مرتبط است.
خبرنگار: جواد فراهانی
تبادل نظر