این کارشناس مسائل سیاست خارجی معتقد است فلسفه وجودی برجام، شکل‌گیری گفت‌وگو برای معطل کردن ایران است و اساس این تحلیل را اظهارات مقامات کشورهای دخیل در فرایند این پرونده می‌داند. این روزها غرب و آمریکا با دست پس می‌زنند و با پا پیش می‌کشند. ایالات متحده از یک سو با استانداردهای دوگانه و تناقض‌گویی در قبال مسائل ایران موضع‌گیری می‌کنند و از سوی دیگر افرادی مانند جوزف بورل به نمایندگی از غربی‌ها مسئله حفظ برجام را ضروری و تنها راه حل ممکن عنوان می‌کنند. اظهارات اخیر ند پرایس، سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا که می‌گوید دیپلماسی هنوز بهترین راه رسیدن به هدفمان در زمینه برجام است هم مؤید این مسئله است که قرار است طرف غربی همچنان با سیاست چماق و هویج، خط مذاکرات را جلو ببرد. تلاش مقامات آمریکایی برای تصویب قانون ضدایرانی«مهسا» با هدف اعمال فشار هرچه بیشتر بر روند مذاکرات نیز در حالی مطرح می‌شود که اولیانوف، نماینده روسیه درسازمان‌های بین‌المللی با اشاره به آمادگی ایران برای ادامه مذاکرات برجامی گفته است: «توپ در زمین غرب است و ایالات متحده و سه کشور اروپایی وسوسه رفتن به طرح بی را دارند». این یعنی ایجاد تغییر کلان در اصل گفت‌وگوها از سوی غرب محتمل است. برای پاسخ به این پرسش که با توجه به تنگ‌نظری‌های غرب و آمریکا در گفت‌وگو با ایران سرنوشت مذاکرات چه خواهد شد؟ به سراغ یک کارشناس مسائل بین‌الملل رفته‌ایم که در ادامه بخشی از آن را می‌خوانیم.

قانون «مهسا» سنگی به پای لنگ برجام
فرشید باقریان می‌گوید: ما روز به روز شاهد کاهش فرصت‌های این مذاکرات برای ایران هستیم تا آنجایی که تلاش برای تصویب قانون (مهسا اکت) ازسوی کنگره به منزله‌ سلب اختیار هرچه بیشتر رئیس جمهور آمریکا نسبت به برداشتن برخی تحریم‌های ضدایرانی و سنگی دیگر به پای لنگ برجام است. وی ادامه می‌دهد: این قانون، حتی همان دعوای زرگری که دکتر ظریف راه انداخت در مورد برداشتن موقت یا کلی تحریم‌ها را سلب می‌کند و کنگره اجازه نخواهد داد بایدن رأساً نسبت به توافق عملی انجام دهد. باقریان با بیان اینکه در ادامه بازی مذاکرات اما آلمان با حمایت فکری آمریکا در حال شکل‌دهی به شبکه جدیدی از تحریم‌های شدید ضد ایران است، ادامه می‌دهد: رفع تحریم‌های اعمالی اروپا علیه ما بسیار سخت خواهد بود؛ زیرا براساس تصمیم جمعی اعمال می‌شود، در حالی که امکان لغو تحریم‌های اعمالی آمریکا تاحدی به رئیس جمهور وقت برمی‌گردد. با توجه به این اقدام‌ها می‌توان این انتقاد را مطرح کرد با توجه به این حجم از خباثت آمریکایی‌ها چرا دستگاه سیاست خارجی ما با لبخند از خبرهای خوش ادامه مذاکرات سخن می‌گویند؟

برجام یکی از پرونده‌های اختلافی اروپا و غرب
فرشید باقریان تأکید می‌کند: آمریکا بیشتر از هرکسی به دنبال حصول توافق است، اما گره خوردن مسائل حقوق بشری با پرونده هسته‌ای کار را پیچیده‌تر کرده است و دستگاه سیاست خارجی ما باید نسبت به آن آگاهانه عمل کند؛ چراکه سماجت اروپایی‌ها ممکن است عامل به بن‌بست کشیده شدن کل گفت‌وگوها باشد و بعید می‌دانم اگر آمریکا عقب‌نشینی کند، اروپا امکان عقب‌نشینی داشته باشد؛ چرا که رسیدن آن‌ها به اجماع سخت است و این یکی از موارد اختلافی اروپا و آمریکاست.

تهدیدانگاری برجام در سطوح امنیت ملی
توافق برجام به دلیل ظرفیت بالای معطل‌سازی اراده و خواست ملت ایران، حتی پیش از امضا از سوی مقامات ایرانی، در سطوح تحلیل امنیت ملی تهدیدانگاری شده بود و در حال حاضر هم کفه تهدید آن سنگین‌تر از منافع آن است. امروز تبعات مدارا با مذاکرات بی‌ثمر، در دو بخش دولت و ملت برای جمهوری اسلامی آشکار شده است. مردم از برجام مطالباتی دارند که دولت به عنوان نماینده مردم وظیفه احصای آن‌ها را دارد. در این شرایط دستگاه سیاست خارجی ما یا اشراف کامل دارد و می‌داند می‌تواند مطالبات را محقق کند یا در تلاش است بخت‌آزمایی کند شاید به نتیجه‌ای برسد. با این تفاسیر در وضعیت فعلی که برجام تبدیل به یک فرصت «سهل ممتنع» شده است و ظاهر آن آسان اما باطن آن سخت و پیچیده است، باید به دولت یادآور شد با این روال قطعاً برجام در کنگره آمریکا تصویب نخواهد شد و باید از همین حالا به فکر راهکاری جدید باشیم. دولت سیزدهم در ابتدای کار، معیشت مردم را به برجام گره نزد اما به مرور زمان شاهد این هستیم که دستگاه سیاست خارجی یک بار شانس خود را در برجام امتحان کرد که نتیجه‌بخش نبود و آسیب‌زا هم بوده است که وضعیت بازار بخشی از نمود آن است.

پیام خروج برجام از دستور کار آمریکا
خروج برجام از دستور کار آمریکا به معنای تلاش بایدن برای حل مشکلات داخلی آمریکاست و با توجه به مشکلات زمستانی غرب و ایالات متحده بعید است حداقل تا پایان زمستان نسبت به گفت‌وگو با ایران برنامه‌ای داشته باشد. مضاف بر اینکه معاون ند پرایس از کارگروه ایران خارج شده و حتی بلینکن و رابرت مالی اذعان دارند برجام محور اصلی فعالیت‌های آن‌ها نیست. آن‌ها ممکن است به دنبال نگران کردن ایران و در نهایت کشیدن ما به میز مذاکرات باشند.

خبرنگار: حسین محمدی اصل