در میان رویدادهای فرهنگی کشور، نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، محبوب‌ترین و مهم‌ترین رویداد است آن هم به دلیل استقبالی که از آن می‌شود. این اقبال دو سویه ناشر و مخاطب، عیار و اعتبار خاصی به این فستیوال فرهنگی بخشیده است؛ اعتباری که نه تغییر محل برگزاری نمایشگاه، نه گرانی کاغذ و قیمت کتاب، نه کشمکش‌ها و جناح‌بندی‌های سیاسی نتوانسته در طول چندین دهه برگزاری از اعتبار و جذابیت آن بکاهد یا جایگاه آن را تضعیف کند.   

با این حال همواره از زوایای مختلف انتقادهایی به نمایشگاه کتاب وارد بوده و اهل فن اعم از ناشر،کتابفروش، نویسنده، مترجم و حتی مخاطب که بازدیدکننده نمایشگاه هستند، به ماهیت نمایشگاه یا حداقل بخشی از آن نقد داشته‌اند. نقد و انتقادهایی که هر سال قبل و بعد نمایشگاه مطرح می‌شده در این دوره پررنگ‌تر است؛ از چندی پیش با نزدیک شدن به زمان برگزاری سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران،گمانه‌زنی‌هایی درباره غیبت بعضی ناشران در نمایشگاه این دوره مطرح شد، به طوری که ناشرانی مانند مرکز،‌ ققنوس‌، نگاه،‌ مروارید،‌ ثالث،‌ چشمه، کتاب پارسه،‌ نیلوفر و... اعلام کرده‌اند تنها در بخش مجازی این دوره از نمایشگاه حضور دارند یا در هیچ یک از دو بخش حضور ندارند. اگرچه که بعضی رسانه ها عدم حضور این ناشران را مرتبط با دلایل سیاسی مطرح کرده اند اما واقعیت این است که عدم حضور ناشران در نمایشگاه کتاب، پیشینه‌دار بوده و اولین بار نیست.   

به عنوان مثال نشر قطره از جمله ناشرانی است که سال‌های گذشته هم با هدف حمایت از کتابفروشی‌ها در نمایشگاه کتاب تهران حاضر نمی‌شده است. سال گذشته فیاضی مدیر انتشارات قطره،‌ همراهی با کتابفروشان را دلیل عدم حضورش عنوان کرده بود اما سایر ناشران مشکلات صنفی را دلیل مهم منع حضور در نمایشگاه این دوره عنوان کرده  و تاکید کرده اند، حوزه سیاست از حوزه فرهنگ جداست و عدم حضور ناشران با دلایلی صنفی و فرهنگی و فارغ از نگاه‌های سیاسی است.

مشکلاتی مثل مقرون به صرفه نبودن نمایشگاه به لحاظ اقتصادی، افزایش اجاره بهای چند برابری غرفه در نمایشگاه امسال ( از 12 میلیون سال گذشته به 40 میلیون)، کاهش تولیدات ناشران با توجه به هزینه‌های کاغذ و چاپ، افزایش قیمت کتاب و کاهش قدرت خرید مردم، حضور ناشران کتاب‌ساز و تخفیف های آنچنانی و پنهانی و منفعل بودن ارشاد در قبال این ناشران همگی دست به دست هم داده‌اند تا ناشران مطرح، بزرگ و مستقل،  انگیزه حضور در نمایشگاه کتاب امسال را نداشته باشند.    

با آنکه نمایشگاه فرصتی است که به ناشر اجاره می‌دهد از سرمایه‌ای که برای چاپ کتاب هزینه کرده است،‌ بهره ‌ببرد اما گویا مشکلات صنفی ( که هیچ دولتی هم نتوانسته برای آن کاری انجام دهد) بر این بهره‌مندی چربیده و نتوانسته انگیزه های لازم را برای حضور ناشران در این رویداد فرهنگی فراهم کند.

فارغ از نکات گفته شده نباید فراموش کرد فلسفه حضور ناشران در نمایشگاه کتاب تهران تنها بهره‌وری اقتصادی نیست. نمایشگاه کتاب تهران یک میعادگاه بزرگ فرهنگی برای همه ارکان وابسته به نشر است از مولف،‌ ویراستار، مترجم‌ و ناشر گرفته تا مخاطب. از سوی دیگر این نمایشگاه فرصت خوبی است تا هم  ناشران فضایی برای تعامل نویسندگان با مخاطب ایجاد کنند و هم بستری فراهم شود برای آشنایی ناشران با استعدادهای تازه و نویسندگان جوان، معرفی ناشران نوپا به جامعه مخاطب و نمایش ظرفیت‌های نشر ایران.   

از آنجا که مخاطب می‌تواند با استفاده از تخفیف در شرایطی که قیمت کتاب رو به افزایش است،‌ آثار مورد نظر خود را از این نمایشگاه تهیه کند پس این نمایشگاه چه در بخش فیزیکی و چه در بخش مجازی برای مخاطبان هم حائز اهمیت است . با این تفاسیر  این انتظار وجود دارد هم ناشران نگاه‌های صرفا اقتصادی به نمایشگاه نداشته باشند و هم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که متولی برگزاری نمایشگاه است،‌ با بازاندیشی در سیاست‌ها نسبت به زمینه‌سازی برای حضور حداکثری ناشران در این رویداد، اقدام کند.