به گزارش قدس آنلاین به نقل از فارس، محله‌های قدیمی اصفهان نشان از قدمت و سنت دیرینه این شهر دارد، یکی از این محلات که به درختان در هم تنیده‌اش، معروف است، عباس‌آباد نام دارد، به جز درختان این خیابان، آثار مشهوری چون مسجد کازرونی نیز در آن وجود دارد.

وصف مسجد کازرونی را پارسال از زبان یکی از اقوام شنیدم، با جمعی از دوستان رفته بودند مسجد و هر هفته عصرها جلسه قرآن برپا می‌کردند، آن‌قدر از فضای دلنشین و باصفای مسجد برایم گفت که مشتاق شدم یک بار هم که شده در مسجد کازرونی نماز بخوانم. مسجدی که امام جماعت آن آدم‌های بزرگی چون حاج‌آقا رحیم ارباب و آقای مجلسی بودند.

اگرچه قدمت مسجد به پهلوی اول و دوم می‌رسد اما طبق نظر کارشناسان، خطاطی‌های استاد ابریشم‌کار، کاشی‌های چند رنگ و نوع معماری‌اش بر ارزش این مسجد می‌افزاید.  

اما این روزها اخباری از تخریب این مسجد شنیده می‌شود، اخباری که از یک طرف می‌گوید مسجد واجد ارزش است و از طرف دیگر می‌گوید نیاز به توسعه دارد، یکی از نمازگزارهای مسجد به خبرنگار فارس می‌گوید:« برخی قسمت‌های مسجد، نم‌دانی شده و نیاز به تعمیر دارد و از طرفی مسجد برای کارهای فرهنگی‌اش نیاز به جای بزرگتری دارد، نظرات شهرداری و میراث متفاوت است و اگر این دو نهاد با هم کنار می‌آمدند، همه چیز خوب می‌شد.»

در مسجد کازرونی جایی برای وضوگرفتن خانم‌ها نیست

اگر چه گفته می‌شود چند شب پیش، چند کارگر با فرز و دیگر وسایل به مسجد آمدند و حتی فیلم و خبرش نیز منتشر شده است ولی یکی از نمازگزارها می‌گوید: با هماهنگی شهرداری و میراث فرهنگی بقیه کارهای مسجد طبق قوانین انجام می‌شود، قبلش هم همینطور بوده است، کلا تا شب جمعه در مسجد، مراسم بود و برای اینکه عملیات ترمیم آن خانه‌ای که خریداری شده، سرعت پیدا کند، کارگرها را آوردند.

این شهروند ادامه داد: در خیابانی که متمولین در آن زندگی می‌کنند در مسجد کازرونی حتی جایی برای وضوگرفتن خانم‌ها نیست، سال قبل هیأت امنای مسجد از میراث، نامه گرفتند که مسجد ارزش تاریخی ندارد و حالا حرفشان عوض شده است و حالا هم مسجد طبق نظر شهرداری و میراث پیش می‌رود.

مجتبی کوچک‌زاده، مدیر اجرایی مرکز رسیدگی به امور مساجد اصفهان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اصفهان اظهار کرد: هیأت امنا را احضار کردیم تا با میراث و شهرداری توافق کنند.

با مطرح شدنِ موضوع تخریب و بازسازی مسجد کازرونی، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان چند نامه مبنی بر واجد ارزش بودن این بنا نوشته است. در یکی از نامه‌ها در تیرماه ۱۴۰۲ اشاره شده است: «مسجد کازرونی از آثار ارزشمند شهر است» و در ادامه نامه هرگونه تفکیک، نوسازی و تخریب را ممنوع و مرمت اصولی بنا متناسب با ساختار اصیل و کالبد تاریخی مسجد را در صورت تائید میراث، جایز می‌داند.

سید مهدی موسوی موحد معاون میراث فرهنگی اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اصفهان با اشاره به توقف تخریب مسجد کازرونی اظهار داشت: از سال ۱۴۰۰ بحث واجد ارزش بودن مسجد تاریخی کازرونی مطرح شد و علت اصلی آن درخواست هیأت امنای این مسجد برای ساخت مسجدی دیگر مطابق با نیازهای اهالی بوده است.

وی افزود: هیأت امنا با هزینه‌ای که برای ساخت مسجد در نظر گرفته بودند می‌خواستند مسجد را تخریب و از نو بسازند که معاونت میراث فرهنگی مکاتباتی را با شهرداری منطقه یک مبنی بر عدم تخریب انجام داد و مدیر کل میراث هم ارائه طرح معماری آن را خواستار شد.

موسوی موحد با بیان اینکه چگونگی ساخت و طراحی جدید مسجد مورد بحث و مسئله بود، گفت: درواقع باید مشخص می‌شد که چه کاری انجام خواهد گرفت و شهرداری منطقه یک نیز بر «حفظ مسجد تاریخی و ارائه طرح معماری متناسب با نیازهای جدید و فضا و کالبد تاریخی مسجد» اتفاق نظر داشت اما بدون ارائه چنین طرح معماری درصدد تخریب بودند که با اطلاع‌رسانی به موقع اهالی از این کار جلوگیری شد.

مسجدی با معماری گذار از سنت به مدرنیته

معاون میراث فرهنگی اصفهان ادامه داد: مسجد کازرونی از بناهای دوره پهلوی اول و دوم است و از این جهت به لحاظ معماری اهمیت دارد که از آخرین دوره مساجدی است که با این سبک و سیاق ساخته شده و از آن به عنوان مساجد معماری دوران گذار از سنت به مدرنیته یاد می‌شود.

ویژگی دیگر مسجد کازرونی خطاطی‌های مشهور آن است، یعنی در ایران خیلی کم داشتیم خطاطان بزرگی که آیات قرآن را به خط نستعلیق بنویسند اما در این مسجد خط مرحوم ابریشم‌کار وجود دارد که آیات قرآن را به خط زیبای نستعلیق نوشته‌اند و جزو زیباترین خطوط نستعلیق ایران است. خطوط مرحوم ابریشم‌کار دورتادور مسجد دیده می‌شود.

وی خاطر نشان کرد: علاوه بر خاطره جمعی مردم عباس آباد و آن محلات از این مسجد، ورودی مسجد، تزئینات و کاشی و معرق هفت رنگ و خطاطی به کار رفته در این مسجد نیز حائز اهمیت است و کارشناسان اعتقاد دارند که این ذوق و اندیشه معماری گذشته باقی بماند.

موسوی موحد افزود: هرچند می‌توان که دخل و تصرف در برخی از محل‌های مسجد را مطابق با نیازهای روز و به وسیله طراحی معماری صحیح بازنگری کرد اما تخریب فضاهای واجد ارزش مسجد کازرونی امکان‌پذیر نیست، در واقع حفظ بنای تاریخی همچنان دنبال می‌شود اما در عین حال اجازه الحاق بخش‌های دیگری مانند زمین به مسجد امکان‌پذیر است.

علی رضی‌زاده مدیر منطقه یک شهرداری اصفهان نیز در این خصوص گفته بود: «شهرداری اصفهان تاکنون هیچ مجوزی برای تخریب مسجد کازرونی صادر نکرده است و اگر این نهاد بخواهد مجوز تخریبی را نه تنها برای مسجد کازرونی بلکه برای هر بنای تاریخی دیگری صادر کند، مشروط به موافقت اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان است».

 معمار مسجد کازرونی از آخرین نسل معماران مبرز گذشته بوده است که دانش معماری را به‌صورت استاد شاگردی فراگرفته و خود به مرحله استادی رسیده‌ و توانایی آن را داشته‌ که چگونه و چطور قبله را در بنایی که در جهت جغرافیایی شمالی-جنوبی قرار گرفته، به‌درستی بگرداند تا هیچ جای کم و کاستی در معماری مسجد باقی نماند.

سال گذشته نیز در پویش فارس من، خبری به درخواست مردم ثبت شد و بعد از پیگیری خبرنگار فارس، گزارشی تحت عنوان «مسجد کازرونی عباس آباد اصفهان تخریب می‌شود؟ میراث و شهرداری پاسخ می‌دهند» منتشر شد، مسجد کازرونی فقط یکی از مساجد ارزشمندی است که حالا خبرساز شده است، زیر آسمان این شهر، مساجد دیگری هم وجود دارد که بی‌صدا تخریب می‌شود و تاریخ چندین ساله محلی را از بین می‌برد و افسوس این تخریب را در حافظه تاریخی مردم ثبت می‌کند.

پایان پیام/۶۳۱۲۴/ش