به گزارش قدس آنلاین، رقمی که از نگاه تحلیلگران، بیانگر تداوم بی‌رحمانه خام‌فروشی، پنج برابر بودن متوسط ارزش هر تن کالای وارداتی در مقایسه با کالای صادراتی، منفی‌تر شدن تراز تجاری و به تعبیری دقیق‌تر فراموشی سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی است.
هشدارهای آماری تجارت خارجی در بستری غیرشفاف
معاون کل اسبق سازمان توسعه تجارت در گفت‌وگو با خبرنگار ما در تحلیل آمار تجارت خارجی کشور در هفت ماه امسال می‌گوید: اگر اطلاعات کامل صادرات غیرنفتی به تفکیک بخش‌های مختلف اقتصادی (صنعت، کشاورزی، معدن و...) اعلام شود، می‌توان تحلیل‌های دقیق‌تری ارائه کرد، اما متأسفانه چنین آماری در دست نیست و آمار حوزه صادرات خدمات از جمله خدمات فنی و مهندسی هم که باید از سوی بانک مرکزی اعلام شود، سال‌هاست اعلام نشده بنابراین تحلیل‌های کارشناسی هم مبتنی بر کلیات است.
کیومرث فتح‌الله کرمانشاهی می‌گوید: آمار اعلامی گمرک حامل هشدارهایی برای تجارت خارجی کشور است. با توجه به تجارت خارجی ۶۴ میلیارد و ۴۰۰میلیون دلاری در هفت ماه امسال و در صورت تداوم همین روند در پنج ماه پیش رو، انتظار می‌رود تا پایان سال حجم تجارت خارجی کشور به حدود ۱۱۰ میلیارد دلار برسد که این عدد نسبت به سال گذشته کاهش ۲میلیارد دلاری خواهد داشت.
وی ادامه می‌دهد: آمار هفت ماهه نشان می‌دهد میزان صادرات حدود ۷/۷ میلیارد دلار کمتر از واردات بوده در حالی که ماه گذشته تراز تجاری منفی کشور ۶ میلیارد دلار بود که این هم نشانه خوبی برای تجارت خارجی کشور نیست. علاوه بر این متأسفانه متوسط ارزش هر تن کالای وارداتی ما حدود هزار و ۷۲۲ دلار و متوسط ارزش کالای صادراتی حدود ۳۵۳ دلار است یعنی اینکه متوسط ارزش هر تن کالای وارداتی پنج برابر کالای صادراتی بوده در حالی که پیش‌تر این نسبت یک به سه یا یک به چهار بود و امروز این فاصله بیشتر شده است.
دنیا ارزش افزوده محصولات ما را به جیب می‌زند
به باور وی اینکه متوسط ارزش هر تن کالای صادراتی ایران یک پنجم کالای وارداتی است، بدان معنی است که در کالاهای وارداتی‌ای که بسیار گران‌تر خریده‌ایم، احتمالاً فناوری‌های نوین و ارزش افزوده به مراتب بالاتری بوده و از آنجایی که جزئیات حوزه صادرات و میزان خام‌فروشی هر کالا اعلام نشده با نگاه به فهرست اقلام می‌توان گفت خام‌فروشی سهم بالایی در صادرات داشته است.
این متخصص حوزه تجارت خارجی در پاسخ به اینکه چرا عمده صادرات کشور همچنان به خام‌فروشی اختصاص دارد، می‌گوید: کشور ما هنوز تحت تحریم‌های تجاری است اما ظاهراً مباحث مربوط به اقتصاد مقاومتی به فراموشی سپرده شده است. اقتصاد مقاومتی بر عدم خام‌فروشی، خلق ارزش افزوده و توجه به ظرفیت‌های منطقه‌ای و استانی تأکید دارد تا در طول زنجیره ارزش، حلقه‌های مفقوده را پیدا و پررنگشان کنیم.
فتح‌الله کرمانشاهی ادامه می‌دهد: برای مثال در کالای کشاورزی و در حوزه‌های کاشت، داشت، برداشت، نگهداری، سورتینگ، بسته‌بندی، حمل و نقل، بازاریابی و صادرات باید توجه ویژه داشته باشیم و نباید تا این حد در کالاهای صادراتی ارزان‌فروشی کنیم و کالاهای وارداتی را پنج برابر گران‌تر بخریم ضمن اینکه با نگاهی سطحی و با لحاظ اینکه آمار شفاف و دقیق نداریم، به این حقیقت تلخ می‌رسیم که ۱۰ قلم نخست صادرات غیرنفتی کشور نفت‌پایه و مواد معدنی خام است.
معاون کل اسبق سازمان توسعه تجارت خاطرنشان می‌کند: ما ظرفیت‌های بسیار زیادی در حوزه‌های مختلف از جمله کیوی و انواع مرکبات، چای، زعفران، فرش دستباف، پسته و... داریم، اما نسبت به آن‌ها بی‌توجهیم و بر خام‌فروشی و فروش فله‌ای این ظرفیت‌ها اصرار داریم. اصرار بر خام‌فروشی یعنی همچنان زعفران در قوطی‌های ۲۰ کیلویی یا بیشتر صادر شود در حالی که دنیا با همین محصول ما اشتغال ایجاد می‌کند و با بسته‌بندی زیر نیم گرمی، ارزش افزوده محصولات ما را به جیب می‌زند. اگر بخواهیم مانع تداوم خام‌فروشی شویم باید بررسی کنیم آیا برخی آن طرف مرزها از این خام‌فروشی و فله‌فروشی منافعی دارند و در بیرون از کشور آن را فراوری می‌کنند؟
وی تأکید می‌کند: دنیا سال‌هاست به سمت برندسازی رفته و هیچ کشور پیشرفته‌ای در جهان کالایش را به صورت فله‌ای و خام صادر نمی‌کند و کشور ما هم امروز به ایجاد اشتغال و خلق ارزش افزوده نیاز جدی دارد، اما برای این اهداف، آموزش ندیده‌ایم و ارائه چنین آموزش‌هایی بر عهده سازمان توسعه تجارت است. به باور وی این سازمان باید در قبال افزایش روزافزون شکاف میان ارزش کالاهای وارداتی و صادراتی کشور پاسخگو باشد و بداند مدیریت فقط پشت میزنشینی نیست.
رشد جهانی قیمت‌ها، رکوردزنی صادراتی نیست
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین هم در گفت‌وگویی با خبرگزاری مهر می‌گوید: وضعیت صادرات کشور تقریباً در یک دهه گذشته تغییر محسوسی نداشته است و آنچه سال گذشته به عنوان رکوردزنی صادراتی مطرح شد، صرفاً به دلیل بالا بودن قیمت مواد اولیه محقق شد.
مجیدرضا حریری با اشاره به افزایش ۲۷ درصدی وزن صادرات کشور در سال جاری خاطرنشان می‌کند: صادرات غیرنفتی کشور از نظر ارزشی حدود ۳ درصد کاهش داشته؛ چرا که مواد اولیه ارزان شده است. شاکله صادرات ما، صدور مواد اولیه است و حدود ۷۰ درصد صادرات غیرنفتی یا صادرات محصولات بر پایه نفت یا بر پایه محصولات معدنی است. در واقع این موضوع در میان عامه مردم معروف به خام‌فروشی است.
وی ادامه می‌دهد: قیمت مواد اولیه به صورت جهانی تعیین می‌شود و ممکن است بنا به هر دلیلی تغییر کند؛ به طور مثال در سال گذشته قیمت مواد اولیه به علت خروج از رکود دوران کرونا بسیار بالا رفته بود در نتیجه آمار صادرات ما نیز رکورد زد. از طرفی در سال جاری با توجه به اینکه بیشتر صادرات می‌کنیم، اما از نظر ارزش صادرات با کاهش مواجه شدیم.
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین در خصوص ضرورت تغییرات اساسی در ترکیب کالاهای صادراتی هم می‌گوید: زمانی می‌توانیم سیاست‌گذار صادرات خود باشیم که محصول صادر شده مستقیماً به دست مصرف‌کننده نهایی برسد اما تقریباً به جز بازار عراق و افغانستان، چنین محصولاتی را صادر نمی‌کنیم. حریری اضافه می‌کند: ما معمولاً مواد اولیه را صادر می‌کنیم که در کشور مقصد به کالا تبدیل می‌شود و سپس به دست مصرف‌کننده می‌رسد. این مسئله به دلیل ضعف در تولید است که ضعف صادرات را نیز به همراه دارد.
نظر شما