ناهید آذرنوش - خبرنگار تحریریه جوان قدس: ایران در دوره هخامنشیان یک نیروی دریایی قدرتمند داشت که در دریای مدیترانه و اقیانوس هند فعالیت می‌کرد. در دوران ساسانیان، نیروی دریایی ایران به کنترل خلیج فارس و دریای عمان می‌پرداخت. در دوران صفویه، تلاش‌هایی برای ایجاد یک نیروی دریایی مدرن صورت گرفت، اما این تلاش‌ها به دلیل دخالت کشورهای اروپایی به نتیجه نرسید. در دوران افشاریه، نادرشاه یک نیروی دریایی مدرن تأسیس کرد که توانست پرتغالی‌ها را از خلیج فارس اخراج کند. بنابراین می‌توان گفت که سابقه نیروی دریایی ایران به بیش از دو هزار سال پیش بازمی‌گردد.

نیروی دریایی ارتش و سپاه دو نیروی نظامی در جمهوری اسلامی ایران هستند که وظیفه حفاظت از آب‌های سرزمینی ایران را بر عهده دارند. نیروی دریایی ارتش در سال ۱۳۰۷ تأسیس شد و نیروی دریایی سپاه در سال ۱۳۶۴تاسیس و نام گذاری شدند.

نیروی دریایی ارتش

نیروی دریایی ارتش بزرگترین نیروی دریایی در ایران است و وظیفه حفاظت از آب‌های سرزمینی ایران در دریای عمان و دریای خزر را بر عهده دارد. این نیرو دارای انواع شناورها، از جمله ناوشکن‌ها، ناوچه‌ها، زیردریایی‌ها، کشتی‌های گشتی و شناورهای پشتیبانی است.

نیروی دریایی سپاه

نیروی دریایی سپاه وظیفه حفاظت از آب‌های سرزمینی ایران در خلیج فارس را بر عهده دارد. این نیرو دارای انواع شناورها، از جمله قایق‌های تندرو، ناوچه‌ها، ناوشکن‌ها، زیردریایی‌ها و پهپادهای دریایی است.

عملیات نیروی دریایی در دوران دفاع مقدس

عملیات مروارید: این عملیات در هفتم آذرماه ۱۳۵۹ انجام شد و طی آن، نیروی دریایی ایران توانست دو سوم از نیروی دریایی عراق را منهدم کند. این عملیات ضربه‌ای سنگین به عراق وارد کرد و مانع از دسترسی این کشور به خلیج فارس شد.

عملیات بیت‌المقدس: این عملیات در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ انجام شد و طی آن، نیروی دریایی ایران توانست اسکله‌های نفتی عراق در فاو را به آتش بکشد. این عملیات باعث شد تا صادرات نفت عراق به میزان قابل توجهی کاهش یابد.

عملیات والفجر ۸: این عملیات در تاریخ ۲۹ بهمن ۱۳۶۴ انجام شد و طی آن، نیروی دریایی ایران توانست اسکله‌های نفتی عراق در الامیه را به آتش بکشد. این عملیات باعث شد تا صادرات نفت عراق به بن بست برسد.

عملیات مروارید ۴: این عملیات در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۶۴ انجام شد و طی آن، نیروی دریایی ایران توانست دو فروند ناوچه عراقی را غرق کند. این عملیات نشان داد که نیروی دریایی ایران همچنان توانمندی لازم برای مقابله با نیروی دریایی عراق را دارد. علاوه بر این عملیات‌ها، نیروی دریایی ایران در طول جنگ، وظیفه اسکورت کشتی‌های تجاری ایرانی را نیز بر عهده داشت. این نیرو همچنین در عملیات ‌های مختلف زمینی و هوایی نیز مشارکت داشت. در مجموع، می‌توان گفت که نیروی دریایی ایران در زمان جنگ ایران و عراق نقشی مهم و تعیین‌کننده ایفا کرد. این نیرو با انجام عملیات‌های مختلف، توانست به اهداف مهمی دست یابد و به پیروزی ایران در جنگ کمک کند.

بیانات رهبرمعظم انقلاب در مورد نیروی دریایی

رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، همواره بر اهمیت نیروی دریایی ایران تاکید داشته‌اند که در ادامه گزیده ای از این بیانات را  میخوانید :

• نیروی دریایی ایران را یکی از بازوان قدرتمند جمهوری اسلامی ایران است که وظیفه حفاظت از سواحل ایران و حراست از منافع ملی ایران در خلیج فارس را بر عهده دارد.
• نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران یکی از بازوان قدرتمند جمهوری اسلامی ایران است که وظیفه حفاظت از سواحل ایران و حراست از منافع ملی ایران در خلیج فارس را بر عهده دارد.

• نیروی دریایی سپاه، در دوران دفاع مقدس، نقشی تعیین‌کننده در دفاع از کشور داشت و امروز نیز این نیرو، نقش مهمّی در تأمین امنیت و اقتدار ملی دارد.
• نیروی دریایی سپاه باید بتواند در هر شرایطی، امنیت و اقتدار کشور را در دریا تأمین کند.
• نیروی دریایی سپاه، در دوران دفاع مقدس، نقشی تعیین‌کننده در دفاع از کشور داشت.
• نیروی دریایی سپاه، با انجام عملیات‌های موفقی مانند عملیات مروارید، نقش مهمّی در شکست نیروی دریایی رژیم بعث عراق ایفا کرد.

• نیروی دریایی سپاه، امروز نیز نقش مهمّی در تأمین امنیت و اقتدار ملی دارد.
• نیروی دریایی سپاه، با حضور مقتدرانه خود در منطقه، مانع از هرگونه تجاوز و تعرض به منافع جمهوری اسلامی ایران می‌شود.
• نیروی دریایی سپاه باید بتواند در هر شرایطی، امنیت و اقتدار کشور را در دریا تأمین کند. ایشان معتقدند که نیروی دریایی سپاه، باید همواره در مسیر پیشرفت و تعالی حرکت کند و خود را به‌روز و مجهز به تجهیزات و فناوری‌های جدید کند.

• نیروی دریایی ارتش، در دوران دفاع مقدس، نقشی مهمّ در حفظ امنیت و اقتدار کشور داشت و امروز نیز این نیرو، نقش مهمّی در تأمین امنیت و اقتدار ملی دارد.
• نیروی دریایی ارتش باید بتواند در هر شرایطی، امنیت و اقتدار کشور را در دریا تأمین کند.

• نیروی دریایی ارتش، در دوران دفاع مقدس، نقشی مهمّ در حفظ امنیت و اقتدار کشور داشت.
• نیروی دریایی ارتش، با انجام عملیات‌های موفقی مانند عملیات والفجر ۸، نقش مهمّی در شکست نیروی دریایی رژیم بعث عراق ایفا کرد.

• نیروی دریایی ارتش، امروز نیز نقش مهمّی در تأمین امنیت و اقتدار ملی دارد.
• نیروی دریایی ارتش باید بتواند در هر شرایطی، امنیت و اقتدار کشور را در دریا تأمین کند.

همکاری بین نیروی دریایی ارتش و سپاه

علیرغم تفاوت‌های بین این دو نیرو، آنها در برخی از ماموریت‌ها با یکدیگر همکاری می‌کنند. برای مثال، این دو نیرو در عملیات‌های امداد و نجات، مبارزه با دزدان دریایی و حفظ امنیت دریایی با یکدیگر همکاری می‌کنند.

نیروی دریایی ایران در حال حاضر یکی از قدرتمندترین نیروهای دریایی در منطقه خلیج فارس است. این نیرو دارای ناوگانی از کشتی‌های جنگی، زیردریایی‌ها، هواپیماهای آب‌نشین و بالگردهای دریایی است. نیروی دریایی ایران وظیفه حفاظت از سواحل ایران، حراست از منافع ملی ایران در خلیج فارس و حمایت از کشتی‌های تجاری ایرانی را بر عهده دارد.

حضور نیروی دریایی چه اهمیت دارد؟

حفظ امنیت ملی: نیروی دریایی وظیفه حفاظت از آب‌های سرزمینی کشور را بر عهده دارد. این امر شامل دفاع از سواحل، مقابله با تهدیدات خارجی و تامین امنیت کشتیرانی تجاری و نظامی است.

حمایت از اقتصاد ملی: نیروی دریایی نقش مهمی در حمایت از اقتصاد ملی دارد. این امر از طریق تامین امنیت کشتیرانی تجاری، حفاظت از منابع طبیعی دریایی و تسهیل تجارت بین‌المللی انجام می‌شود.

توسعه روابط بین‌المللی: نیروی دریایی می‌تواند نقش مهمی در توسعه روابط بین‌المللی کشور داشته باشد. این امر از طریق اعزام ناوگروه‌های دریایی به آب‌های آزاد و مشارکت در ماموریت‌های بین‌المللی انجام می‌شود.

پیشبرد اهداف ملی: نیروی دریایی می‌تواند در پیشبرد اهداف ملی کشور نقش داشته باشد. این امر از طریق مشارکت در ماموریت‌های امداد و نجات، مبارزه با تروریسم و حفظ محیط زیست انجام می‌شود.

در مورد اهمیت حضور نیروی دریایی در ایران، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: ایران دارای سواحل طولانی در خلیج فارس و دریای عمان است. این سواحل از اهمیت راهبردی بالایی برخوردار هستند و حفظ امنیت آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

ایران دارای منابع طبیعی غنی دریایی است. حفاظت از این منابع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و نیروی دریایی می‌تواند در این امر نقش مهمی ایفا کند.

ایران در منطقه‌ای قرار دارد که از نظر سیاسی و نظامی ناامن است. حضور نیروی دریایی می‌تواند در حفظ امنیت ملی کشور نقش مهمی ایفا کند.

در مجموع، حضور نیروی دریایی برای هر کشوری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این امر به ویژه برای کشورهایی که دارای سواحل طولانی و منابع طبیعی غنی دریایی هستند از اهمیت بیشتری برخوردار است.

آخرین رزمایش نیروی دریایی سپاه و ارتش

 رزمایش اقتدار دریایی ۱۴۰۲ بود که در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۴۰۲ در خلیج فارس و آب‌های سرزمینی ایران برگزار شد. این رزمایش با حضور گسترده شناورهای موشک‌انداز، پهپادهای رزمی و بالگردهای نیروی دریایی سپاه و ارتش برگزار شد. در این رزمایش، عملیات‌های متنوعی از جمله تیراندازی به اهداف سطحی و هوایی، حمله به اهداف ساحلی، مین‌گذاری و پاکسازی میدان مین، و عملیات امداد و نجات انجام شد. همچنین، برای اولین بار، شناورهای موشک‌انداز یگان ویژه شهید حججی نیروی دریایی سپاه با موشک‌های برد بلند ۶۰۰ کیلومتری به اهدافی در فاصله دور شلیک کردند.