به گزارش خبرنگار قدس، انتظار می رود ایران در زمستان پیش رو با کمبود گاز و نیاز به جایگزینی سوخت مایع مواجه شود که پایین بودن قیمت گاز، استاندارد نبودن وسایل گازسوز، استاندارد نبودن ساختمان سازی در کشور و مسائل دیگر در این امر دخیل هستند. برای رفع ناترازی در مصرف گاز هیئت دولت مصوبه ای در خصوص مشترکان کم مصرف ارائه داد، مبنی بر اینکه این مشترکان مورد تشویق‌های قابل توجه قرار بگیرند اما با اجرای فاز دوم نظام تعرفه‌گذاری پلکانی برای پرمصرف‌ها نیز خط و نشان کشید تا در نهایت با کاهش مصرف در بخش خانگی بتواند به حمایت از تولید صنعتی در کشور بپردازد.
کارشناسان اعتقاد دارند، صدمه قطعی گاز در زمستان به صنایع بسیار جدی است. شرکت ها برنامه ریزی هایشان را بر مبنای ۳۳۰ روز کار طی یک سال انجام می دهند و قطعی گاز ضربات جبران ناپذیری به آن ها وارد می کند. برخی کارخانجات مثل سیمان اصلاً تعطیلی پذیر نیستند و وقتی کوره هایشان یخ بزند، دیگر نمی توانند ادامه کار بدهند. در این شرایط هزینه ی اضافی ای بر شرکت ها تحمیل می شود تا بتوانند سوخت مایع را علاوه بر گاز مصرف کنند. جدای از عدم النفعی که از تعطیلی صنایع ایجاد می شود، به خاطر نبود گاز مجبور می شویم در نیروگاه‌ها از فرآورده‌های نفتی به جای گاز استفاده کنیم که عدم صادرات آنها نیز به کشور ضرر می زند. برای جلوگیری از این خسارت های جبران ناپذیر یکی از روش ها اصلاح قیمتی است که از طریق تعرفه گذاری پلکانی در جریان است.
برای بررسی بیشتر نظام تعرفه گذاری پلکانی که به شدت از سوی دولت پیگیری می شود با محمد علی رنجبر کارشناس حوزه سیاست‌گذاری اقتصادی و محمد رضا دشتی اردکانی، عبدالعلی رحیمی مظفری و فریدون عباسی نمایندگان مجلس شورای اسلامی، به گفت و گو نشستیم که ماحصل آن را در زیر می خوانید.
عوامل اصلی موثر در افزایش اتلاف و مصرف گاز
محمد علی رنجبر کارشناس حوزه سیاست‌گذاری اقتصادی در گفت وگو با خبرنگار قدس می گوید: انتظار می رود کمبود گاز و نیاز به جایگزینی سوخت مایع برای نیروگاه ها و صنایع، ایران را در زمستان آینده تحت تاثیر قرار دهد. علیرغم افزایش تولید گاز، همچنان عدم تعادل و ناترازی در بین تولید و مصرف گاز وجود دارد.
وی می افزاید: عوامل اصلی موثر در افزایش اتلاف و مصرف گاز در بخش گرمایش خانگی، عدم وجود سیگنال قیمت مناسب و دستگاه های گرمایشی قدیمی است. همچنین قیمت پایین انرژی برای خانوارها، تعویض بخاری‌های فرسوده را برای آنها غیراقتصادی می‌کند و در نتیجه مصرف گاز را بهینه نمی‌کند. به گفته وی، در حالی که اکثر خانوارها به طور مسئولانه و درون الگوی بهینه انرژی، گاز را مصرف می کنند، درصد کمی از مشترکین وجود دارند که شدت مصرف بسیار بالایی دارند و به صورت میانگین حدود 5 برابر بیشتر از یک خانوار متوسط گاز مصرف می کنند. وجود این بخش با مصرف بسیار بالا، بخش های داخلی و تجاری را با مشکل جدی مواجه می کند. اگرچه آنها کمتر از 15 درصد از کل مشترکان را تشکیل می دهند، اما مصرف آنها معادل مجموع بقیه مشترکان است. این وضعیت نگران کننده ضرورت حاکمیت و بهینه سازی انرژی در کشور را نشان می دهد.
مزیت های « تعرفه‌گذاری پلکانی مؤثر پرمصرف‌ها» یا (IBT)
رنجبر می گوید: برای پرداختن به این موضوع، تمرکز بر مشترکان پرمصرف و پیاده‌سازی یک سیستم تعرفه‌گذاری پلکانی مؤثر که به مدل « تعرفه‌گذاری پلکانی مؤثر پرمصرف‌ها» یا (IBT) معروف است، بسیار مهم است. مدل IBT شامل افزایش تصاعدی قیمت مصرف گاز برای مشترکین پرمصرف فراتر از مدل مصرف بهینه است. مشترکین با مصرف در محدوده بهینه با هیچ افزایش قیمتی مواجه نخواهند شد و اطمینان حاصل می شود که بار اکثریت جمعیت را متحمل نمی شود. این مدل نه تنها برای توجیه استفاده از یارانه ها مناسب است، بلکه به کاهش مصرف و بهینه سازی استفاده نیز کمک می کند.
وی اظهار می کند: اجرای یک سیاست تعرفه ای موثر برای مشترکین پرمصرف (IBT) دارای چندین مزیت است. اولاً، امکان اجرای سیاست های بهینه سازی مصرف را بدون تحت فشار قرار دادن اکثریت مردم کشور فراهم می کند. این سیاست استفاده منصفانه از یارانه انرژی را تضمین می کند و مشترکان پرمصرف را قادر می سازد تا قیمت واقعی مصرف گاز را خارج از الگوی بهینه بپردازند. این به افزایش منابع با هدف‌گذاری یارانه‌های انرژی و کمک به بهینه‌سازی برداشت و استخراج گاز کمک می‌کند.
رنجبر می گوید: با بهینه سازی مصرف مصرف کنندگان پرمصرف، می توان بخش قابل توجهی از ناترازی گاز را جبران کرد. این کاهش در مصرف بخش خانگی امکان افزایش ظرفیت عرضه گاز به بخش صنعتی را فراهم می کند. با توجه به اینکه بخش خانگی 80 درصد از مصرف گاز در فصول سرد سال را به خود اختصاص می دهد، بهینه سازی مصرف گاز برای مدیریت کلی انرژی بسیار مهم است.به گفته وی با اجرای فاز دوم نظام تعرفه‌گذاری پلکانی موثر پرمصرف‌ها امکان بهینه سازی مصرف گاز، استفاده منصفانه از یارانه ها و افزایش منابع برای مصارف مولد را فراهم می کند.
صادرات گاز مجازی با تخصیص یارانه به برخی کارخانجات
محمد رضا دشتی اردکانی نماینده مجلس شورای اسلامی درباره لزوم اجرای فاز دوم تعرفه گذاری پلکانی گاز خانگی در گفت و گو با خبرنگار قدس می گوید: مشترکین پُر مصرف گاز باید هزینه مصرف خود را بپردازند.به گفته وی، قیمت گاز و به طور کلی انرژی در کشور ما به نسبت سایر کشورها پایین است. دلیل این قیمت پایین یارانه انرژی پنهانی است که در این بخش توسط دولت پرداخت می شود. در حالی برخی به میزان زیادی از انرژی برخوردار می شوند که این انرژی حق تمام مردم است و باید عادلانه بین تمام آنها توزیع شود.
این نماینده مجلس یازدهم توضیح داد: ما خیلی از کارخانجات و کارگاه ها را هم داریم که مصرف غیر بهینه ای از گاز دارند و ارزش افزوده ای هم در محصولاتشان ندارند، تخصیص یارانه انرژی به آنها به معنی صادرات گاز مجازی از کشور است. در این شرایط اگر خام فروشی می کردیم بهتر از این بود که انرژی را صرف تولیداتی کنیم که ارزش افزوده ای برای ما ندارد.
دشتی اردکانی خاطرنشان کرد:در مسیر اجرای تعرفه گذاری پلکانی گاز باید باید خانوارهایی که مصرف کمی از گاز دارند نیز یا از پرداخت قبوض خود معاف شوند و یا هزینه خیلی کمی بپردازند. کسانی که مرفه هستند و استفاده های لاکچری و خاص از این انرژی دارند باید هزینه مصرف خود را بپردازند. وی معتقد است؛ باید تا سقفی از مصرف معاف از پرداخت هزینه باشند، تا بخشی هزینه را یارانه ای پرداخت کنند و بالاتر از آن هزینه تمام شده را بپردازند. ما یارانه تمام مردم را به بخش اندکی از مردم پرداخت می کنیم.
نوسازی وسایل انرژی زا از جمله کولر و بخاری
آن طور که عبدالعلی رحیمی مظفری عضو کمیسیون انرژی مجلس در گفتگو با قدس می گوید: در نظام تعرفه‌گذاری پلکانی پرمصرف‌ها هدف این است که به یک عدالت نسبی در توزیع انرژی برسیم. وقتی یک نفر از متوسط مصرف کشور کمتر مصرف می‌کند باید مورد تشویق قرار بگیرد و به عنوان الگوی درست مصرف معرفی شود و برعکس اگر فردی پرمصرف است باید بیشتر هزینه پرداخت کند.
به گفته وی، در مرحله ی اول باید جهت اصلاح الگوی مصرف و بهینه سازی انرژی از وسایلی استفاده کنیم که حداقل مصرف را داشته باشند.نمونه ی این موضوع که باید به مردم برای تعویضش کمک کرد نوسازی وسایل انرژی زا از جمله کولر و بخاری است. در مناطق سردسیر و روستاها بخاری های قدیمی که انرژی زیادی هدر می دهند کماکان وجود دارد که می تواند با تبدیل انها به بخاری استاندارد تاحد زیادی صرفه جویی خانگی را داشته باشیم.
وی در عین حال بر تعرفه گذاری پلکانی پرمصرف ها تاکید کرد و گفت: با توجه به نقش پررنگ بهینه سازی مصرف در بخش خانگی و جهت برقراری عدالت، تداوم رویکرد نظام پلکانی و قیمت گذاری براساس میزان مصرف باید در اولویت باشد چرا که این سیاست می تواند در بحث صرفه جویی انرژی تاثیر داشته باشد مضاف بر آن، نظام پلکانی می تواند به کسانی که مصرف کمتری دارند کمک کند تا با افزایش قیمت حامل‌های های انرژی مواجه نشوند.
واقعی کردن با گران کردن متفاوت است
فریدون عباسی عضو کمیسیون انرژی مجلس نیز در گفت و گو با خبرنگار قدس خاطرنشان کرد: باید به این بررسی بپردازیم که هزینه ی توسعه ی میادین گازی و نگهداشت مخازن و تولید چقدر است. مردم باید در جریان باشند که با چه هزینه ای گاز از زیر زمین استخراج می شود و به دست آن ها می رسد. مردم باید آگاه باشند که دولت نمی تواند از منابع دیگر بردارد و در حوزه ی نفت و گاز هزینه کند. این صنایع خودشان باید هزینه ی سرمایه گذاری های مجدد را به دست بیاورند. در این شرایط، لازم است قیمت ها واقعی شود. به منظور واقعی سازی قیمت گاز می توانیم از روش تعرفه گذاری پلکانی استفاده کنیم. در این سازوکار، حد مشخصی از گاز برای رفاه عموم مردم به صورت گاز یارانه ای در نظر گرفته می شود. کسی که خانه ی بزرگتری دارد، قاعدتاً درآمد بیشتری دارد. یا کسی که می خواهد خانه اش را تا دمای بالایی گرم کند و یا از لباس گرم استفاده نکند، باید هزینه ی اضافه مصرف خود را بپردازد.
وی ادامه داد: قرار نیست در روش تعرفه گذاری پلکانی از مصارف معقول و بهینه خانوارها قیمت غیریارانه ای اخذ شود. و مشترکان درون الگوی بهینه از گاز با قیمت یارانه ای بهره می برند. در تعرفه گذاری پلکانی هدف این است که جلوی مصارف غیرمعقول و بعضا غیرضرور و لاکچری را بگیریم و کسانی که خارج از الگوی مصرف از گاز استفاده می کنند، هزینه ی اضافه مصرف خود را با قیمت های بالاتری بپردازند.
نظر شما