روزنامه شرق در سرمقاله خود به قلم کوروش احمدی نوشت: اگر ۳ روز اول این هفته را روزهایی تاریخی، دستکم در حوزه سیاست خارجی کشور به شمار آوریم، خطا نکردهایم. در نخستین روز این هفته تماسی علنی و دوجانبه بین نمایندگان عالیرتبه ایران و آمریکا انجام شد. این تماس با نماینده دولت جمهوریخواه تندرو انجام شد و نقطه پایانی بود بر بیمیلی تاریخی مقامات کشور به تماس دوجانبه علنی و رسمی با آمریکا. پیشازاین ترجیح بر چارچوبهای چندجانبه بود، اما حالا گفتوگویی مستقیم و بدون مزاحمان معمول شکل گرفته است. این تماس ثابت کرد امکان کار و مذاکره با دولت ترامپ همواره وجود داشته است.
تحول دوم، واکنش بازار بود که با کاهش حدود ۲۰ درصدی بهای دلار و سکه همراه شد. این پیام روشنی برای نظام سیاسی و نخبگان حکومتی است تا در نگاه خود به جهان بازنگری کنند. اگرچه ممکن است به دلیل ابهامات در ادامه، این واکنش تعدیل شود، اما در صورت لغو یا تعلیق تحریمها، تحولی عمده در شرایط اقتصادی-اجتماعی کشور رخ خواهد داد. البته رفع تنش شرط لازم است، اما کافی نیست؛ چون توسعه نیازمند مقدماتی است.
تحول سوم، اعلام آمادگی ایران برای همکاری اقتصادی با شرکتهای آمریکایی بود؛ هم از سوی رئیسجمهور به نقل از رهبری، هم در مقاله دکتر عراقچی در واشنگتن پست، و هم در برخی روزنامههای اصولگرا که حاکی از نوعی اجماع است. ایران قبلاً تمایلی به این نوع همکاری نشان نمیداد، اما اکنون روشن است که این همکاری بدون حداقلی از حضور آمریکا در ایران ممکن نیست، حتی اگر در سطح دفتر حفاظت منافع ذیل سفارتخانهای خارجی باشد.
پیشنهاد این است که ایران بهجای تمرکز صرف بر برنامه هستهای و تحریمهای آن، امکان طرح همه ملاحظات و نگرانیهای دو طرف را در ازای لغو کامل همه تحریمهای اولیه و ثانویه آمریکا فراهم کند. موضوعاتی مانند برنامه موشکی و مسائل منطقهای نیز میتواند در این مذاکرات مطرح شود، درحالیکه ایران میتواند حمایت از آرمان فلسطین و مخالفت با اشغالگری را همچنان ادامه دهد.
تجربه برجام نشان داد که تمرکز صرف بر یک موضوع، باعث شکنندگی توافق شد و شرکتها و بانکهای بزرگ بینالمللی به دلیل باقیماندن تحریمهای دیگر، از همکاری با ایران پرهیز کردند. یکی از دلایل ترامپ برای خروج از برجام هم همین بود که شرکتهای آمریکایی از منافع آن محروم ماندند. اکنون شرایط برای توافقی جامع فراهمتر از همیشه است: مذاکره با یک دولت تندرو میتواند ماندگارترین توافق باشد، ترامپ و ویتکاف برخلاف تیمهای قبلی، ساده و بدون تکلف برخورد کردهاند و حذف مارکو روبیو از مسیر مذاکرات نشانه روشنی است. جمهوریخواهان در کنگره دست بالا را دارند و در صورت همراهی دموکراتها، احتمال تصویب توافق بهعنوان معاهده در سنا نیز وجود دارد. اسرائیل نیز حاشیه مانور قبلی را ندارد و جرئت مخالفت علنی با ترامپ را نخواهد داشت.
نظر شما