در میان هزاران فرصتی که آسمان برای گفت‌وگو با معصومین(ع) به زمین می‌بخشد، زیارت امام رضا(ع) چونان نوایی آشناست که از دل غربت طوس به جان زائران میرسد. روایات میگویند حتی یک سلام بی آلایش، تو را مهمان سفره رحمتی میکند که دنیا را نورانی میکند و آخرت را بیمه. زیارت امام رضا(ع)، دعوتی است برای شستن دل از تاریکی‌ها و پیوند زدن روح به آستانه مهربانی‌های بی پایان. همانجا که امام غریب قول داده در سه مرحله سخت قیامت، دستت را بگیرد و از هراس‌ها رهایت کند. این است معجزه زیارتی که پیامبر(ص) از آن خبر داد و فرمود هرکه او را زیارت کند، بهشت مشتاق قدمهایش می‌شود.
در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام والمسلمین رحیم شرفی، کارشناس دینی و سخنران حرم مطهر رضوی عمق این زیارت را از ثواب هزاران حج تا جایگاه بی نظیرش در آسمان ارادت واکاوی کرده‌ایم. با ما همراه باشید:
در مسیر چه کسانی قدم می‌گذاریم؟
حجت‌الاسلام شرفی در ابتدا با تفسیر جمله «اهدنا الصراط المستقیم» که هر روز ده بار در نماز می‌خوانیم، نکته‌ای مهم را یادآوری میکند: وقتی از خدا می‌خواهیم ما را به راه راست هدایت کند، این راه، مسیر کسانی است که خدا به آن‌ها نعمت ویژه داده است. اما این نعمت، ثروت یا قدرت مادی نیست؛ مثلاً کسانی مثل فرعون، قارون یا بنی‌امیه و بنی‌عباس، ثروت و سلطنت داشتند اما نعمت واقعی که قرآن از آن حرف می‌زند، چیز دیگری است: نعمت معنویت، هدایت و نزدیکی به خدا. خداوند در آیه ۶۹ سوره نساء دقیقاً مشخص میکند این راه راست متعلق به چهار گروه است. پیامبران، صدیقان و یاران وفادار پیامبران؛ مانند امیرالمومنین(ع) و امامان مثل امام رضا(ع)، دیگری شهدا و جان‌باختگان راه حق و در نهایت صالحان و افراد نیکوکار و پارسا. پس وقتی در نماز می‌گوییم «خدایا ما را در مسیر این افراد قرار بده»، داریم از خدا می‌خواهیم راهمان را با الگوگیری از زندگی این بزرگان پیش ببریم. یکی از نشانه‌های این همراهی، زیارت قبور پیامبر(ص) و امامان است. این زیارت‌ها فقط یک رسم نیست؛ شعار ماست برای گفتن این جمله: «من می‌خواهم قدم در راه کسانی بگذارم که نعمت هدایت و معنویت را از خدا گرفتند». نعمتی که از جنس آگاهی به حقایق عالم و واسطه فیض خداوند برای دیگران است.
زیارت در غربت؛ وعده‌ای که امام رضا(ع) به زائرانش داد
اما زیارت مرقد مطهر ثامن الحجج(ع) چه برکاتی برای زائران دارد؟ این کارشناس دینی یادآور می‌شود: امام رضا(ع) در روایتی که در جلد ۱۴ کتاب وسائل‌الشیعه آمده، به زائرانش وعده‌ای بزرگ داده‌اند: «بدترین مخلوق خدا در زمان من، مرا با زهر می‌کشد و در خانه‌ای ویران در سرزمین غربت دفنم می‌کنند. آگاه باشید! هرکس مرا در این غربت زیارت کند، خداوند پاداش صد هزار شهید، صد هزار صدیق، صد هزار حج و عمره‌گزار، و صد هزار جهادگر را برای او می‌نویسد. او در قیامت در گروه ما محشور می‌شود و در بالاترین درجات بهشت، همنشین ما خواهد بود.»(وسائل‌الشیعه، ج۱۴) این زیارت، تنها یک سفر نیست؛ دعوتی است برای بخشش گناهان و استجابت حاجت‌ها. امام(ع) تأکید می‌کنند که زائرانشان پس از زیارت، در مسیر «انعمت‌علیهم» (کسانی که خدا نعمت هدایت را به آنان داده) قرار می‌گیرند. اگر می‌خواهید دعایتان به آسمان برسد، امام رضا(ع) را واسطه کنید. ایشان خود فرموده‌اند: «هرکس مرا زیارت کند، دعایش مستجاب می‌شود.» پس تا جان داریم، این توفیق را از دست ندهیم. چه‌بسا پس از مرگ، حسرت بخوریم که چرا بیشتر به زیارت نرفتیم... زیارت، فرصتی است برای پاک‌کردن گذشته و ساختن آینده‌ای روشن؛ هم در دنیا و هم در آخرت.
زیارت امام رضا(ع)؛ پاداشی به اندازه هزاران حج و شهید
ایشان ادامه می‌دهد: در فضیلت زیارت حضرت ثامن الائمه امام هشتم علی ابنموسی الرضا(ع) اخبار متواتری وارد شده و ثواب بسیاری برای زائرین نوشتهاند. یکی از این آثار زیارت، ثواب شهید است. از حضرت رسول اکرم(ص) در تحفةالزائر روایت شده است که فرمود زود باشد پارهای از تن من در زمین خراسان مدفون گردد و هیچ مؤمنی زیارت نمیکند او را مگر آن که بهشت مشتاق او شود و بدنش بر آتش جهنم حرام گردد و هر غمناکی او را زیارت کند حق تعالی غم و همش را زایل گرداند. نظیر این روایت از امیرالمؤمنین(ع) تا به حضرت صادق(ع) روایت شده یعنی کسی که امام رضا(ع) را با شناخت حق او زیارت کند، خداوند بزرگ پاداش هفتاد شهید حقیقی، از شهیدانی که در رکاب پیامبر اکرم(ص) شهید شده‌اند، را به او عطا میکند. علاوه بر آن زیارت حضرت رضا(ع) افضل و برتر از زیارت سیدالشهدا(ع) است. در روایتی آمده است که حضرت عبدالعظیم حسنی فرمود: به حضرت جواد(ع) عرض کردم که به زیارت قبر حضرت سیدالشهدا(ع) مشرف شوم یا به زیارت پدرتان؟ حضرت فرمود: زیارت پدرم افضل است زیرا حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) را همه مردم زیارت می‌کنند؛ اما پدرم را، جز خواص شیعه زیارت نمی‌کنند. زیرا هر فرقه‌ای از شیعه، امام حسین(ع) را از جهات مختلفی از قبیل، شهادت آن حضرت، مخصوصاً فرزند بی واسطه حضرت زهرا(س) بودن محترم می‌شمارند و فرق دیگر شیعه، از قبیل کیسانیه، زیدیه، اسماعیلیه و واقفیه و... امامت حضرت سیدالشهدا(ع) را پذیرفته‌اند اما در این میان، حضرت رضا(ع) دارای ویژگی خاصی است که اغلب انشعابات تشیع، قبل از ایشان بوده و باقیمانده از فرق مختلف همین خواص شیعه هستند که به ولایت حضرت رضا(ع) معتقدند و شمارشان نسبت به بقیه کمتر است؛ لذا در روایات عارفا بحقه قید شده یعنی ایشان را امام واجب الاطاعه بداند. برکت دیگر زیارت، ثوابی معادل هزاران حج مقبول است. در روایتی نقل شده در جلد 101 بحارالانوار آمده است که بزنطی از امام جواد (ع) روایت میکند که زیارت امام رضا(ع) به اندازه هزار حج ارزش دارد. اما تعجب او از این پاداش با پاسخ امام روبرو شد که فرمودند: «آری، به خدا سوگند، هر کس که او را زیارت کند و حق ایشان را بشناسد، به اندازه هزار هزار حج پاداش خواهد داشت.
مژده‌ای آسمانی برای زائران
سخنران حرم مطهر رضوی با استناد به روایات معتبر تصریح میکند: زیارت امام رضا(ع) از بابرکت‌ترین زیارت‌هاست که برکاتی ویژه همچون زدودن همّ و غم از جان زائر را به همراه دارد. پیامبر اکرم(ص) در حدیثی گران‌قدر فرمودند: «مَنْ أَتَی قَبْرَ رَجُلٍ مِنْ وُلْدِی مُؤْمِناً بِهِ أَخْرَجَ اللَّهُ قَلْبَهُ مِنَ الْهَمِّ وَ الْغَمِّ» (عیون أخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۲۵۹) هر شخصی با ایمان به مقام امام رضا(ع) به زیارتش رود، خداوند غم و اندوه را از دلش می‌زداید و هیچ گناهکاری نیست که با توبه به آستانش روی آورد، مگر آنکه آمرزیده بازگردد. امام رضا(ع) نیز در وعده‌ای جاودانه به زائران فرمودند: «قَالَ الرِّضَا (ع): مَنْ زَارَنِی عَلَی بُعْدِ دَارِی أَتَیْتُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِی ثَلَاثِ مَوَاطِنَ: حِینَ تُطَایَرُ الْکُتُبُ یَمِیناً وَ شِمَالًا، وَ عِنْدَ الصِّرَاطِ، وَ عِنْدَ الْمِیزَانِ، حَتَّی أُخَلِّصَهُ مِنْ أَهْوَالِهَا» (عیون أخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۲۶۰)؛ هر فردی مرا با وجود دوری راه زیارت کند، در سه موقف هولناک قیامت؛ هنگام پراکنده شدن نامه‌های اعمال به دست راست و چپ، عبور از صراط، و سنجش در میزان به یاری او می‌آیم تا از هراس‌های آن رهایی یابد. این است عهد الهی امام رضا(ع) که زیارتش را بهشت‌آفرین و گناه‌شوی خوانده‌اند.
حجت‌الاسلام شرفی در پایان با اشاره به روایتی از امام رضا(ع) در کتاب عیون أخبار الرضا(ع) می‌گوید: زیارت، پاسخی عملی به دعای «اهدنا الصراط المستقیم» است؛ همان مسیری که قرآن آن را ویژه پیامبران، صدیقان، شهدا و صالحان می‌داند. امام جواد(ع) در روایتی نقل شده در بحارالانوار تأکید میکند: زیارت آگاهانه امام رضا(ع) پاداشی برابر با هزاران حج مقبول و جهاد در راه خدا دارد، چراکه زائر با این کار، خود را در زمره «انعمت‌علیهم» قرار می‌دهد؛ کسانی که نعمت هدایت الهی را دریافت کرده‌اند. وعده امام رضا(ع) به زائرانش مبنی بر شفاعت در سه موقف هولناک قیامت نشان می‌دهد این زیارت، تنها یک سفر نیست؛ میثاقی است برای پاک‌کردن گناهان، زدودن غم‌ها و استجابت دعاها. زائر با قدم نهادن در حریم امام(ع)، عهدی ناگسستنی با مسیر «صراط مستقیم» می‌بندد؛ مسیری که همانند زندگی امام رضا(ع)، ترکیبی از مبارزه با ظلم، نشر معنویت و واسطه فیض الهی بودن است. این است حقیقت زیارت؛ انتخابی آگاهانه برای پیوستن به کاروان هدایت‌یافتگانی که قرآن ترسیم کرده است.
نظر شما