این نخستین عملیات نظامی اسرائیل در داخل قطر، عضو شورای همکاری خلیج فارس و میانجی کلیدی درگیری‌های اسرائیل و حماس بود. نتانیاهو در اقدام بعدی به قطر هشدار داد رهبران حماس را اخراج کند در غیر این صورت با اقدامات بیشتری روبه‌رو می‌شود. جامعه بین‌المللی به‌سرعت واکنش‌های سیاسی نشان داد؛ نماینده روسیه در شورای امنیت سازمان ملل گفت: «این حمله هوایی نتیجه مستقیم مصونیت کامل اسرائیل است» و هشدار داد می‌تواند «فصل جدید و خطرناکی» در خاورمیانه باز کند. شورای حقوق بشر سازمان ملل اعلام کرد: «شورا جلسه فوری برای بحث در مورد حمله هوایی اسرائیل به قطر برگزار می‌کند». وزرای خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان حمله را محکوم کردند و آن را «نقض حاکمیت قطر» خواندند. وزارت خارجه عربستان سعودی اظهار کرد: «عربستان سعودی حمله وحشیانه اسرائیل را به‌شدت محکوم می‌کند». امارات متحده عربی نیز حمله را «بلاهت و بزدلانه» خواند و آن را محکوم کرد.

جزئیات جلسه اضطراری

اجلاس اضطراری کشورهای اسلامی با حضور سطح بالای بیش از ۵۰ کشور برگزار شد. نخست‌وزیر قطر در سخنرانی افتتاحیه، حمله هوایی اسرائیل را به‌شدت محکوم و آن را تروریسم دولتی و نقض بزدلانه و وحشیانه حاکمیت قطر توصیف کرد و از جامعه بین‌المللی خواست به استانداردهای دوگانه در برخورد با اسرائیل پایان دهند. او نمایش اتحاد عربی-اسلامی این اجلاس را به عنوان پیامی قدرتمند ستود و اعلام کرد قطر قصد دارد برای محافظت از حاکمیت خود، ضمن ادامه نقش‌های دیپلماتیک، اقدامات قانونی را دنبال کند. در ادامه، دبیرکل سازمان همکاری اسلامی تأیید کرد حمله اسرائیل به قطر، تهدیدی مستقیم برای ثبات منطقه‌ای و تلاش‌های دیپلماتیک است. وزیر امور خارجه مصر نیز اظهار کرد تخلفات اسرائیل از جمله حمله به دوحه، تهدیدی جدی برای ثبات منطقه‌ای ایجاد و میانجی‌گری آتش‌بس را تضعیف می‌کند. سخنرانی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان بر همبستگی با قطر متمرکز بود و این حمله را نقض حاکمیت ملی که همه کشورهای خلیج‌فارس را به خطر می‌اندازد، توصیف کرد. وی هشدار داد چنین اقداماتی می‌تواند فرایندهای عادی‌سازی مانند توافق‌نامه‌های ابراهیم را از مسیر خود خارج کند و خواستار اقدامات مشخص از جمله فشار اقتصادی بر اسرائیل شد. ایمن صفدی، وزیر امور خارجه اردن هم خواستار عواقب فوری برای کشاورزی اسرائیل شد. در پایان جلسه که سران کشورهای عربی صرفاً به محکومیت لفظی و اعلام همبستگی پرداختند، پیش‌نویسی به عنوان بیانیه تنظیم شد. شبکه المیادین با انتشار بخش‌های اصلی پیش‌نویس پایانی نشان داد نباید انتظار چیزی فراتر از محکومیت را داشت. المیادین نوشت: رویکرد کلی بیانیه اعلام تهدید برای ثبات منطقه و مانعی جدی در برابر تلاش‌ها برای توقف جنگ غزه است. با این حال، رویکرد کلی کشورهای عربی نشان می‌دهد آن‌ها وارد فاز تقابل عملیاتی نمی‌شوند و به بیانیه‌های محکومیت لفظی بسنده می‌کنند، زیرا محدودیت‌های استراتژیک، وابستگی به آمریکا و ترس از اختلال اقتصادی مانع اقدامات جدی‌تر می‌شود. بیانیه نهایی اما تنها در حد یک متن سیاسی باقی‌ماند و به محکومیت اقدام نظامی اسرائیل بسنده کرد.

پیشنهادها برای تقابل عملیاتی

قطر هرچند توانسته میزبان سران کشورهای اسلامی باشد اما هنوز هم این اجتماع، ناتوان از انجام اقدام عملیاتی است. هرچند نمی‌توان انتظار اقدام نظامی از کشورهای اسلامی داشت و بعید است در حال حاضر این اجماع به انجام عملیات‌های سخت منجر شود اما هنوز هم جا برای واکنش‌های اثرگذار وجود دارد. اگر کشورهای عربی بخواهند فراتر از بیانیه‌ها بروند، موارد زیر می‌تواند گزینه‌های عملی باشد.
تحریم‌های جدی اقتصادی: قطع تجارت با رژیم صهیونیستی یا شرکت‌های مرتبط، مانند ممنوعیت واردات کالاهای اسرائیلی یا سرمایه‌گذاری در فناوری‌های اسرائیلی. این امر می‌تواند فشار اقتصادی ایجاد کند بدون نیاز به اقدام نظامی. عربستان و امارات می‌توانند تجارت نفتی یا توافق‌های ابراهیم را تعلیق کنند؛ مشابه تحریم‌های (BDS (Boycott, Divestment, Sanctions.
قطع روابط سیاسی و دیپلماتیک: تعلیق سفارتخانه‌ها، عدم به‌رسمیت‌شناختن توافق‌های عادی‌سازی و فشار در سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان ملل برای تحریم اسرائیل. کشورهای عربی می‌توانند نمایندگی‌های رژیم صهیونیستی را ببندند و از شورای امنیت بخواهند تحریم‌های رسمی اعمال کند.
اقدامات نظامی محدود (دفاعی): منشورهای بین‌المللی اجازه انجام عملیات‌های محدود تلافی‌جویانه را به قطر می‌دهد. همچنین تقویت پدافند هوایی مشترک (مانند سیستم‌های روسی پانتسیر-اس۱) یا تشکیل نیروی مشترک عربی برای دفاع از حاکمیت، بدون حمله مستقیم، همکاری با روسیه یا چین برای تجهیزات دفاعی، بستن حریم هوایی به روی هواپیماهای اسرائیلی در کشورهای عربی.
حمایت غیرمستقیم از مقاومت: کمک مالی یا دیپلماتیک به گروه‌های فلسطینی از طریق کانال‌های قانونی، مانند صندوق‌های حمایتی سازمان ملل، بدون نقض قوانین ضدتروریسم. افزایش کمک‌های بشردوستانه به غزه و فشار برای آتش‌بس.
فشار بین‌المللی: لابی در اتحادیه اروپا یا آمریکا برای کاهش کمک‌های نظامی به اسرائیل یا حمایت از دادخواست‌ها علیه نتانیاهو. کمپین مشترک برای شناسایی حمله به قطر به عنوان «جنایت جنگی» در سازمان ملل. این پیشنهادها می‌توانند به عنوان گزینه‌های استراتژیک برای جلوگیری از تکرار حملات عمل کنند، اما اجرای آن‌ها نیاز به اتحاد واقعی دارد که در حال حاضر ضعیف است.