همزمان با نزدیک شدن ناو هواپیمابر یواساس جرالد آر.فورد (پیشرفتهترین ناو هواپیمابر نیروی دریایی ایالات متحده با ظرفیت حمل بیش از ۹۰ فروند هواپیما و بالگرد تهاجمی) به آبهای کارائیب، تنشها میان دولت دونالد ترامپ و رژیم نیکولاس مادورو به سطح بیسابقهای رسیده است.
ایالات متحده سابقهای طولانی در بهرهبرداری از اتهامات قاچاق موادمخدر و تروریسم به عنوان ابزاری برای توجیه مداخلات نظامی در آمریکای لاتین دارد. به گزارش نیویورک تایمز، اتهامات کنونی علیه نیکولاس مادورو – که او را رهبر کارتل مواد مخدر و حامی گروههای مسلح توصیف میکند – مشابه کیفرخواستهایی است که در دهه ۱۹۸۰ علیه مانوئل نوریگا در پاناما مطرح و به تهاجم نظامی ۱۹۸۹ منجر شد. این الگو که اغلب با هدف تغییر رژیمهای مخالف همراه بوده، اکنون در ونزوئلا نیز در حال تکرار است، بهویژه با توجه به ذخایر عظیم نفتی این کشور که بزرگترین در جهان است.
از اواسط آگوست ۲۰۲۵، حضور نظامی آمریکا در کارائیب افزایش چشمگیری یافته و شامل ناوهای موشکانداز، جتهای اف-۳۵، زیردریاییهای هستهای و حدود ۶هزارو۵۰۰ نیروی نظامی شده است. به گزارش رویترز، این تحرکات که به عنوان عملیات ضدقاچاق توصیف میشوند، فراتر از محدودههای معمول عمل کرده و شباهت زیادی به آمادگی برای عملیات تهاجمی دارند. تحولات اخیر، ازجمله اعزام ناو هواپیمابر جرالد آر.فورد از دریای شمال به کارائیب در ۲۴ اکتبر، این الگو را تقویت میکند و نگرانیها درباره یک مداخله گستردهتر را افزایش میدهد.
حملات هوایی و نقض قوانین بینالمللی
از سپتامبر ۲۰۲۵، نیروی دریایی و هوایی ایالات متحده دستکم ۱۰ حمله هوایی به قایقهای ادعایی قاچاقچیان در آبهای بینالمللی کارائیب و اقیانوس آرام شرقی انجام داده است. به گزارش الجزیره، این حملات تا ۲۴ اکتبر دستکم ۴۳ کشته و دو اسیر داشته است، از جمله حمله ۲۵ اکتبر که ۶ نفر را در یک قایق هدف قرار داد. کارشناسان سازمان ملل متحد این اقدامات را اعدامهای فراقانونی خوانده و آنها را نقض قوانین بینالمللی حقوق بشر و حقوق بشردوستانه دانستهاند، زیرا بدون شواهد مستقل و مجوز شورای امنیت سازمان ملل انجام شدهاند.
به گزارش گاردین، این حملات فاقد شفافیت لازم هستند و به نظر میرسد بخشی از استراتژی گستردهتری برای فشار بر رژیم مادورو باشند. ونزوئلا این اقدامات را تهاجم به حاکمیت و مقدمهای برای تغییر رژیم میداند، در حالی که گزارشهای اطلاعاتی ایالات متحده بهتازگی نشان میدهد «کمتر از هیچ» فنتانیل آمریکا از ونزوئلا منشأ میگیرد که این ادعاها را زیرسؤال میبرد.
واکنش ونزوئلا؛ رونمایی از ۵ هزار موشک روسی
در پاسخ به این تهدیدها، ونزوئلا اقدامات دفاعی خود را تشدید کرده است. به گزارش سیانان، در ۲۳ اکتبر، نیکولاس مادورو اعلام کرد نیروهای مسلح این کشور دستکم ۵هزار موشک روسی Igla-S (دستی قابل حمل سطح به هوا) را در سراسر کشور مستقر کردهاند که این سامانهها برای هدف قرار دادن هواپیماهای کمارتفاع، بالگردها و پهپادها طراحی شده و بردی تا ۶ کیلومتر دارند. این اعلام که بخشی از شبکه دفاعی هوایی لایهای ونزوئلاست، به عنوان پاسخی مستقیم به عملیات آمریکایی در کارائیب توصیف شده و بحثهایی را درباره تغییر محاسبه ریسک هوایی در منطقه برانگیخته است.
علاوه بر این، به گزارش دیفنس نیوز، ونزوئلا در ۲۴ اکتبر ویدئویی از جتهای روسی سوخو-۳۰ امکی۲ منتشر کرد که موشکهای ضدکشتی Kh-۳۱A را شلیک میکنند و این اقدام را هشداری به ناوهای آمریکایی در نزدیکی سواحل بیان کرد. وزیر دفاع، ولادیمیر پادریو لوپز از مانورهای دفاعی ۷۲ ساعته خبر داد که شامل فعالسازی سامانههای پدافند هوایی، مسدودسازی بزرگراههای کلیدی به کاراکاس و آموزش غیرنظامیان برای دفاع مردمی میشد. مادورو در سخنرانی ملی ۲۵ اکتبر، این اقدامات را بخشی از جنگ ابدی آمریکا علیه کشورهای مستقل توصیف کرد و هشدار داد هر تهاجم با «مبارزه مسلحانه» پاسخ داده خواهد شد.
حضور ناو جنگی آمریکایی در ترینیداد و توباگو (تنها ۹۰ مایل فاصله با سواحل ونزوئلا) و فعالیت واحدهای ویژه مانند «شکارچیان شب» در پورتوریکو، به گزارش گاردین، گمانهزنیها درباره برنامهریزی برای عملیات نفوذی یا حملات هدفمند علیه رهبری ونزوئلا را دامن زده است.
توسعهطلبی تحت پوشش امنیت ملی
رویکرد ایالات متحده فراتر از مبارزه ادعایی با قاچاق مواد مخدر، با اهداف ژئوپلیتیکی عمیقتری همخوانی دارد. به گزارش نیویورک تایمز، ترامپ ادعا کرده مادورو پیشنهادهایی برای کاهش تنش از جمله تسهیل صادرات نفت ارائه داده، اما این پیشنهادها رد شدهاند، در حالی که مجوزهای محدود برای شرکت شورون نشاندهنده علاقه واشنگتن به کنترل منابع نفتی ونزوئلاست. این تناقض، همراه با کنار گذاشتن ریچارد گرنل (فرستاده ویژه ترامپ که به رویکرد عملگرایانه تمایل داشت) تسلط جناح تندرو مانند مارکو روبیو و پیت هگست را برجسته میکند.
اظهارات مقامات آمریکایی نیز این تحلیل را تقویت میکند. به گزارش الجزیره، استفن میلر، مشاور ارشد ترامپ در مصاحبهای گفته است: «ما آنها را خواهیم کشت» بدون رد صریح احتمال اعزام نیروی زمینی. علاوه بر این، ترامپ در ۱۵ اکتبر مجوز عملیات مخفی سیا در ونزوئلا را صادر کرده و گزینه حملات زمینی را بررسی میکند که این اقدامات، ما را به یاد مداخلات گذشته مانند گرانادا (۱۹۸۳) و پاناما (۱۹۸۹) میاندازد؛ مداخلاتی که اغلب با بهانههای مشابه توجیه شده و هزینههای انسانی سنگینی به همراه داشتهاند.
در جلسه اضطراری شورای امنیت سازمان ملل در ۱۰ اکتبر، روسیه، ایالات متحده را به پیروی از «اصل شلیک اول کابویوار» متهم کرد، در حالی که متحدان غربی مانند فرانسه، یونان و دانمارک به خویشتنداری فراخواندند. به گزارش سازمان ملل متحد، این تنشها ریسک صلح و امنیت منطقهای را به طور جدی افزایش داده است، بهویژه با توجه به افزایش مهاجرت از ونزوئلا (بیش از ۸ میلیون نفر از ۲۰۱۴ ) که میتواند با هرگونه درگیری گستردهتر تشدید شود.
با سابقه تاریخی مداخلات آمریکا در منطقه (از گواتمالا (۱۹۵۴) تا جمهوری دومینیکن (۱۹۶۵)) رویکرد کنونی واشنگتن در ونزوئلا را نمیتوان صرفاً واکنشی به تهدیدات قاچاق دانست. این اقدامات، بخشی از الگویی بلندمدت برای حفظ هژمونی منطقهای و دسترسی به منابع استراتژیک به نظر میرسد که نه تنها اعتبار ایالات متحده در نظام بینالمللی را خدشهدار میکند، بلکه خطر یک تقابل منطقهای گسترده را افزایش میدهد.
خبرنگار: نیکپندار
نظر شما