دنیای ما دنیای عدد است. دنیایی است که در آن، عقل دکارتی از اثبات هرچه براساس ریاضی فهم می‌شود سخن می‌گوید. به قاعده همین روش، می‌خواهیم از او بگوییم، محمد مصطفی(ص)، پیامبر خاتم که نه تنها با بشر از خداوند گفت که به صدای بشریت نیز گوش کرد. رسولی که صدای مردم عادی را شنید و در میان آن‌ها و مانند آن‌ها زندگی کرد. شاید به همین خاطر است که به اعتبار عدد، در هزاروپانصدمین سال ولادتش هنوز نامش نامی بلندبالا و متبرک است. نامی که نه تنها در عرش، که در خانه‌های ساده بی‌تکلف هم زنده است و پیروانش بیش از پیش بر او سلام و درود می‌فرستند. پیامبری که بنا به گفته رهبر معظم انقلاب، شناختش شرط کافی هدایت است؛ «ما مسلمان‌ها برای اینکه راه هدایت را پیدا کنیم، کافی است شخصیت پیغمبر(ص) را بشناسیم». (۲۱/۱۱/۱۳۹۰) در ادامه به مدد بیانات ایشان مروری بر برخی از ویژگی‌های سیره عملی و اخلاقی رسول خدا(ص) خواهیم داشت.

چرا سیره رسول خدا(ص)؟

سیره رسول خدا(ص) دارای مختصاتی است که به گفته رهبر معظم انقلاب تأسی به آن برای دین و دنیای ما کافی است. ایشان در دیدار مسئولان نظام و میهمانان خارجی شرکت‌کننده در بیست و پنجمین کنفرانس وحدت اسلامی در این باره می‌فرمایند: «امروز ما مسلمان‌ها بر روی شخصیت پیغمبر اکرم(ص) اگر تمرکز کنیم، دقت کنیم، بخواهیم درس بگیریم، برای دین و دنیای ما کافی است. برای بازگشت عزت ما، نگاه کردن به این وجود و یاد گرفتن از او و درس گرفتن از او کافی است. مظهر علم بود، مظهر امانت بود، مظهر اخلاق بود، مظهر عدالت بود. بشر به چی احتیاج دارد؟ نیازهای بشری همین‌هاست. این‌ها نیازهایی است که در طول تاریخ بشر تغییر پیدا نکرده است. این همه تحولات و تطورات در زندگی انسان‌ها از اولی که بشر به وجود آمد تا امروز - که اوضاع و احوال زندگی را، تشکیلات زندگی را دستخوش تغییرات گوناگونی کرده است - خواسته‌های اصلی بشر تغییر پیدا نکرده است. از اول تا امروز بشر به دنبال امنیت و آرامش بوده است، به دنبال عدالت بوده است، به دنبال اخلاق نیک بوده است، به دنبال ارتباط مستحکم با مبدأ آفرینش بوده است. این‌ها خواسته‌های اصلی بشریت است که از فطرت انسان برمی‌خیزد. مظهر همه‌ این‌ها پیغمبر اکرم(ص) است... امت اسلامی امروز به پیشرفت علمی نیاز دارد، به ثقه و اطمینان به خدای متعال نیاز دارد، به روابط سالم و اخلاق حسنه در میان خودمان احتیاج داریم، باید با هم برادرانه رفتار کنیم، باید با هم با گذشت رفتار کنیم، باید نسبت به یکدیگر حلم داشته باشیم، باید با اغماض برخورد کنیم. مظهر همه‌ این خصوصیات پیغمبر اکرم(ص) است. علم او، حلم او، اغماض او، رحمت او و تودّد او با ضعفا، عدالت او نسبت به همه‌ آحاد جامعه، مظهر این‌ها پیغمبر(ص) است». (۲۱/۱۱/۱۳۹۰)

سیره‌ای که تجسم عملی قرآن بود

اگر بخواهیم از ویژگی‌ دیگر سیره رسول خدا(ص) صحبت کنیم باید از تمثیل آینه مدد بگیریم؛ چون او پیامبری بود که مانند آینه‌ای صادق و سلیم، بازتاب‌دهنده همه آیات و معارف الهی بود. رهبر فرزانه انقلاب درخصوص این ویژگی فرموده‌اند: «از قول ام‌المؤمنین عایشه نقل شده است که سؤال کردند راجع به پیغمبر(ص) - اخلاق پیغمبر(ص)، رفتار پیغمبر(ص) - گفت: «کان خلقه القرآن»؛ اخلاق او، رفتار او، زندگی او، تجسم قرآن بود. یعنی چیزی نبود که به او امر کند، خود او از آن غافل بماند... پیغمبر(ص) خود عامل بود؛ «آمن الرّسول بما انزل الیه من ربّه» و مؤمنون هم دنبال سر پیغمبر(ص). او عامل است، مردم هم به عمل او نگاه می‌کنند، راه را پیدا می‌کنند». (۲۹/۰۴/۱۳۸۸)

اولْ‌عامل به همه‌ احکام اسلام

سیره عملی رسول خدا(ص) راهنمای عملی و زنده معارف و احکام اسلامی بود. ایشان هر چه را مبلغش بود، خود در عمل پیاده کرد و معلمش بود. «اهمیت اسلام این است که آنچه را پیغمبر(ص) روز اول بیان کرد، آنچه را آیات قرآن در آن ۱۳ سال مبارزه‌ دشوار مکه پی‌درپی به مردم تعلیم داد، این‌ها را بعد در مرحله‌ عمل، پیاده کرد، این‌ها را نشان داد، این‌ها را عمل کرد. پیغمبر(ص) آن عدالت را، آن محبت را، آن انصاف را، آن ایستادگی در مقابل ظلم را، ایستادگی در مقابل کفر را در عمل نشان داد». (۰۵/۰۲/۱۳۹۶)
رهبر معظم انقلاب در سخنی دیگر در این باره می‌فرمایند: «اولْ‌عامل به همه‌ احکام اسلام، خودِ شخص نبی مکرم اسلام(ص) بود». (۲۹/۰۴/۱۳۸۸)

زندگی‌ای که باید میلیمتری مطالعه کرد

سرگذشت رسول خدا(ص)، مسیر زندگی ایشان، مسیری سخت و ناهموار بود اما ایشان در این مسیر سخت تجلی کامل‌ترین و متعالی‌ترین نوع بشر بودند. رهبر حکیم انقلاب ویژگی‌های زندگی رسول خدا(ص) را چنین برمی‌شمارند: «این زندگی نبی مکرم است، آن دوران کودکی‌اش است، آن دوران جوانی‌اش است، قبل از بعثت. امانت او به جوری است که همه‌ قریش و همه‌ عربی که او را می‌شناختند، به او لقب «امین» دادند. انصاف او نسبت به افراد و نگاه عادلانه‌ او نسبت به افراد جوری است که وقتی می‌خواهند حجرالاسود را به جای خود نصب کنند و طوایف عرب، قبایل عرب با هم مناقشه دارند، نزاع دارند، او را به عنوان حَکم قرار می‌دهند؛ در حالی که یک جوانی است. این نشان‌دهنده‌ نگاه منصفانه‌ او به همه است که همه این را می‌دانستند. او را صادق می‌دانستند، او را امین می‌دانستند. این دوران جوانی‌اش است. بعد هم دوران بعثت؛ آن از خودگذشتگی، آن مجاهدت، آن ایستادگی. همه‌ بشرِ آن روز که با او مواجه بودند و در مقابل او بودند، نقطه‌ مقابل او حرکت می‌کردند و ضدیت با او می‌کردند. این همه فشار، این ۱۳ سال مکه، چه سال‌های سختی بود؛ پیغمبر(ص) ایستاد و ایستادن او مسلمان‌های مقاوم و مستحکمی به وجود آورد که هیچ فشاری روی آن‌ها اثر نمی‌کرد. این‌ها درس است برای ما. بعد هم جامعه‌ مدنی را تشکیل داد، ۱۰ سال بیشتر هم حکومت نکرد. اما پی‌ریزی یک بنایی را کرد که در طول قرن‌های متمادی، قله‌ بشریت در علم، در تمدن، در پیشرفت معنوی، در پیشرفت اخلاقی، در ثروت، همین جامعه بود؛ جامعه‌ای که پیغمبر(ص) طراحی کرده بود و او پی‌ریزی کرده بود».(۲۱/۱۱/۱۳۹۰) به دلیل همین ویژگی‌هاست که رهبر معظم انقلاب درخصوص روش مطالعه زندگی رسول خدا(ص) می‌فرمایند: «زندگی پیغمبر(ص) را میلیمتری باید مطالعه کرد. هر لحظه‌ این زندگی یک حادثه، درس و جلوه‌ عظیم انسانی است». (۰۹/۰۵/۱۳۸۷)