شهید آیتالله سید حسن مدرس از مجتهدان برجسته، سیاستمداران و مبارزان تاریخ معاصر ایران بود که با شجاعت و استقامت در برابر استبداد، استعمار و ظلم، ایستاد.
سید حسن مدرس در سال ۱۲۴۹ شمسی (حدود ۱۲۸۷ قمری) در اصفهان به دنیا آمد و تحصیلات دینی خود را در اصفهان، سامرا و نجف در محضر بزرگان علم و اجتهاد، چون میرزا جهانگیرخان قشقایی، ملامحمد کاشانی و میرزای شیرازی، گذراند. او علاوه بر تحصیل علوم دینی، به مطالعه تاریخ، ملل و مذاهب نیز اهتمام داشت و کارگری میکرد تا معاش خود را، تأمین کند.
فعالیتهای سیاسی و اجتماعی
مدرس در نهضت مشروطیت حضوری فعال داشت و پس از پیروزی مشروطیت بهعنوان یکی از پنج مجتهد ناظر بر قانون اساسی، انتخاب شد. او از دوره دوم تا ششم مجلس شورای ملی، نماینده مردم تهران بود و باشهامت، رفتارهای استبدادی رضاخان و دخالتهای استعمار انگلیس را محکوم کرد. مهمترین اقدامات او، مخالفت جدی با قرارداد ننگین ۱۹۱۹ بود که ایران را به مستعمره انگلستان تبدیل میکرد. خانه و منزل او تبدیل به مرکزی برای تشکیل جلسات مخالفان و آزادیخواهان شد.
ویژگیهای شخصیتی شهید مدرس
شهامت، ظلمستیزی، استقامت و پایبندی به اصول اسلامی و ملی، از ویژگیهای بارز شهید مدرس بود. او هرگز در برابر فشارها و تهدیدها کوتاه نیامد و از حقوق مردم و مبانی اسلام دفاع کرد. همچنین باقدرت نفوذ سیاسی، برای جلوگیری از نفوذ و دخالت بیگانگان در امور کشور، تلاشهای بسیاری انجام داد. مدرس در دوران قاجار و پهلوی اول، صدای حقطلبی و مقاومت بود. او معتقد بود که دین از سیاست جدا نیست و سیاست باید در خدمت ارزشهای اخلاقی و مصالح مردم، قرار گیرد. تلاش بیوقفهاش در مقابله با قراردادهای استعماری و استبدادِ قدرت، از او چهرهای ساخت که حتی دشمنانش نیز به استقامت و صداقت او، اعتراف میکردند.
مقاومت در برابر رضاخان و شهادت
مدرس یکی از تنها افرادی بود که به طور مستمر و بیپروا در مجلس علیه رضاخان قلدر ایستاد و مواضع استبدادی او را، به چالش کشید. به دلیل این مقاومت، در مهر ۱۳۰۷ توسط عوامل رضاخان دستگیر و به تبعید در شهر خواف، فرستاده شد. سرانجام بعد از ۹ سال تبعید، در دهم آذرماه سال ۱۳۱۶ به شهادت رسید و به این ترتیب، برگی زرین در تاریخ ایران به یادگار نهاد و به اسوه و الگویی در میان علمای شیعه معاصر تبدیل شد تا زمینه، برای استبدادستیزی و مبارزه در ادوار بعدی فراهم شود، تا جایی که نهضت اسلامی سال ۱۳۵۷ به رهبری امام خمینی رحمه الله، به نوعی وامدار اندیشههای آیت اللّه شهید سید حسن مدرس بود.
یادبود و اهمیت
شهادت شهید مدرس بهعنوان سمبل مقاومت در برابر استبداد و استعمار، در جمهوری اسلامی ایران به مناسبت ۱۰ آذر، روز مجلس نامگذاری شده است و همواره بهعنوان الگویی برای مبارزه حقطلبانه و شجاعانه، شناخته میشود.
نظر شما