رویداد یکروزه «معنا» بهعنوان یکی از شاخصترین برنامههای توانمندسازی در شبکه مدارس امام رضا(ع)، صبح پنج شنبه ۱۳ آذرماه در سالن همایشهای دبیرستان علوم و معارف اسلامی امام رضا(ع) برگزار شد؛ رویدادی که به گفته برگزارکنندگان، قرار است نقش مهمی در طراحی مسیر آینده آموزش در مدارس رضوی ایفا کند. این برنامه با حضور ۴۱۵ نفر از مدیران، معلمان و مربیان حوزههای آموزشی و پرورشی و همچنین استادان مطرح در حوزههای نوین تعلیم و تربیت برپا شد. موضوع محوری این رویداد، «مدرسه آینده؛ چالشها، فرصتها و بایستهها» بود؛ مفهومی که در سالهای اخیر با توجه به ورود فناوریهای نو از قبیل هوش مصنوعی، بیش از هر زمان دیگری حیاتی به نظر میرسد. رویداد «معنا» در دو بخش صبح و عصر برگزار شد و شامل چهار سخنرانی تخصصی و سه کمیسیون علمی بود که هر بخش آن به گوشهای از آینده مدرسهداری در ایران میپرداخت.
سخنرانیهایی برای شناخت مدرسه فردا
در بخش سخنرانیها، چهار استاد برجسته حوزه تعلیم و تربیت به تبیین وضعیت جدید آموزش در عصر فناوری پرداختند. علی عبدالعالی با همراهی زهرا مازندرانی حول محور «پیش به سوی نسل فردا»، سارا سلیمی نمین با موضوع «مدرسه نسل ۴»، علیرضا مهرجردی با موضوع «تربیت در عصر هوش مصنوعی» و سیدمحمدصادق علیپرست با محوریت «اهمیت و دلایل برگزاری رویداد معنا» سخن گفتند. در بخش کمیسیونها نیز موضوعات تخصصی «پداگوژی در مدرسه نسل ۴»، «تعلیم و تربیت در عصر هوش مصنوعی» و «رمزگشایی از جعبه سیاه نوآوریهای آموزشی» توسط سارا سلیمی نمین، محمدرضا قاسمی، سیدمصطفی تقوی و مصطفی مکارم ارائه شد.
مدرسه تحولآفرین توقف نمیپذیرد
در نخستین بخش مراسم، سیدمحمدصادق علیپرست، مدیرعامل بنیاد فرهنگی رضوی با تأکید بر اهمیت پیوستگی جریان آموزش و ضرورت یادگیری مستمر در مدارس، به تبیین چشمانداز جدید بنیاد در حوزه تحول آموزشی پرداخت. او با اشاره به شتاب تحولات علمی و فناوری گفت: «جریان علم متوقف نمیشود و حرکت پرشتابی دارد». علیپرست با ترسیم تصویری تازه از آینده آموزش و پرورش با ورود به دوران هوش مصنوعی اظهار کرد: «کلاسهای درس و روشهای آموزش، متأثر از رویکردها و ابزارهای نوین بهخصوص هوش مصنوعی تفاوت کردهاند». وی با تأکید بر اینکه سه ضلع تعلیم و تربیت، معلم، دانشآموز و محیط آموزشی باید خود یادگیرنده باشند، افزود: «زمانی که ابزارها، امکانات و سپهر آموزشی تغییر میکند، فراگیران نیز باید آموزههای تازهای داشته باشند؛ یاد بگیرند با چالشهای امروز روبهرو شوند، یاد بگیرند با دوستان و افراد جامعه چطور ارتباط مؤثر برقرار کنند. معلم نیز باید در این محیط تغییر یافته، یاد بگیرد چطور نقش هدایتگری خود را ایفا کند». مدیرعامل بنیاد فرهنگی رضوی همچنین خطاب به کادر آموزشی مدارس امام رضا(ع) گفت: «اگر در این مسیر توقف کنیم، باید خیلی زود درِ مدرسه خودمان را ببندیم؛ چرا که مدرسهای که متوقف شده، آسیبزاست و مانع رشد». او مدارس امام رضا(ع) را «یادگیرنده» خواند و افزود: «نیاز است مدیر مدرسه ما شوق یادگیری و بنای همکاری و تبادل تجربه داشته باشد، وگرنه از سیر سریع تحولات جا میماند و نمیتواند منشأ اثر و تغییر مطلوب باشد». علیپرست با تأکید بر اینکه مسیر تحول در بنیاد فرهنگی رضوی آغاز شده و به زودی خروجی آن در زندگی آموزشی دانشآموزان قابل مشاهده خواهد بود، اظهار کرد: «دانشآموز، معلم، محیط آموزشی و خانواده بهتدریج درگیر این تغییرات میشوند و انشاءالله حاصل این برنامهریزیها را بهزودی در مدارس امام رضا(ع) خواهید دید».
مدرسه فردا با مدلهای دیروز قابل اداره نیست
در ادامه برنامه، علی عبدالعالی، استاد تمام دانشگاه علم و صنعت و مدیر شبکه تلویزیونی آموزش، سخنرانی خود را با عنوان «مدارس فردا» آغاز کرد. او با صراحت اعلام کرد: «مدل موجود آموزش و پرورش دیگر پاسخگوی نیازهای نسل جدید نیست».
عبدالعالی گفت: «وقتی دانشآموزان ما به دوره هوش مصنوعی تعلق دارند، دیگر روشهای سنتی مبتنی بر محفوظات هیچ کاربردی ندارد». وی با اشاره به فاصله عمیق نسلهای جدید با الگوهای گذشته افزود:
«مدل نسل بعدی، اختلاف معنایی با نسلهای پیش از خود خواهد داشت. سرعت امروز فناوری، شتاب روزافزون این تغییر و تحولات را بالاتر برده است. مدرسه متاورس خیلی زودتر از آنچه فکرش را میکنید، مدل مدرسهداری و آموختن را متحول میکند».
عبدالعالی با بیان اینکه مدرسههای فعلی حداکثر تا پنج سال آینده شکل کنونی خود را از دست خواهند داد، اظهار کرد:
«حداکثر تا پنج سال دیگر، مدارس دیگر به این شکل دایر نخواهد شد. از این رو، تغییر دادن و زیباسازی صورت و مدل گذشته، دیگر کمکی به روزآمد کردن مدرسههای ما نخواهد کرد». او در بخش دیگری از سخنانش تأکید کرد: «برای مدرسه آینده باید واقعبینانه به فرایند آموزش نگاه کنیم. بهترین مدل، ارائه الگو برای مدرسهداری با روشهای بهروز و رویکردهای نوین رشد آموزشی است».
پداگوژی نسل جدید؛ از تجربهورزی تا یادگیری عمیق
سارا سلیمی نمین، پژوهشگر پسادکترای سیاستگذاری علم و فناوری و از طراحان مدل مفهومی پایلوت سند تحول آموزش و پرورش نیز در ارائه خود به نقش کلیدی معلم در مدرسه نسل ۴ پرداخت. او با تأکید بر اینکه معلم پیش از دانشآموز باید یادگیرنده باشد، گفت: «یادگیرنده واقعی، معلم است تا دانشآموز. دانشآموز است که فرصت تجربه و رشد و آموختن را به ما میدهد تا برای انتقال مفاهیم به نسلهای بعد توانمند شویم». سلیمی نمین «حل مسئله» را راه نجات نظام آموزشی کشور دانست و افزود: «راه نجات نظام علمی و آموزشی ما، حل مسئله است. نخستین مسئله از نظر ما در پداگوژی مدرسه پروژهمحور آینده است. ما روی کلیدواژه یادگیری عمیق و مسئلهمحور از طریق پروژه متمرکز شدیم». این سخنان، از نگاه بسیاری از شرکتکنندگان، یکی از جدیترین نقدها به ساختار آموزش سنتی بود و یادآور میشد نظام آموزشی برای ورود به عصر جدید، به تغییر مدل ذهنی و مهارتی معلمان نیاز دارد.
گامی به سوی مدرسهای که با آینده حرکت میکند
رویداد «معنا» با حضور پرتعداد کادر مدارس امام رضا(ع) و سخنرانی استادان برجسته نشان داد مسئله تحول آموزشی، اکنون به یک دغدغه جدی در مجموعه بنیاد فرهنگی رضوی تبدیل شده است؛ دغدغهای که از نگاه مدیران این مجموعه، تنها با یادگیری مستمر و پذیرش تغییر قابل تحقق خواهد بود.
در پایان این همایش، بسیاری از حاضران، این رویداد را نقطه آغاز تغییرات ساختاری در آموزش مدارس امام رضا(ع) ارزیابی کردند؛ تغییری که قرار است مدرسه ایرانی را برای مواجهه با جهان هوش مصنوعی، فناوریهای نوین، یادگیری مسئلهمحور و تربیت توانمند نسل فردا آماده کند.
نظر شما