در شرایط فعلی گستره نفوذ شیطان آبی از خواستگاه اولیه خود در شهرستان بابل فراتر رفته و بعد از گسترش در چند تالاب و آب بندان آغوزبن بابل در اقدامی قابل پیش بینی چتر نفوذ خود را از سطح شهرستان بابل گسترش داده و به سرعت در آب خوانی در احمد کلای بابلسر در حال جهش و پیشروی است.

کارشناسان زیست محیطی در ماه های گذشته پی در پی در خصوص خطر گسترش این گیاه تهاجمی هشدارهای لازم را اعلام کرده بودند، چرا که گیاه سنبل آبی در ابتدای گسترش اگر کنترل نشود برای پاک سازی و جمع آوری آن هزینه های مالی زیادی لازم است که این امر سرمایه های ملی را به هدر می دهد.

نفوذ سنبل آبی در برخی از رودخانه ها و آب خوانهای نزدیک آب بندان ۴۰ هکتاری بابل موجی از نگرانی را برای کارشناسان محیط زیست به همراه داشت چرا که آنها پیش بینی کرده بودند در صورت گسترش این گیاه تهاجمی در سطح آب بندانهای دیگر این خطه از شمال با صرف هزینه های سنگینی مالی هم نمی توان شیطان آبی را ریشه کن کرد.

با توجه به این که آب بندانها یکی از مهم تامین منابع تامین کننده آب برای اراضی شالیزاری محسوب می شوند در صورت نفوذ در تالاب ها و آب بندانهای بزرگ استان، تامین آب برای اراضی شالیزاری و از طرف دیگر امنیت غذایی کشور با خطر مواجه می شود.

خطر گسترش گیاه تهاجمی سنبل آبی به آب خوان‌های دیگر

کارشناسان هشدار دادند با توجه به حضور پرتعداد مسافران و گردشگرانی که از سراسر کشور در بابلسر حضور می یابند خطر گسترش گیاه تهاجمی سنبل آبی به آب خوانهای دیگر از جمله تالاب های بزرگ در شمال کشور که تامین کنند اصلی آب های اراضی کشاورزی هستند بسیار نگران کننده خواهد بود.

در حالی گسترش سنبل آبی در ماه های گذشته به خبر اول در سطح شهرستان بابل تبدیل شده بود که با افزایش چتر نفوذ این گیاه تهاجمی دیگر شهرهای مازندران هم با این مهمان ناخوانده مواجه شدند.

طی ماه‌های گذشته کارشناسان نسبت به حضور گسترده شهروندان در این آب بندان ابراز نگرانی کرده بودند و خواستار ممنوعیت و حمل این گیاه تهاجمی به دیگر مناطق استان مازندران شدند.

اندازه برگ‌های سنبل آبی بین ۱۰ تا ۲۰ سانتی‌متر است و به صورت شناور روی سطح آب دیده می‌شود. هر ریشه این گیاه بین هشت تا ۱۵ گل می‌دهد که روی سطح آب می‌رویند و معمولا شش گلبرگ دارند که رنگ آنها بین صورتی و بنفش دیده می‌شود.

سنبل آبی رشد بسیار سریعی دارد و هر گیاه هزاران دانه در سال تولید می‌کند که دوام برخی دانه‌ها تا ۲۸ سال هم می‌رسد. همین موضوع باعث می‌شود در برخی مناطق جمعیت این گیاه در ۲ هفته تقریبا ۲ برابر ‌شود.

به علت رشد سریع، تعداد دانه‌های زیاد و زیبایی ظاهری گل‌های این گیاه، به تازگی به عنوان گیاهی زینتی خرید و فروش شده و در منازل کنار گیاهان آپارتمانی دیده می‌شود. سنبل آبی به دمای هوای پایین حساس است و در زمستان دوام نمی‌آورد، اما در تابستان‌ها گل‌های زیبایی می‌دهد و عمر هر گل بین یک تا روز است.

هزینه مهار شیطان آبی در حال افزایش

در این ارتباط جواد یعقوب زاده کارشناس محیط زیست اظهار کرد: در چند ماه گذشته نسبت به حضور تعداد اندکی از گیاه سنبل آبی در منطقه احمد کلای بابلسر هشدار داده بودیم اما با نادیده گرفتن هشدارها شیطان آبی گستره قابل توجهی از آب خوان این منطقه را در تسخیر خود درآورد.

وی گفت: طی ماه‌های گذشته با ۲ کارگر ساده و صرف کمترین هزینه این گیاه تهاجمی در احمد کلای بابلسر مهار می شد اما در شرایط فعلی با گسترش این گیاه شرایط متفاوت شد.

یعقوب زاده با بیان این مطلب که در شرایط فعلی مبارزه با این گیاه تهاجمی برای مازندران بسیار پرهزینه شد، اظهار کرد: با توجه به گسترش گیاه تهاجمی سنبل آبی بدون تردید دیگر تالاب های مازندران در معرض خطر جدی نفوذ و گسترش شیطان آبی قرار دارد که این هشدارها باید جدی گرفته شود.

وی با اشاره به این مطلب که قدرت انتقال این گیاه تهاجی به حدی است که در مدت دو هفته می تواند به دو برابر وضع موجود گسترش یابد، اظهار کرد: بسیاری از شهروندان و مسافران جذب در زیبای گل های سنبل آبی شدند و از خطرهای گسترش آن اطلاعی ندارند.

یعقوب زاده تصریح کرد : پیشگیری برای مهار سنبل آبی به مراتب کم هزینه تر از لایروبی و پاکسازی کامل آب خوانی همانند نیلوفر آبی یا آب بندان ۴۰ هکتاری آغوزبن بسیار پرهزینه است.

هشدارها جدی گرفته شود

جواد یعقوب زاده اظهار کرد: همه تلاش ها بر آن است تا با روشنگری های انجام شده پیشگیری از شیوع سنبل آبی در آب بندان ها و تالاب های مازندران به درستی اجرا شود.

وی گفت: اگر هشدار گسترش شیطان آبی جدی گرفته نشود برای پاکسازی آن صدها میلیارد تومان از اعتبارهای ملی به هدر می رود.

گیاه سنبل آبی یا همان شیطان آبی که قدرت انتقال و جهش بسیار بالایی دارد و در مدت دو هفته می‌تواند گستره نفوذ خود را تا ۲ برابر افزایش دهد تهدید جدی برای آب بندانهای بزرگ مازندران و به خصوص آب بندانهای بابل که به شهر تالابی در کشور معروف است محسوب می شود.

دغدغه های کارشناسان محیط زیستی زمانی به اوج خود رسیده که در محدوده آب بندان ۴۰ هکتار روستای آغوزبن بابل هیچ اطلاع رسانی در خصوص خطرهای این گیاه تهاجمی نصب نشده بودکه این بی اطلاعی می توانست برای آب بندانهای مازندران یک تهدید جدی محسوب شود.

طی اردیبهشت سال جاری برخی از شهروندان با حضور در محدوده آب بندان روستای آغوزبن بابل از گل های سنبل آبی عکس و فیلم تهیه و آن را در شبکه های اجتماعی بارگذاری کردند.

این اطلاع رسانی سبب شده که در کوتاه ترین زمان حجم انبوهی از شهروندان برای استفاده از منظره زیبای ایجاد شده خود را به به روستای آغوزبن بابل برسانند.

ترافیک سنگین و حضور انبوه شهروندان در این روستا به حدی رسیده که مزاحمت های زیادی برای اهالی منطقه ایجاد کرد چون آنها انتظار حضور انبوهی از شهروندان در محدوده این آب بندان را نداشتند.

کشاورزان این روستا به همراه دهیار و اعضای شورای اسلامی آغوزبن در ۲ سال اخیر برای لایروبی فنی این آب بندان تلاش های زیادی به خرج دادند اما ثمر بخش نبوده و در حال حاضر همه آب بندان مملو از گیاه تهاجمی شیطان آبی شد.

هزینه بالای لایروبی آب‌بندان‌ها

نگرانی کارشناسان محیط زیست به این خاطر است که هزینه بالای لایروبی یک آب بندان ۴۰ هکتاری سبب شد که کشاورزان این روستا پیکیری های چندین ساله آنها بی نتیجه باشد حال اگر این گیاه تهاجمی در تالاب های بزرگ و دیگر آب بندانهای این خطه از شمال سرایت کند لایروبی آنها نیازمند اعتبارهای نجومی است.

سنبل آبی گیاهی از خانواده سنبل است که به دلیل قدرت رشد و تکثیر بسیار بالا و همچنین گل های بنفش زیبای آن مورد توجه گردشگران و بعضا جابجایی به عنوان گیاه زینتی است و این ویژگی باعث می شود به سرعت به مناطق آبی سرایت کند و به دلیل قدرت جذب بالای آب در ریشه ها و ساقه های بهم تنیده غوطه ور آن، توانایی بالایی در نابودی اکوسیستم های آبی و تالابی دارد.

متاسفانه در دنیا تاکنون روش مبارزه خاصی که فاقد آثار جانبی زیانبار برای اکوسیستم ها باشد برای سنبل آبی معرفی نشده و تنها راه موثر توصیه شده برای‌ مقابله با آن، مبارزه فیزیکی (جمع آوری) است. اما در بعضی موارد به دلیل گستردگی مناطق آلوده به این گیاه و دشواری و کند بودن روند اجرای شیوه مذکور، پاکسازی کامل از وجود این گونه مهاجم نیازمند عزم جدی سایر مسوولان و مردم است.

سنبل آبی، گیاهی آبزی با نام علمی Eichhornia crassipes بومی مناطق گرمسیری آمریکای جنوبی و آمازون است و خارج از محدوده بومی خود به عنوان گونه‌ای مهاجم شناخته می‌شود. این گیاه آزادانه در آب شناور است و تا حدود یک متر بالاتر از سطح آب رشد می‌کند.

اندازه برگ‌های سنبل آبی بین ۱۰ تا ۲۰ سانتی‌متر است و به صورت شناور روی سطح آب دیده می‌شود. هر ریشه این گیاه بین هشت تا ۱۵ گل می‌دهد که روی سطح آب می‌رویند و معمولا شش گلبرگ دارند که رنگ آنها بین صورتی و بنفش دیده می‌شود.