اخیرا «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی در کنفرانس مطبوعاتی با «فریدریش مرتس» صدراعظم آلمان در اراضی اشغالی گفت: «ما بخش اول توافق آتشبس را تمام کردهایم و به پایان کار نزدیک هستیم. پس از بازگرداندن جسد آخرین گروگان، گروهبان ران گویلی، انتظار داریم به زودی به مرحله دوم برویم که دشوارتر یا حداقل به سختی مرحله اول است. هیچ کس انتظار نداشت ترامپ حماس را برای آزادی گروگانها تحت فشار قرار دهد، اما ما موفق شدیم. اکنون، مرحله دوم خلع سلاح حماس و خلع سلاح غزه است. مرحله سومی هم وجود دارد که رادیکالزدایی از غزه است.»
طبق گزارشهای قبلی آمریکایی، انتظار میرود «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور آمریکا قبل از کریسمس، انتقال روند صلح غزه به مرحله دوم را اعلام کند. مرحله دوم این توافق شامل عقبنشینی بیشتر اسرائیل از بخشهایی از غزه، استقرار یک نیروی تثبیتکننده بینالمللی و آغاز ساختار جدید حکومت است که شامل یک «شورای صلح» به ریاست ترامپ میشود. ساعاتی پس از آنکه نخست وزیر رژیم صهیونیستی از نزدیک شدن به آستانه مرحله دوم توافق غزه صحبت کرد، «ایال زامیر»، رئیس ستاد کل ارتش اشغالگر اظهار داشت که خط زرد که نوار غزه را به مناطق تحت کنترل فلسطینیها و اسرائیلیها تقسیم میکند، یک خط مرزی جدید است.
«آویخای ادرعی»، سخنگوی سابق ارتش اشغالگر در پستی در شبکههای اجتماعی توضیح داد که «اظهارات ژنرال زامیر در جریان بازدید و ارزیابی اوضاع غزه، به همراه ژنرال یانیف آسور"، رئیس فرماندهی جنوب و دیگر فرماندهان، مطرح شده است.»
اظهارات زامیر به وضوح با اظهارات نتانیاهو در مورد مرحله دوم که تلاش میکرد آن را به خلع سلاح حماس و نوار غزه تقلیل دهد و انتقاد او از نیروهای حافظ صلح بینالمللی، همسو بود. این امر با اظهارات صریح رئیس ستاد کل ارتش در مورد عدم شفافیت در مورد اینکه چه کسی مسؤولیت اداره نوار غزه را در مرحله دوم بر عهده خواهد گرفت، بیشتر تقویت شد.
وی در جریان بازدید میدانی از جبالیا و بیت لاهیا در شمال نوار غزه و ارزیابی وضعیت این باریکه تاکید کرد: «ما اجازه نخواهیم داد (حماس) موقعیت خود را تغییر دهد. ما مناطق وسیعی از نوار را کنترل میکنیم و در خطوط کنترل مستقر هستیم. خط زرد یک خط مرزی جدید، یک خط دفاعی پیشرفته برای شهرها (اسرائیلیها در نوار غزه) و یک خط حمله است.»
همزمان با ارزیابیها مبنی بر قریبالوقوع بودن مرحله دوم، منابع صهیونیستی در پیروی از رویکرد زامیر در حال بررسی احتمال ترسیم مجدد مرز و تغییر مفاد توافق آتشبس در نوار غزه هستند.
برخی کارشناسان هدف اظهارات اشغالگران در مورد «خط زرد» و اینکه آیا آنها نشان دهنده اصرار اسرائیل بر حفظ حضور در این نقاط است یا خیر، که عملا توافق آتشبس در نوار غزه را تضعیف میکند، زیر سوال بردهاند. این امر به ویژه با توجه به اینکه اسرائیل همچنان موانعی را در مسیر حرکت به مرحله دوم ایجاد میکند که شامل خروج تلآویو از نوار غزه است، اهمیت دارد.
به گفته کارشناسان، این جزئیات نشان میدهد که اسرائیل مانورهایی را با هدف جلوگیری از هرگونه پیشرفت پیشبینیشده به سمت مرحله دوم توافق امضا شده در ۱۰ اکتبر، که مربوط به عقبنشینی اسرائیل و ترتیبات امنیتی و اداری در نوار غزه است، انجام میدهد.
نتانیاهو و مرتس
تغییر مسیر جنگ از واقعیت سیاسی به واقعیت جغرافیایی جدید
«شفیق التلولی»، نویسنده و تحلیلگر سیاسی فلسطینی ساکن قاهره، به مرزهای جدید نوار غزه پرداخت و خاطرنشان کرد: «نتانیاهو با توسل به زور، واقعیت مرزی جدیدی را تحمیل کرده است و هدف آن تغییر مسیر جنگ از یک واقعیت سیاسی به یک واقعیت جغرافیایی جدید است که توسط دستاوردهای نظامی که در میدان ایجاد کرده، دیکته میشود.»
التلولی در مصاحبهای با رادیو اسپوتنیک تأکید کرد که «برای نتانیاهو، "خط زرد" وسیلهای برای تحمیل یک منطقه حائل از طریق زور، الحاق سرزمین فلسطین و کاهش فضای موجود برای فلسطینیان است.»
او استدلال کرد که «این واقعیت جدید اشغالگری که توسط جنگ ایجاد شده است، به جای مذاکره در مورد یک فرآیند سیاسی مبتنی بر راه حل دو دولتی به نتانیاهو فرصت دیگری میدهد تا از آن به عنوان بهانهای برای مذاکرات آینده استفاده کند، بنابراین، او از این امر به عنوان وسیلهای برای انحراف از فشارهای بینالمللی استفاده میکند و همچنان افکار عمومی اسرائیل را به نفع روایت خود سوق میدهد.»
او تاکید کرد که «هدف عمیقتر کل جنگ جاری در فلسطین، سیاسی است و با هدف تضعیف پروژه تشکیل کشور فلسطین و به خطر انداختن فرصتهای صلح و راهحل انجام میشود.»
نوار غزه
کمپین گسترده برای خلع سلاح مقاومت
«احمد الطنانی» مدیر مرکز عربی تحقیقات و مطالعات استراتژیک به العربی الجدید گفت که اظهارات زامیر در چارچوب تلاشهای مداوم اسرائیل برای تحمیل دستور کار خود برای مرحله بعدی، محدود کردن بحثها و پیشنهادات به چارچوب از پیش تعیین شده توسط تلآویو، مطرح میشود.
الطنانی توضیح داد که این رویکرد با یک کمپین رسانهای گسترده پیرامون موضوع خلع سلاح و جزئیات مربوط به آن در مورد تونلها، تأسیسات تولید نظامی و خروج مبارزان آغاز شد. اکنون به تثبیت مفهوم «عدم عقبنشینی» در صورت اعلام رسمی مرحله بعدی جنگ تغییر یافته است.
وی خاطرنشان کرد که پیشنهاد اشغالگران برای حضور طولانی مدت در بیش از نیمی از نوار غزه بسیار فراتر از بازه زمانی مشخص شده در طرح ترامپ است و میتواند مستقیماً با عملیات تخریب و بولدوزرکشی روزانه در شرق «خط زرد» مرتبط باشد.
او اضافه کرد که این عملیاتها صرفا مقدمهای برای تبدیل این مناطق به مناطق حائل عاری از موانع شهری هستند که امکان کنترل نظامی گسترده، سهولت حرکت و نظارت را فراهم میکنند. این امر عملا مساحت در دسترس ساکنان غزه را به کمتر از نصف کاهش میدهد و بیش از یک میلیون فلسطینی را برای همیشه از خانههای اصلی خود آواره نگه میدارد.
الطنانی تاکید کرد که اگرچه این بیانیه در سطح نظامی صادر شده است، اما جوهره آن قطعا سیاسی است. این بیانیه حاوی پیامی خطاب به میانجیگران و دولت ایالات متحده پیش از هرگونه اعلام احتمالی مرحله دوم است. اسرائیل به دنبال آن است که با اعمال شرایط سخت مربوط به خلع سلاح و مرتبط کردن آنها با هرگونه صحبتی در مورد عقبنشینی در آینده، دست بالا را برای خود ایجاد کند، در حالی که ارتش اشغالگر همچنان مستقر است و قادر به استقرار سریع در مناطق پرجمعیت غرب «خط زرد» است.
او توضیح میدهد که این حرکات ممکن است به عنوان عملیات «محلی و محدود» ارائه شوند که ظاهرا زیرساختهای مقاومت را هدف قرار میدهند، اما در واقع، هدف آنها تثبیت آزادی حرکت نیروهای اشغالگر در نوار غزه و تداوم تجاوز است. این امر به تلآویو این امکان را میدهد که هر زمان که بخواهد، مداخله نظامی کند و واقعیت امنیتی جدیدی را تحمیل کند که در خدمت دستور کار بلندمدت آن باشد.
در این راستا «تیسیر سلیمان»، نویسنده و محقق امور رژیم صهیونیستی نیز گفت که اظهارات اخیر زامیر نشان دهنده فقدان مداوم یک دیدگاه روشن در سطح نظامی و سیاسی در مورد شکل و ترتیبات آینده نوار غزه است. او در مصاحبهای با العربی الجدید میافزاید که رئیس ستاد ارتش اسرائیل «همچنان به پذیرش پیشنهادهای مطرح شده توسط بنیامین نتانیاهو ادامه میدهد» و این همسویی را در این زمان خاص «نشان دهنده تلاش برخی از رهبران نظامی، در درجه اول آنها زامیر، برای ماندن در حلقه داخلی نتانیاهو، با توجه به اختلاف مداوم با «یسرائیل کاتس» وزیر جنگ اسرائیل میداند.
او خاطرنشان کرد که اسرائیل، در هر دو سطح سیاسی و نظامی، «در واقع به خروج از نوار غزه فکر نمیکند»، با وجود این تناقض با مواضع منطقهای و بینالمللی و برخی از اظهارات عمومی آمریکا، «بهانه امنیتی همچنان توجیه اصلی اسرائیل برای حفظ حضور و نقش خود در نوار غزه در آینده خواهد بود».
دکتر «احمد فواد انور»، کارشناس مصری در امور اراضی اشغالی و عضو شورای امور خارجه مصر اظهار داشت که طرف اسرائیلی با نیروی بینالمللی که قرار است در نوار غزه مستقر شود، طوری رفتار میکند که گویی نمایندهای از طرف آن برای انجام وظایفی است که نتوانسته از نظر نظامی به آنها دست یابد.
وی تاکید کرد که این منطق برای میانجیگران و ضامنان غیرقابل دفاع و کاملا غیرقابل قبول است زیرا به قلب توافق ضربه میزند. «دولت اشغالگر تمام بندهای توافق آتشبس امضا شده در شرمالشیخ را نقض میکند و تنها اجرای یک بند را خواستار است که آن را بیش از هر چیز دیگری در اولویت قرار میدهد: خلع سلاح مقاومت».
او تعیین «خط زرد» توسط اشغالگران به عنوان مرز نهایی یا بلندمدت که بخشهای شرقی و غربی نوار غزه را از هم جدا میکند، بسیار تحریکآمیز و اساساً تضعیفکننده توافق توصیف کرد.
عضو شورای امور خارجه مصر افزود که تلآویو در تلاش است تا راه را برای مذاکره مجدد در مورد آنچه قبلا حل و فصل و امضا شده است، هموار کند. این یک مسیر خطرناک است که به دلیل نقضهای مداوم، مشابه آنچه در وضعیت لبنان اتفاق میافتد، خطر فروپاشی توافق را به همراه دارد.
او خاطرنشان کرد که اسرائیل با تلاش برای ماندن تا حد امکان در آنجا، به دنبال تحمیل سناریوی «لبنانیزه کردن» در نوار غزه است، همانطور که مناطقی را در لبنان و سوریه اشغال میکند.
او توضیح داد که «مقاومت تسلیم نشده و هنوز شبکهای از تونلها را در اختیار دارد که خسارات سنگینی به اشغالگران وارد میکند و این امر اسرائیل را تحت فشار حامیان توافقنامه به دلیل عدم بازگشایی گذرگاهها و ادعای باز کردن یکجانبه آنها به منظور آوارگی قرار میدهد».
این مقام مصری خاطرنشان کرد که «ارتش اشغالگر به دلیل مقاومت گسترده و کنترل میدانی خود قادر به تحمیل واقعیت جدیدی بر روی زمین نیست».
انور به «اهمیت ناپدید شدن یاسر ابوشباب از صحنه و توانایی مقاومت در دسترسی به اجساد، که برخی از آنها یازده سال مفقود بودهاند» اشاره کرد. او این تحولات را تأثیر منفی بر وضعیت اسرائیل و سوق دادن به سمت اجرای مرحله دوم دانست، که به معنای حذف خط زرد است، همانطور که خط نتزاریم و قبل از آن، اسکله دریایی آمریکا پاک شدند.
نوار غزه
مرحله خاکستری
«خلیل ابو کارش» کارشناس امور رژیم صهیونیستی نیز تاکید کرد که آنچه به عنوان خط زرد شناخته میشود، صرفا یک خط مرزی خیالی است که از توافقنامه فعلی ناشی میشود.
او اشاره کرد که ادامه توافق و انتقال آن به مراحل دوم و سوم، ناگزیر به معنای پایان این خط است. طبق مصاحبه او با اسپوتنیک، اسرائیل اساسا برای تضمین ادامه وجود این خط، که به نیروهای نظامی آن اجازه میدهد در داخل نوار غزه باقی بمانند، روی نهایی نشدن توافق حساب میکند.
ابوکارش توضیح داد که ارتش اسرائیل عملا با زور و آتش، کمی بیش از ۵۰ درصد از خاک باریکه را کنترل میکند.
این کارشناس امور اسرائیل افزود که فشار قابل توجهی از سوی آمریکا برای پیشبرد توافق وجود دارد، اما موانع میدانی همچنان قابل توجه هستند. مرحله دوم با دو مانع اصلی روبهرو است: خلع سلاح حماس و عقبنشینی اسرائیل به منطقه محصور غزه، بر اساس توافق و نتایج اجلاس شرمالشیخ.
ابو کارش تاکید کرد که نهاد نظامی اسرائیل تصمیمگیرنده در مورد رفتن به جنگ نیست؛ این در درجه اول یک تصمیم سیاسی است. برای اسرائیل غیرقابل تصور است که بدون تأیید آمریکا که در حال حاضر وجود ندارد، تصمیم به بازگشت به جنگ بگیرد، زیرا واشنگتن برای ادامه و اجرای توافق فشار میآورد.
در همین زمینه، او اشاره کرد که سفر قریبالوقوع بنیامین نتانیاهو به واشنگتن با هدف تقویت این توافق انجام میشود و عفو اعطا شده توسط نتانیاهو به رئیس اسرائیل را نتیجه تفاهم یا فشار آمریکا میداند. او مرحله دوم را به عنوان یک منطقه خاکستری توصیف کرد، به ویژه در مورد اصطلاح «خلع سلاح»، که اسرائیل آن را مفهومی گسترده شامل تونلها، اردوگاههای آموزشی و مبارزان میداند.
او افزود که اسرائیل اصطلاح جدید و مبهمی به نام «رادیکالزدایی» را معرفی کرد که نتانیاهو اخیراً آن را با صدراعظم آلمان به عنوان یک تاکتیک تأخیری مطرح کرده است.
ابو کارش توضیح داد که میانجیها با وجود آگاهی از واقعیتهای دشوار میدانی، روزانه برای حفظ و نجات توافق و جلوگیری از فروپاشی آن فشار میآورند.
نتانیاهو و ترامپ
سابقه تجاوز به غزه
از سال ۲۰۰۰، رژیم صهیونیستی به تخریب تمام جنبههای زندگی در مناطق مرزی غزه ادامه داده است. این دولت بارها به غزه حمله کرده و فرودگاه موجود غزه در شرق رفح و همچنین کارخانهها و سایر زمینهای کشاورزی را نابود کرده و این منطقه را به یک بیابان واقعی تبدیل کرده است. این اقدامات از هفت اکتبر ۲۰۲۳ به طرز چشمگیری افزایش یافته است.
رژیم صهیونیستی علاوه بر تخریب سایر مناطق داخل غزه، روزانه به تخریب مناطق نزدیک مرز ادامه میدهد. همچنین برای مشخص کردن مناطق نفوذ خط زرد که نوار غزه را به دو بخش تقسیم میکند، علامتهای زرد قرار داده است. یک بخش پهن است که در امتداد مرزهای شمالی، شرقی و جنوبی امتداد دارد و بیش از ۵۰ درصد از مساحت نوار را تشکیل میدهد. بخش دیگر باریک است و در منطقه غربی واقع شده است، جایی که ۲.۴ میلیون نفر در آن زندگی میکنند و پس از جنگ فاقد اکثر مایحتاج اولیه هستند. تلآویو علاوه بر کنترل زمینی، کنترل کامل بر مرزهای دریایی نوار غزه را نیز در دست دارد. قبل از هفت اکتبر، منطقه ماهیگیری محدودی را مجاز میدانست، اما پس از آن تاریخ این منطقه حذف شد و محدودیتهایی اعمال شد که عملاً دریا را برای ساکنان غزه به دورترین نقاط خط ساحلی محدود میکند.
۲۰ سایت اسرائیلی ۵۸ درصد از مساحت غزه را بلعیدهاند
این رویدادها در حالی است که برخی از این سایتهای ایجاد شده توسط تلآویو در غزه مجهز به زیرساختهای دائمی از جمله دیوارهای بتنی، برجهای دیدهبانی حرارتی و جادههای آسفالت هستند. این امر نگرانیها را مبنی بر تبدیل شدن خط موقت به مرز دائمی بین اسرائیل و مناطق باقیمانده نوار غزه خارج از کنترل نظامی اسرائیل تقویت میکند.
به گفته منابع، این سایتها که پس از آتشبس ساخته شدهاند، تقریباً ۲۱۰ کیلومتر مربع (۵۸ درصد از مساحت غزه) را پوشش میدهند و انتظار میرود با ادامه حملات اشغالگران اندازه آنها در روزهای آینده افزایش یابد.
منابع به ارم نیوز گفتند که خط زرد، که اسرائیل پس از توافق آتشبس با حماس به عنوان مرز موقت ترسیم کرد، نشان دهنده خط تقسیم بین مناطق شرقی (تحت کنترل اسرائیل) و غربی (تحت کنترل حماس) است.
منابع تأیید کردند که ایجاد بیش از ۲۰ پایگاه نظامی جدید در امتداد «خط زرد» توسط اسرائیل، یک رویه معمول نیست، بلکه نشانهای آشکار از تغییر استراتژی اسرائیل به سمت «اشغال دائمی و پنهان» بخش بزرگی از نوار غزه است.
این منابع توضیح دادند که برخی از این پایگاهها مجهز به زیرساختهای پیشرفته مانند دیوارهای بتنی، پستهای دیدهبانی و برجهای دیدهبانی هستند که نقض آشکار طرح ترامپ محسوب میشود.
وزیر جنگ رژیم صهیونیستی پیش از این اظهار داشت که «هرگونه نقض خط زرد یا هرگونه نزدیک شدن به آن با آتش پاسخ داده خواهد شد» که نشان میدهد موانع زرد، مرز بالفعل بین اسرائیل و نوار غزه را نشان میدهند.
از زمان آتشبس، تقریباً ۱۰۰ فلسطینی در حملات اسرائیل در نزدیکی خط زرد در حالی که سعی در بازگشت به خانههای خود داشتند، شهید شدهاند و پایگاههای ایجاد شده توسط ارتش اسرائیل همچنان از بازگشت دهها هزار فلسطینی آواره جلوگیری میکنند.
طبق گزارشهای میدانی، ارتش اشغالگر با انتقال موانع بتنی به عمق ۳۰۰ متر، خط زرد را به داخل خاک تحت کنترل حماس گسترش داده است.
این گسترش رژیم اشغالگر پس از شکست مرحله دوم طرح رئیس جمهور آمریکا تاکنون صورت گرفته است، زیرا اسرائیل پیش از عقبنشینی به خط زرد، خلع سلاح کامل حماس را شرط قرار داده بود، در حالی که این جنبش از پیوند دادن خلع سلاح به یک توافق سیاسی خودداری کرد.
با توجه به این واقعیتهای میدانی، استقرار مواضع نظامی اسرائیل در امتداد خط زرد، نشانهای آشکار از عدم قصد تلآویو برای خروج از نوار غزه، همانطور که در توافق آتشبس تصریح شده، است، این خط به یک «واقعیت میدانی» تبدیل شده است که شبیه اشغال دائمی است و توافق را به خطر میاندازد و بحران انسانی در نوار غزه را تشدید میکند.
نظر شما