در چنین فضایی، رفتار سرمایهگذاران کاملاً قابل پیشبینی است: فرار از پول ملی و پناه بردن به داراییهایی که کمتر از تورم زخم میخورند.
طلا، مسکن و ارز همیشه در صف اول این انتخابها بودهاند. اما در سکوت خبری، یک دارایی عجیب و کاملاً بومی، آرامآرام جای خود را در سبد سرمایهگذاری باز کرده است؛ داراییای که نه در بورس معامله میشود و نه در ویترین صرافیها دیده میشود:
سیم کارت دائمی همراه اول با پیششماره ۰۹۱۲.
۰۹۱۲؛ از ابزار ارتباطی تا دارایی سرمایهای
مدت زمان زیادی از روزهایی که تلفن های همراه به عنوان یک کالای لوکس نشانه ثروت به شمار می آمد، نمی گذرد. تقریبا سی سال پیش تلفن های همراه به عنوان یک وسیله لاکچری، علاوه بر ابزار ارتباطی بیشتر وسیله ای برای پز دادن و به رخ کشیدن مال و مقام بودند.
نفوذ روزافزون این گجت های کوچک؛ کم کم آنها را به وسایلی ضروری برای زندگی تبدیل کرد، به طوری که امروزه؛ کمتر کسی را می توانید پیدا کنید که برای انجام امور روزمره از تلفن های همراه استفاده نکند. البته این وسیله های کاربردی بدون سیم کارت، عملا ابزاری غیر قابل استفاده هستند که کارایی خاصی نخواهد داشت.
سیم کارت همراه اول با پیش شماره ۰۹۱۲ که از اوایل دهه ۱۳۷۰ وارد بازار شد، خیلی زود فراتر از یک وسیله ارتباطی ساده رفتند. این شمارهها به مرور به نمادی از سابقه، اعتبار شغلی و حتی جایگاه اجتماعی تبدیل شدند. همین تصویر ذهنی، بذر شکلگیری یک بازار خاص را کاشت.
نقطه عطف ماجرا زمانی بود که عرضه کدهای قدیمیتر مانند کد ۱، ۲ و ۳ متوقف شد. از آن لحظه به بعد، تعداد این سیمکارتها ثابت ماند و ویژگیای حیاتی برای هر دارایی سرمایهای شکل گرفت: کمیابی مطلق.
در بازار ۰۹۱۲، «کد سیمکارت» که همان رقم اول بعد از پیششماره است، نقش اصلی را در قیمت سیم کارت دارد. هرچه این عدد کوچکتر باشد، قدمت خط بیشتر و ارزش آن بالاتر است. اگر این ویژگی با رند بودن شماره ترکیب شود، قیمتها وارد محدودههایی میشوند که شباهت بیشتری به بازار ملک دارند تا یک خط تلفن همراه.
دلار و ۰۹۱۲؛ دو نمودار، یک رفتار
برای درک بهتر این پدیده، کافی است روند قیمتی سیمکارت ۰۹۱۲ معمولی با کد ۲ را در کنار قیمت دلار آزاد ایران در بازه زمانی حدود ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۴ بررسی کنیم. نتیجه، شباهتی عجیب و قابل تأمل است.
دوره اول | آرامش نسبی (۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷)
همزمان با مذاکرات هستهای و فضای نسبتاً باثبات اقتصادی، دلار رشد ملایمی را تجربه کرد و از محدوده ۳۳۰۰ تومان به کانال ۴۰۰۰ تومان رسید. بازار ۰۹۱۲ هم دقیقاً همین رفتار را نشان داد. قیمت یک سیمکارت کد ۲ از حدود ۱.۵ میلیون تومان به ۲ تا ۲.۵ میلیون تومان افزایش یافت. در این دوره، ۰۹۱۲ بیشتر یک کالای اعتباری با رشد قابل پیشبینی بود.
دوره دوم | جهش و شوک (۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰)
با خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریمها، بازار ارز منفجر شد. دلار از کانال ۴۰۰۰ تومان تا محدوده ۲۵ هزار تومان بالا رفت. سرمایههای سرگردان به دنبال هر چیزی بودند که ارزش پولشان را حفظ کند و بازار سیمکارت ۰۹۱۲ یکی از مقصدهای اصلی شد.
در همین بازه، قیمت سیمکارت ۰۹۱۲ کد ۲ از حدود ۴ میلیون تومان به بیش از ۱۲ میلیون تومان رسید. این دوره را میتوان نقطهای دانست که ۰۹۱۲ رسماً در ذهن بازار به عنوان یک دارایی امن تثبیت شد.
دوره سوم | تورم مزمن (۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴)
در سالهای اخیر، تورم بالا به یک واقعیت دائمی تبدیل شده است. دلار وارد کانالهای ۵۰ و ۶۰ هزار تومان شد و بازار سیمکارت ۰۹۱۲ هم بدون تعلل واکنش نشان داد. قیمت همان سیمکارت کد ۲ معمولی به محدوده ۷۰ تا ۹۰ میلیون تومان رسید.
فعالان این بازار بارها تأکید کردهاند که قیمت سیمکارت ۰۹۱۲ عملاً با دلار حرکت میکند و کوچکترین خبر سیاسی یا اقتصادی، بلافاصله روی آن اثر میگذارد.
مقایسه بازدهی؛ دلار یا ۰۹۱۲؟
حالا به سراغ عددها برویم؛ جایی که داستان جذابتر میشود.
بازدهی دلار:
- قیمت در سال ۲۰۱۴: حدود ۳,۳۰۰ تومان
- قیمت در سال ۲۰۲۴: حدود ۵۹,۰۰۰ تومان
نتیجه:
دلار در این دهه تقریباً ۱۸ برابر شده است.
بازدهی سیمکارت ۰۹۱۲ کد ۲:
- قیمت در سال ۲۰۱۴: حدود ۱,۵۰۰,۰۰۰ تومان
- قیمت در سال ۲۰۲۴: حدود ۷۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان
نتیجه:
ارزش این سیمکارت در همین بازه ۵۰ برابر افزایش یافته است.
چرا ۰۹۱۲ از دلار جلو زد؟
این اختلاف چشمگیر، اتفاقی نیست و ریشه در ماهیت خاص این بازار دارد:
- کمیابی واقعی
برخلاف دلار که هر روز معامله میشود، تعداد سیمکارتهای قدیمی ۰۹۱۲ ثابت و غیرقابل افزایش است.
- تقاضای دوگانه
۰۹۱۲ همزمان هم نقش پوشش تورم را بازی میکند و هم یک کالای لوکس و اعتباری محسوب میشود؛ ترکیبی که دلار فاقد آن است.
جمعبندی نهایی؛ دماسنجهای اقتصاد ایران
بررسی یک دهه گذشته نشان میدهد که سیمکارت ۰۹۱۲ از یک ابزار ارتباطی ساده، به شاخصی حساس برای سنجش بیثباتی اقتصادی تبدیل شده است. اگر دلار، معیار رسمی ارزش پول ملی باشد، ۰۹۱۲ را میتوان دماسنج غیررسمی بازار سرمایهای ایران دانست.
تا زمانی که تورم، نوسان ارزی و نااطمینانی اقتصادی پابرجاست، به نظر میرسد این قطعه پلاستیکی کوچک با پیششمارهای آشنا، همچنان در کنار دلار به ثبت رکوردهای قیمتی جدید ادامه دهد؛ روایتی عجیب اما کاملاً واقعی از اقتصاد ایران.
نظر شما