رهبر معظم انقلاب در آخرین بیانات خود ضمن تحلیل انگیزه شهدای جنگ تحمیلی و لزوم انتقال این انگیزه‌ها به نسل جوان، تعبیراتی هم درباره این نسل داشتند که نگاه ایشان به این قشر و سنجه‌های دین‌داری و انقلابی‌گری آن‌ها را نشان می‌داد.
تحلیل انگیزه شهدا و رزمندگان دفاع مقدس از آن جهت اهمیت دارد که پیشران ایستادگی یک ملت در برابر بالاترین تهدیدها، یعنی تحمیل جنگ را روایت می‌کند و انتقال و بازتولید این انگیزه‌ها در نسل‌های بعدی می‌تواند ضامن امنیت ملی و بقای جامعه باشد.
اما آیا نسل جدید، ظرفیت پذیرش چنین انگیزه‌هایی را دارد؟ نسلی که به‌نظر می‌رسد ظواهر و بروزاتش نسبت چندانی با آن نسل جبهه رفته ندارد و عموماً نسبتی هم با نهادهای مذهبی و انقلابی برقرار نمی‌کند.
بسیاری از این نهادهای مذهبی و انقلابی، از مدیریت مساجد و پایگاه‌های بسیج گرفته تا نمازهای جمعه‌، شوراهای هماهنگی تبلیغات و... از ابتدای انقلاب تاکنون به تناسب بالا رفتن سن متولیانش پیرتر شده‌اند و متوسط سنی عمده متولیانش به‌قدری بالا رفته که نمی‌توانند نسبتی با مخاطب پرشور جوان برقرار کنند و بسیاری از عرصه‌ها به کلیشه‌های رسمی و ساکن تبدیل شده است.
عرصه‌های مشارکت سیاسی نیز همچنان در قبضه احزاب و شخصیت‌های سیاسی و پدرخوانده‌هایی است که با وجود آنکه خود در ۲۰‌سالگی وارد سیاست و مدیریت کلان شده‌اند، حتی حضور جوانان چهل‌ساله را در این عرصه می‌نوازند و فرصت تجربه‌ای که در اختیار خودشان بود را از نسل جدید دریغ می‌کنند.
چنین بستری طبیعتاً نمی‌تواند نسلی با اقتضائات متفاوت و انرژی مهارنشدنی را اقناع کند و زمینه بروز احساسات دینی و سیاسی آن‌ها را فراهم آورد و حضور کمرنگ جوانان در برخی از این عرصه‌ها به دین‌گریزی یا سیاست‌زدگی نسل جوان تعبیر می‌شود. جایی ‌که این خلأ با عرصه‌ها و فضاهای رسانه‌ای جذابی پر می‌شود که سبک زندگی دیگری را ترویج می‌کنند.
با وجود این همین جوانان و نوجوانان به‌ظاهر گریزپای، هر جا که فرصت عرض اندام یافته‌اند با حضور شگفت‌انگیزشان در هیئت‌ها، اعتکاف‌ها و اربعین‌ها تا اردوهای جهادی و برخی عرصه‌های مذهبی و انقلابی، تحلیلگران را شگفت‌زده کرده‌اند.
جوانانی که در مقابل ماشین عظیم فرهنگی غرب مقاومت می‌کنند و هویت خود را از دست نداده‌اند، جنگی فراتر از دفاع مقدس و مبارزات انقلابی را تجربه کرده‌اند. به تعبیر رهبر معظم انقلاب «اول انقلاب این دستگاه‌های بسیار پیشرفته‌ای که برای انتقال مطلب، انتقال مفهوم، انتقال محتوا به ذهن‌ها و تحت ‌تأثیر قرار دادن آن‌ها در کار هستند، آن روز نبودند. امروز جوان ما در مقابل این‌ها دارد مقاومت می‌کند!». وقتی درباره جوان امروز سخن می‌گوییم و با جوانان دهه ۶۰ مقایسه‌اش می‌کنیم، باید تفاوت این فضاها را نیز در نظر گرفت تا ارزش آن شناخته شود. به تعبیر ایشان جوانی که اهل نماز و مسجد و هیئت و سینه‌زنی است، در مقابل چنین موج عظیمی ایستاده و هویت دینی خودش را حفظ می‌کند.
به‌ نظر می‌رسد انتظارات از کنش‌گری جوانان به ‌ویژه در عرصه‌های مذهبی و سیاسی انطباق زیادی با اقتضائات عصری و نسلی آن‌ها ندارد و عرصه‌های مناسبی نیز برای این کنش‌گری در اختیار آن‌ها قرار داده نشده است.
رهبر فرزانه انقلاب بارها کارگزاران کشور را به استفاده از ظرفیت جوانان انقلابی و مؤمن توصیه کرده‌اند؛ چراکه تنها انرژی این قشر تازه‌نفس است که می‌تواند تحول‌آفرین باشد و کشور را از این گردنه‌های دشوار عبور دهد؛ همان‌ طور که در دهه اول پیروزی انقلاب اسلامی عبور داد.
تجربه گرانقدر حضور جوانان در مدیریت بحران‌های ابتدای انقلاب گرچه در زبان تکرار شده، اما کمتر به مرحله عمل رسیده و در ساختار مدیریتی کشور نهادینه نشده است. تا جایی ‌که افراد بازنشسته با وجود محرومیت از مشاغل اداری، در بالاترین مدیریت‌های اجرایی کشور قرار می‌گیرند تا سنگین‌ترین فعالیت مدیریتی و اجرایی را رقم بزنند!