ستاد خدمات سفر استانها ۱۴ کمیته تخصصی با حضور نمایندگان دستگاههای مختلف دارد و به تازگی نیز دو کمیته دیگر با عنوان «زائران خارجی» و «فضای مجازی» به این کمیتهها اضافه شده تا ضمن فعالیت، عملکردهای مختلف در این حوزه را بررسی کنند. ترویج فرهنگ غنی رضوی و تعمیق شناخت زائران از معارف زیارت؛ از جمله اولویتهای استان در حوزه زائر و گردشگری است که از سوی استانداری پیگیری میشود و به گفته معاون گردشگری و زیارت استاندار، حضور زائران از لحاظ معنوی و اقتصادی ارزش بسیار مهمی دارد و ضروری است هر سال بازشناسی، رفع کاستیها، افزایش خدمترسانی و بهینهسازی برای سال آینده انجام شود.
مشهد؛ مقصد ۵۰ درصد زائران خارجی کشور است
مدیر کل امور فرهنگی زائران استانداری خراسان رضوی با بیان اینکه حدود ۵۰درصد از گردشگران خارجی که به کشور وارد میشوند، زائر هستند، میگوید: به عبارتی دیگر، از حدود ۸میلیون مسافری که در سال به ایران سفر میکنند، سهم خراسان رضوی از این تعداد حدود ۴میلیون نفر بوده که مقصد اصلی سفر آنها زیارت حضرت رضا(ع) در مشهد مقدس است.
حجتالله شریعتمداری با اشاره به ضرورت برنامهریزی منسجم برای ساماندهی خدمات مختلف فرهنگی، بهداشتی، درمانی و اسکان، میافزاید: به همین منظور به دستور استاندار محترم، ستاد اجرایی خدمات سفر کمیتهای با عنوان «کمیته زائران غیر ایرانی» تشکیل داده است. اعضای این کمیته، دستگاههای مسئول شامل فرهنگ و ارشاد اسلامی، اداره کل اتباع، آستان قدس رضوی، سازمان تبلیغات اسلامی و شهرداری مشهد هستند و نخستین جلسه آن با ریاست نماینده وزارت خارجه در شمالشرق برگزار شد.
وی با بیان اینکه هدف از تشکیل کمیته این است که به صورت تخصصیتر و منسجمتر، میزبانی شایستهتری از زائران غیر ایرانی حضرت رضا(ع) داشته باشیم، ادامه میدهد: نخستین دستور کار این کمیته احصای شبکه مسائل مرتبط با زائران غیر ایرانی حرم مطهر حضرت رضا(ع) بوده و در واقع کمیته موظف است مسائل مختلف را شناسایی کرده و با دستگاههای اجرایی و تشکلهای مردمنهاد در این زمینه بحث و بررسی کند و نتیجه این اقدامها، ارائه خدمات مطلوبتر و میزبانی شایستهتر از زائران غیر ایرانی؛ به ویژه در مناسبتهای خاص و در طول سال خواهد بود. در این راستا، دستگاههای مسئول باید پای کار بیایند و مشکلات احتمالی را شناسایی و حل کنند و پیشنهادهایی که از طریق هیئت اندیشهورزی ارائه میشود، در دستور کار کمیته قرار خواهد گرفت.
مدیر کل امور فرهنگی زائران استانداری خراسان رضوی با بیان اینکه کمیته زائران غیر ایرانی هنوز در مراحل شکلگیری است؛ اما مانند سایر کمیتههای ذیل خدمات سفر، جلسات و نشستهایی برگزار خواهد کرد و بازدیدهای میدانی انجام خواهد داد تا مسائل مختلف را بررسی کند، تأکید میکند: زائران از قارهها و کشورهای مختلف به نیت زیارت حضرت رضا(ع) به سمت ایران و مشهد میآیند؛ ولی از کشورهایی چون عراق، پاکستان، افغانستان، آذربایجان، لبنان و بحرین به دلیل قرابت بیشتر فرهنگی و مذهبی، افراد بیشتری به ایران سفر میکنند. بنابراین نیاز به برنامهریزی در حوزههای مختلف وجود دارد تا بتوانیم ضمن افزایش جذب زائر در سطح بینالمللی، خدمات متنوعتری نیز ارائه داده و از آنها به بهترین شکل پذیرایی کنیم. ما باید از ظرفیت فرهنگی کشورهای همزبان و همفرهنگ خود بهرهبرداری داشته باشیم. این زائران به دلیل قرابت فرهنگی، زبانی و مذهبی با ما، میتوانند به صورت ویژهتری مورد توجه قرار گیرند و در همین راستا اقتصاد زیارت را شکوفاتر کنیم.
اشتراکات فرهنگی، سرنوشت مشترک یک منطقه است
یک کارشناس فرهنگی نیز در گفتوگو با خبرنگار ما ضمن اشاره به فرصتهای موجود در حوزه ارائه خدمات به زائران غیر ایرانی که در طول سالها جریان داشته، درباره اقدام تحولی در این حوزه میگوید: برای بهرهبرداری بهتر از این ظرفیت، نیاز است تغییراتی در چگونگی مواجهه و برخورد عمومی با زائران غیر ایرانی ایجاد شود. متأسفانه در مواردی تکریم کافی صورت نمیگیرد؛ به عنوان مثال برخی اوقات شاهد اضافه دریافت بهای خدمات هستیم.
حسین کمیلی همچنین به ضرورت افزایش آگاهی مردم درباره اشتراکات فرهنگی با کشورهای زائران اشاره کرده و میافزاید: شناخت مردم ایران از اشتراکات فرهنگی خود با کشورهایی مانند عراق و افغانستان بسیار اندک است و این کمبود شناخت موجب میشود برخی از مردم در مورد زائری که برکت و روزی با خود میآورد، به حضور زائران بدبین باشند.
وی با بیان اینکه ظرفیتهای مغفول در حوزه زائران غیرایرانی، نیازمند نگاهی فراتر از صرفاً اقتصادی است، ادامه میدهد: به اعتقاد من، هرچه زائران غیرایرانی بتوانند تکریم فرهنگ و اشتراکات خود را در شهر ما شناسایی و پیدا کنند، علاقهمندی آنها به این شهر و تمایل به حضور در آن به طور طبیعی افزایش خواهد یافت. یکی از اقدامهایی که باید به جد صورت بگیرد، بهرهبرداری از ظرفیتهای نمادین و نشانهای است که میتواند به معرفی اشتراکات فرهنگی ما با کشورهای زائران کمک کند. این اقدام نه تنها میتواند روابط فرهنگی را تقویت کند؛ بلکه گام مؤثری در راستای جذب بیشتر زائران خواهد بود.
این فعال فرهنگی با اشاره به ضرورت فعال شدن ظرفیتهای مردمی تأکید میکند: این مسئله باید به یک نگاه واقعی تبدیل شود؛ اینکه اشتراکات فرهنگی تاریخی، سرنوشت مشترک یک منطقه است که ما با هم داریم و اگر این امر میسر شود، رویشها و تحولات جدیتری اتفاق خواهد افتاد.
کمیلی با اشاره به اهمیت استفاده از همه ابزارها برای معرفی این اشتراکات میگوید: رسانهها، شهرداری و نهادهای مختلف باید پای کار بیایند و با تمام توان خود در معرفی این اشتراکات همکاری کنند. حتی در یک برههای باید از ابزارهای فراوان هنری و فرهنگی مانند فیلم، سریال و دیگر رسانهها استفاده کنیم تا این اشتراکات به صورت عمومیتری به مردم معرفی شوند. یک خلأ و عقبماندگی چند دههای در معرفی این اشتراکات وجود دارد که باید جبران کنیم.
ضرورت ثبت تجربه زیسته مثبت فرهنگی
اگرچه توجه به زائران غیر ایرانی و بهبود خدمات ارائه شده به آنها، به عنوان یک ضرورت فرهنگی و اجتماعی، فرصتی طلایی برای شکوفایی اقتصاد زیارت در ایران؛ به ویژه در مشهد مقدس به شمار میآید؛ اما باید توجه داشت صرف افزایش تعداد زائر و توجه به ارزآوری، تاکنون به تنهایی نتوانسته دغدغههای ما در جذب، افزایش و ماندگاری تعداد زائر و گردشگر را در کشور افزایش دهد و آنچه اهمیت بیشتری پیدا میکند، توجه به موضوعات فرهنگی و ایجاد تجربه زیسته مثبت فرهنگی برای این افراد است که میتواند در این جذب مؤثرتر واقع شود.
با این حال تشکیل کمیته زائران غیر ایرانی با مشارکت دستگاههای مختلف، در کنار نیاز به افزایش آگاهی عمومی درباره اشتراکات فرهنگی و تاریخی با کشورهای زائران میتواند به تقویت روابط فرهنگی و اقتصادی میان ایران و این کشورها کمک کند و به توسعه پایدار اقتصادی و فرهنگی استان خراسان رضوی نیز منتهی شود.
نظر شما