طعام‌ها و غذاهای دوزخی

بی تردید خداوند متعال برای عذاب هر چه بیشتر دوزخیان طعام هایی نیز معین فرموده است که با استفاده از آن ها بر عذاب و رنجشان افزوده گردد و آن ها عبارتند از: غِسلین، ضریع، رقوم.

۱- غِسلین: و آن چرک و خونی است که از بدن دوزخیان فرو می ریزد، که آن طعام و خوراک خطاکاران می باشد به نحوی که در قرآن کریم خداوند می فرماید: فَلَیس لَه الیَوم ههُنا حَمیم، و لاطَعام اِلا مِن غِسلین، لایَاکلُهُ اِلا الخاطِون؛ آن که گنهکار است، امروز در این جا یار مهربانی ندارد، و نه طعامی جز چرک و خون، و این غذا را جز خطاکاران نمی خورند.

۲- ضریع: و آن نوعی خاراست که به زمین می چسبد و بعضی بیان نموده اند که آن گیاهی است سمی، که هیچ حیوان و چهارپایی به آن نزدیک نمی گردد و هنگامی که اهل جهنم گرسنه می شوند، غذایشان ضریع می باشد، به نحوی که خداوند می فرماید: لیَس لَهم طَعامٌ اِلا مِن ضَریع، لایسمِنُ و لایُغنی مِن جوعٍ؛ آن ها جز ضریع طعامی ندارند، و آن نه آن ها را فربه می کند و نه گرسنگی آن ها را فرومی نشاند (غاشیه: آیه ۶)، و در حدیثی از حضرت محمد (ص) نقل شده است که: ضریع؛ چیزی است داخل جهنم که شباهت به خار دارد، و از «صَبِر» و هندوانه ی ابوجهل تلخ تر، و از مردار بدبوتر، و از آتش سوزنده تر و با حرارت تر، که خداوند آن را ضریع نام نهاده است، و سپس فرمودند: جبرئیل گفت: اگر ذره ای از ضریع در آب های اهل دنیا انداخته و ریخته شود، تمام اهل دنیا از بوی بد آن جان می دهند. (تفسیر نمونه، ج۲۶: ۴۱۷).

۳- زقّوم: و آن یکی از معروفترین غذای گناهکاران می باشد چنانچه در قرآن می خوانیم: اِن شَجَرت الزَقّوم، طَعام الاَیثم، کالمُهلِ یَغلی فی البطون، کَغَلی الحَمیم؛ درخت زقوم، غذای گناهکاران است، و همانند فلز گداخته (پس از خوردن آن) در شکم ها می جوشد، جوششی همچون آب سوزان (دخان: آیه ۴۳- ۴۶)، و البته به نقل مفسران، زقوم نام گیاهی تلخ و بدبو و بد طعم می باشد که دارای برگ های کوچکی است و در سرزمین «تهامه» از سرزمین عربستان می روید و مشرکان با آن آشنا بوده اند، و گیاهی است که شیره ی تلخی دارد و هنگامی که آن گیاه با بدن اثابت می کند، باعث متورم شدن بدن می گردد، و از این رو خداوند در جای دیگر می فرمایند: ما زقوم را برای عذاب ستم کاران پدید آوردیم و آن درختی است که از قعر جهنم سر می کشد و می روید، و شکوفه ها و میوه هایش گویی سرهای شیطان است. (صافات: آیه ۶۲- ۶۵)

نوشیدنی های اهل جهنم

براساس آیات قرآن نوشیدنی های اهل جهنم به سه نوع تقسیم می گردند که آن ها عبارتند از: حَمیم، صدید، غَساق.

۱- حَمیم: و آن آب بسیار داغ و جوشانی است که آن را به اهل جهنم می نوشانند، چنانچه خداوند متعال می فرماید: وَ سُقُوا ماءُ حَمیماً فَقَطَع اَمعاءهُم؛ کسانی که در آتش دوزخ همیشه خواهند بود، از آب جوشان و سوزانی به آن ها نوشانیده می شوند که روده ها و اعضای داخلی آن ها را پاره پاره می کند (محمد: آیه ۱۵)، و در آیه ای دیگر می فرماید: وَالَذین کَفروا لَهُم شَرابٌ مِن حَمیم وَ عَذابٌ اَلیمٌ بِما کانوا یَکفُرُون؛ برای کسانی که کافر شدند، نوشیدنی از آب گرم و سوزان و عذاب دردناکی به خاطر کفرشان در انتظارشان است. (یونس: آیه ۴)

۲- صدید: و آن خونابه ای است که از بدن اهل جهنم خارج می شود، چنانچه در قرآن کریم می خوانیم: به مجرمان گردنکش که در میان آتش سوزان تشنه می شوند، از آب «صدید» که زردابه ی بدن و جراحت دوزخیان می باشد می نوشانند، و آن ها به زحمت، جرعه جرعه آن را سر می کشند، و هرگز مایل نیستند که از آن بنوشند، اما به اجبار در گلوی آن ها می ریزند (ابراهیم: آیه ۱۶)، و از همین رو حضرت علی (ع) در نهج البلاغه می فرمایند: وَتَقوا ناراً حَرُها شَدیدٌ، وَ قَعرَها بَعیدٌ، وَ حِلیتُها حَدیدُ وَ شَرابُها صَدیدٌ، ای مردم؛ بترسید از آتشی که حرارتش بسیار است و عمق و گودی آن زیاد است، و وسایل آرایش و زینت های آن از غل و زنجیر، و نوشیدنی آن زردآبه (زخم های) اهل جهنم است.

۳- غَساق: و آن آبی است که سرچشمه و محل جاری شدن آن، از وسط دندان مارها و عقرب های جهنم می باشد، به نحوی که خداوند متعال در قرآن می فرماید: و اِن لِلطاغینَ لَشَرمابٍ، جَهنَم یَطلَونَها فَبِئسَ المِهادُ، هذا فَلیَذوقوه حَمیمٌ وَ غَساق؛ و برای طغیانگران بدترین محل بازگشت، جهنم، که در آن وارد می شوند و چه بسترِ بدی است؟! این نوشیدنی های حمیم و غساق، که باید از آن بچشند. (ص: آیه ۵۵- ۵۷؛ لئالی الاخبار، ج۵؛ ۱۳۴؛ آمال الواعظین، ج۳: ۴۳۱- ۴۳۴)

نویسنده: مصطفی لعل شاطری