به گزارش قدس انلاین، بنا به گواهی متون تاریخی ابن مسافر هکاری مؤسس فرقه یزید پرستی می باشد؛ چنانکه وی معاویه و یزید را خلیفه و مجاهد فی سبیل الله می دانست. شیخ عدی (مشهور به ابن مسافر) فرزند مسافر اموی، از اعقاب مروان بن حكم و از مشایخ تصوف بود. جماعت كُرد یزیدی كه در سنجاور شیخان به دستور او كتاب الجلوه را كتاب آسمانی می شمرند. ابن مسافر در قریه «بیت قار» از توابع بعلبك متولد شد، دوران تحصیل را در بغداد گذراند و با مبادی عرفان و مشایخ تصوف زمان آشنا گشت، سپس به جهاتی كه معلوم نیست، شاید به دعوت مشایخ و صوفیان كُرد، عازم كردستان عراق گردید و در قریه البش در ناحیه حكاری [هكاری] خانقاهی بنا نموده، به ارشاد خلق و نشر مذهب خود پرداخت. او در البش بعد از حدود نود سال عمر در یكی از سال های 555، 557 یا 558 ق. درگذشت و در همان محل مدفون گردید. قبرش امروز كعبه یزیدیان است كه زیارت آن را از زیارت مكه بالاتر می دانند. 

علت نام گذاری یزیدیان

 بسیاری معتقدند كه نسبت یزیدیه به «یزید بن معاویه» باز می گردد، هر چند كه این دیدگاه از اعتقادات و اخبار یزیدیه سرچشمه می گیرد. یزیدیان گویند: یزید بن معاویه علی رغم مخالفت بسیاری از مسلمانان به ویژه شیعیان، بعد از پدرش به خلافت رسید و در دوران خلافت او، حوادثی هم چون شهادت امام حسین (ع) و یارانش و ستم به اهالی مدینه رخ داد. هم چنین درباره او مطالبی نقل كرده اند كه دال بر توهین به دین و شراب خواری در دوران حكومت او می باشد. این موضوعات باعث قیل و قال فراوانی درباره او شده و نظرهای گوناگونی درباره او گفته شده است. به طوری كه فرقه های شیعه او را مردی فاسق و بدكار دانستند. اما نظرات اهل تسنن درباره او متفاوت بوده، برخی در دشمنی با او زیاده روی كرده و برخی از آنان راه احتیاط و سكوت را در پیش گرفته اند. برخی دیگر نیز تهمت های مذكور را انكار كرده و درباره او حسن ظن داشته اند. «احمد تیمور پاشا» نقل می كند كه نسخه ای كهن از عقاید شیخ عدی را یافته كه آخرش ناقص بوده است. در آن می گوید: «یزید بن معاویه كه خدای از او خشنود باد، امام و فرزند امام است كه به خلافت رسید و در راه خدا جهاد كرد. از او علم و حدیث روایت شده است و او از آن چه كه شیعیان به خاطر قتل امام حسین(ع) و غیره به او نسبت می دهند، پاك و مبراست. هركس را كه درباره او ناسزا بگوید، باید ترك كرد و رها نمود».

یزیدیان با الهام از این سخن شیخ عدی، به دوستی و محبت یزید بن معاویه پرداختند. در آغاز نظر استاد خود را پذیرفتند و سپس در اعتقاد به او زیاده روی كردند و تا آن جا پیش رفتند كه از او یك ولیّ و سپس یك پیامبر ساختند. با گذشت سال ها آنان هم چنان به دوستی او ادامه داده اند و اكنون او را به عنوان یكی از خدایان هفت گانه خود می شمارند. ابن اثیر گوید: در سال 557 ق. شیخ عدی بن مسافر زاهد درگذشت. او مقیم شهر هكّاریه از نواحی موصل بود و اصل او از سرزمین شام «شهر بعلبك» بود كه به موصل رفته و اهل عراق و اهالی كوهستان های آن نواحی از او پیروی و فرمانبرداری نمودند و به او اعتقاد پیدا كردند. همچنین ابن خلكان می گوید: شیخ عدی بن مسافر بن اسماعیل بن موسی بن مروان بن حسن بن مروان، مقیم شهر هكّاری، عابد و زاهد مشهور كه طایفه عدویه به او منسوب است، نام او در آفاق پیچیده و خلقی بسیار پیرو او شده اند. اعتقاد برخی درباره او چنان فزونی یافته كه او را قبله گاه خود قرار داده و به سوی او نماز می گذارند و به او به عنوان ذخیره خود در آخرت می نگرند. ابن فرطی نیز بیان می کند: در 652 ق. بین اصحاب شیخ عَدّی بن مسافر و اصحاب بدرالدین لؤلؤ صاحب موصل، جنگ واقع شد. كردان عَدَویه منهزم شدند، بسیاری از ایشان به قتل و جمعی اسیر شدند و كسانی فرستاد تا گور شیخ عدّی را شكافتند و استخوان هایش را آتش زدند.

منابع:

1-ابن اثیر، الكامل، ج11: 289.

2-ابن خلكان، وفیات الاعیان، ج3: 415.

3-ابن فرطی، ترجمه الحوادث الجامعه: 169-170.

4-تونجی، یزیدیان یا شیطان پرستان: 92-94.