کمتر از دو ماه تا برپایی چهلمین جشنواره فیلم فجر باقی است، جشنواره‌ای که حالا با کوله باری از تجربه در آستانه ورود به دهه تازه‌ای قرار گرفته است. این دومین سالی است که کرونا بر این رویداد فرهنگی سایه افکنده، اما به نظر می‌رسد با واکسیناسیون سراسری شاهد برپایی جشنواره‌ای پرشورتر از سال قبل باشیم. این در حالی است که برگزارکنندگان چهلمین دوره فجر نیز با برنامه‌های متنوعی به پیشواز مهمترین رویداد سینمایی سال رفته‌اند و در کنار بخش رقابتی جشنواره، نمایش مجموعه‌ای از فیلم‌های برگزیده و نشست های مختلف را برپا خواهند کرد. با «یزدان عشیری» مشاور رئیس و مدیرکل روابط عمومی سازمان سینمایی درباره ویژگی‌های چهلمین جشنواره فیلم فجر و تفاوت‌های آن با ادوار قبلی به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن پیش روی شماست.
شرایط ویژه سال گذشته قابل پیش بینی نبود
یکی از نکات قابل بحث در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر حذف هیئت انتخاب بود که با انتقادات زیادی مواجه شد. اما امسال به روال سابق هیئتی از کارشناسان آثار رسیده به جشنواره را برای حضور در این رویداد انتخاب خواهند کرد. یزدان عشیری در واکنش به حذف هیئت انتخاب در جشنواره سی و نهم می‌گوید: شرایط ویژه سال گذشته قابل پیش بینی نبود و بحران کرونا فضایی ایجاد کرد که امکان برنامه ریزی از رویدادهای فرهنگی و جشنواره‌ها سلب شد، از طرفی دیگر محدودیت‌ها و ابلاغ بخشنامه‌های آنی و فوری، برنامه ریزی را برای متولیان برپایی دشوار کرده بود و سال گذشته به دلیل کاهش تولید آثار سینمایی ناشی از شیوع کرونا، تیم برگزارکننده ترجیح داد انتخاب و داوری آثار به صورت همزمان انجام شود که اتفاقاً کار سختی هم بود، زیرا ممکن بود جامعیت و فراگیری لازم در یک کار همزمان کمتر شکل بگیرد.
بنا به گفته عشیری، اگر قرار بود امسال هم یک تیم توأمان شاخصه‌های فنی، استانداردهای تکنیکی، فرم و محتوایی را به صورت همزمان ارزیابی کنند، با فرایند بسیار پیچیده و زمان بری روبرو می‌شدیم. او ادامه می‌دهد: قطعاً برخورداری از هیئت انتخاب متخصص می‌تواند این کار را تسهیل و مجرا را برای رسیدن به انتخاب‌های برتر و کیفی‌تر فراهم کند؛ این هیئت هفت نفره با توجه به پیشینه، تخصص و سلایق مختلف فیلم‌ها را انتخاب خواهند کرد.
جدول نمایش جشنواره تا سقف ۲۲ فیلم بسته می‌شود
وی با بیان اینکه ۷۴ اثر از مجموع ۹۴ فیلم متقاضی در اختیار هیئت انتخاب است، یادآور می‌شود: به نظرم با توجه به شرایط کرونا این آمار خوبی است و از این تعداد تا سقف ۲۲ فیلم توسط هیئت انتخاب برای رقابت در بخش مسابقه و در جدول نمایش جشنواره فجر انتخاب خواهند شد.
عشیری درباره حضور برخی از فیلم‌هایی که سال گذشته بنا به دلایل مختلفی از حضور در جشنواره بازماندند، تاکید می‌کند: هر فیلمی که واجد شرایط آیین نامه جشنواره اعم از پروانه ساخت، سال تولید(۹۹ و۱۴۰۰) و دارای مجوز فیلم سینمایی باشد و همچنین فرم ثبت نام را پر کرده باشد قطعاً از سوی دبیرخانه جشنواره در اختیار هیئت انتخاب قرار می‌گیرد اما اگر فیلمی در دوره‌های گذشته حضور داشته و از سوی هیئت انتخاب ارزیابی و رد شده باشد دیگر در این دوره جایی ندارد.
برپایی جشنواره چهلم فجر از دو نگاه
یکی از اتفاقات متفاوت جشنواره چهلم فجر، نمایش آثار شاخص سینمای ایران و فیلم‌های برگزیده ادوار گذشته است. عشیری این باره می‌گوید: امسال برای غنی‌تر شدن ساختار محتوایی جشنواره و تقویت بُعد گفتمان سازی این رویداد فرهنگی، ابعاد و ساختار برگزاری جشنواره به دو گروه تقسیم شده که شامل مسابقات و تبلیغات سینمای ایران(چشم انداز سینمای ایران) و بخش‌های فرهنگی جشنواره است که زیرمجموعه ای تحت عنوان گنجینه سینمای ایران دارد.
از نمایش فیلم‌های خاطره‌انگیز تا فضایی برای انتقال تجربه
مشاور رییس سازمان سینمایی با بیان این که حافظه جمعی مخاطب ایرانی نسبت به برخی شاهکارهای سینمای ایران و تاریخ چهل ساله جشنواره فجر نگاه نوستالژیکی دارد، می‌گوید: این بخش با این رویکرد تعریف و طراحی شده که بتوانیم تعدادی از فیلم‌های شاخص و نوستالژیک سینما را در ایام جشنواره در باکس جداگانه‌ای بازپخش کنیم و در کنار نمایش آثار، فضای آموزشی و انتقال تجربه با حضور یکی از اساتید سینما یا عوامل فیلم فراهم شود.
برپایی همایش‌های علمی سینمای ایران از دیگر برنامه‌های فرهنگی چهلمین جشنواره فیلم فجر است؛ عشیری در پاسخ به اینکه برپایی این همایش‌ها چه تاثیری در ارتقای سینمای ایران خواهد داشت، می‌گوید: جشنواره فیلم فجر به اربعین خود رسیده و وقتی از چهلمین دوره آن صحبت می‌کنیم باید شاهد بلوغ، بالندگی و رشد یک رویداد فرهنگی و سینمایی باشیم؛ بنابراین نیاز داریم پس از گذشت چهار دهه و ورود به دهه پنجم جشنواره فجر و با عطف به آنچه در گام دوم انقلاب تعریف می‌شود، ظرفیت و فضایی را برای بازنگری و فعالیت‌های مطالعاتی و پژوهشی نسبت به سینمای ایران داشته باشیم.
در دوره جدید به افق‌های تازه‌تری می‌اندیشیم
روابط عمومی سازمان سینمایی ادامه می دهد: قطعاً پیش بینی همایش‌های علمی با حضور اندیشمندان، متفکران و صاحب نظران حوزه هنر و فیلمسازان شاخص باعث می‌شود در گام دوم سینما و در دوره جدید به افق‌های تازه‌تری بیندیشیم و به راهکارها و مکانیزم‌هایی دست پیدا کنیم تا مسیر حرکت نوینی برای سینما طراحی شود.
حمایت از سینمای امیدآفرین، آگاهی‌بخش و اخلاق‌مدار
عشیری در پاسخ به اینکه با توجه به رویکردهای مورد نظر رییس سازمان سینمایی همچون تاکید بر سینمای امیدافرین و اخلاقی آیا این دوره کمتر شاهد فیلم‌هایی با مضمون تلخ خواهیم بود، می‌گوید: از حالا نمی‌توان نیت خوانی کرد و به این سوال پاسخ داد اما جشنواره رویکرد و اهدافی مشخص دارد و روی ارزش‌های انسانی، اخلاقی و انقلابی متمرکز می شود. اینها اهداف کلانی است که توسط دبیر جشنواره به هیئت انتخاب انتقال داده می شود و حمایت از سینمای امیدآفرین، آگاهی‌بخش و اخلاق‌مدار سرلوحه ارزیابی آثار قرار می‌گیرد. همچنین آثاری که باعث رشد فرهنگی و اعتلای عمومی سینما شوند و جهان بینی آنها مبتنی بر هویت ملی و دینی باشد قطعاً جزو ملاک‌های تیم‌های داوری است و البته مسئله مهم دیگر نیز توجه به شاخص‌های فنی و فرم فیلم‌هاست. آقای خزاعی در دوره جدید کلیدواژه‌ها و راهبردهایی را مطرح کرده که می‌تواند در بخش‌های گفتمانی جشنواره و ارزیابی آثار به صورت جدی و گسترده مورد استفاده قرار بگیرد. توجه به منافع ملی و دیپلماسی فرهنگی، تاکید بر خانواده، اخلاق و امید با بهره گیری از ظرفیت‌های سینما به همه ژانرها از جمله سینمای کمدی، سیاسی، استراتژیک، کودک و نوجوان و ... تسری داده می‌شود و همه اینها جزو شاخص‌هاست. همچنین حمایت از فیلمسازان، توجه به استعدادهای تازه با نگاهی فراگیر و با محوریت عدالت‌طلبی در هم در شکل برگزاری و هم محتوای آثار، از دیگر راهبردهاست.
امید به برگزاری جشنواره‌ای باشکوه و پرشور
عشیری در پایان از پیش‌بینی خود در برپایی یک جشنواره گرم و پرشور می‌گوید. او معتقد است با همراهی و حس و حال خوبی که خانواده سینما دارد و با همفکری و تعامل اصناف و منتقدان سینمایی جشنواره خوبی برگزار خواهد شد. او ادامه می‌دهد: فضایی که این روزها به واسطه استقبال پرشور مردم و خانواده‌ها از سینما به وجود آمده، موید و گواه این است که جشنواره فجر باشکوهی خواهیم داشت. همچنین با توجه به واکسیناسیون عمومی که در دولت سیزدهم و با موفقیت انجام شده و با رعایت پروتکل ها امیدوارم شاهد اوج گیری کرونا نباشیم و در شرایط نرمال یک جشنواره خوب برگزار کنیم.
نظر شما