روابط تقریباً پرتنش کردهای عراق با حکومت مرکزی در دوران زمامداری مسعود بارزانی ضرورت توجه به این موضوع را دو چندان می‌کند با توجه به اهمیت قضیه با دکتر محمدرضا عبدالله پور استاد دانشگاه و تحلیلگر ارشد مسائل سیاسی امنیتی کردستان عراق در خصوص روزهای پر التهاب اقلیم کردستان پس از انتخابات پارلمانی عراق، وضعیت سیاسی-امنیتی این اقلیم در قبال مسئله داعش در عراق و نیز روابط این بخش از منطقه مهم غرب آسیا با رژیم غاصب صهیونیستی به گفتگو نشستیم و از تجربیات این متخصص برجسته مسائل کردی در منطقه بحث و تبادل نظر کردیم.
لطفاً به عنوان سؤال اول بفرمایید که از نظر شما دو جریان اتحادیه میهنی و دموکرات کردستان روی چه شخصی برای ریاست جمهوری عراق توافق می‌کنند؟
اگرچه باید پذیرفت که حزب دموکرات کردستان عراق با داشتن بیش از ۳۰ کرسی ، حزب مسلط کردهای عراق در پارلمان می‌باشد و حق خود می‌داند که رئیس جمهور عراق از این حزب باشد، ولی با توجه به زاویه شدید احزاب شیعی عراق با این حزب، مخصوصا پس از رفراندوم استقلال که توسط حزب دموکرات راهبری شد ، گزینه این حزب شانس کمی برای انتخاب به عنوان رئیس جمهور دارد. فراموش نکنیم ، حزب دموکرات این موضوع را می‌داند و با توجه به مقبولیت برهم صالح بین احزاب شیعی و جریانهای کرد، به نظر می‌رسد با توجه به سوابق برهم صالح که هم اینک نیز رئیس جمهور عراق می‌باشد، این گزینه مجدداً کاندیدای مشترک، احزاب کرد برای ریاست جمهوری عراق باشد.
آینده روابط ائتلاف دولت قانون و اقلیم کردستان را با توجه به سفر اخیر نوری مالکی به اقلیم چطور ارزیابی می‌کنید؟
شاید بتوان یکی از اشتباهات راهبردی نوری مالکی را در دوران صدر اعظمی در عراق ، نحوه تعامل با جریانها و احزاب کرد دانست. علاوه بر خلاء امنیتی در کردستان عراق که موجد آن قطعا دولت مالکی بود، کاهش سهم بودجه منطقه کردستان عراق را باید از دلایل زاویه شدید کردهای عراق نسبت به شخص نوری مالکی و کابینه وی دانست. بنابراین این زاویه و ترس از جریان نوری مالکی کماکان نیز در بین کردهای عراق وجود دارد. در حال حاضر با توجه به در اقلیت بودن دولت قانون و تقابل جریان صدر با شخص نوری مالکی و جریان دولت قانون، مالکی، نیک می‌داند که حزب دموکرات کردستان عراق و جریانهای کردی ، نقش تعیین کننده‌ای در تعیین کابینه و نخست وزیر دارند ، بنابراین دست دوستی را به سوی آنان دراز نموده است.
اما در طرف مقابل کردها با دیپلماسی حرفه‌ای‌تر نسبت به سنوات پیش، می‌دانند گرایش ناسیونالیسم عرب در جریان صدر، گرایشی غالب بوده و لذا ائتلاف ولو حداقلی با دولت قانون را به عنوان یک سناریوی محتمل، مد نظر قرار داده‌اند. فراموش نکنیم اقلیم جمعیتی کردها در مرزهای کردستان عراق در مناطق مورد مناقشه با اعراب سنی مذهب است و این موضوع برای کردها در ائتلاف با جریانهای شیعی و سنی ، داده ای اساسی در جهت تقویت جغرافیای قومی کردها است.
وضعیت مبارزه با داعش و جریانهای افراطی توسط نیروهای امنیتی کردستان عراق، چگونه است؟
به دنبال حمله داعش به شمال عراق و تصرف موصل، هجمه‌های داعش به مناطق کردنشین در استانهای نینوا ، صلاح الدین و دیالی، شروع شد.
کردهای عراق علی‌رغم جانفشانی های زیاد در مبارزه با داعش به علت فقدان زیر ساختهای امنیتی و نظامی مناسب ، آن‌چنان که انتظار می‌رفت در مبارزه با این گروه تروریستی، فاقد خروجی مناسب بودند. گرچه در داخل عراق حشد الشعبی با پوشش خوب و ایجاد کمربند امنیتی مناسب که خارج از مناطق کردنشین بوجود آورد، توانست داعش را از حمله به عمق مناطق کردنشین، باز دارد.از سوی دیگر دستگاه مبارزه با ترور کردستان عراق، فاقد یکپارچگی در تصمیم سازی بود و وجود دو دستگاه امنیتی موازی و البته رقیب در اتحادیه و حزب دموکرات با کارکردهای بعضاً متعارض ، افتراق و انشقاق بزرگی را در دستور کارهای امنیتی و نظامی منطقه اقلیم کردستان در مبارزه بر علیه داعش را بوجود آورد که تبعات آن نیز در حال حاضر، مانند انشقاق در دستگاه امنیتی اتحادیه و خلع ید از لاهور شیخ جنگی و طیف همراهش توسط بافل طالبانی و گرایش غالب اتحادیه ، کاملاً در حال حاضر مشخص است.
در حال حاضر با تغییر رویکرد امنیتی و نظامی داعش در استانهای شمال شرق عراق ، رویکرد مبارزه با داعش توسط کردهای عراق مطلوب نبوده و به جای اعتماد به نیروهای امنیتی خود ( آسایش) و مجموعه نیروهای عراقی و مردمی در عراق ، کماکان به استقرار نیروهای غربی به عنوان حافظ منافع کردها ، تاکید می‌نمایند. باید توجه داشت ضریب امنیتی منطقه اقلیم کردستان عراق مخصوصا در مناطق تجزیه شده سنجار ، مخمور و ارتفاعات حمرین به عنوان نقاط تلاقی با داعش و اعراب سنی ، تنها در پرتو همکاری با نیروهای مردمی عراق و مشخصاً ، حشد الشعبی ، تامین می‌گردد. اما در این خصوص نیز باید اشاره نمود ، تسلط نیروهای عراقی و نیروهای حشد الشعبی و استفاده از نیروی نظامی در استان صلاح الدین و شهر کرکوک یکی از گسست‌های اصلی شیعیان عراق با کردها بدنبال چند دهه مبارزه مشترک با نظام سرکوبگر بعث بود ، کما اینکه کردهای عراق نیز در بازه زمانی مبارزه با داعش یکی از خطاهای راهبردی خود را با رفراندوم جدائی از عراق نشان دادند ، خطائی که منجر به خیزش مجدد داعش ، ولو به صورت محدود در مرزهای جغرافیایی کردهای عراق بود.
روابط رژیم صهیونیستی و اقلیم کردستان عراق در حکومت آینده چطور خواهد بود و چه تأثیری بر روابط ایران با اقلیم خواهد گذاشت؟
گرچه در این خصوص هزاران مقاله و تحلیل مختلف ارتباطات تاریخی و حتی هویتی بین کردها و اسرائیل وجود دارد و از این منظر این موضوع ، پدیده جدیدی نیست ، ولی باید عنوان نمود که هر گونه تنش قومی و گسست جغرافیای با استفاده از سوژه‌ها در دستور کار رژیم صهیونیستی قرار دارد. باید عنوان نمود، سازه هویتی رژیم صهیونیستی متأثر از دین یهود و یهودی‌گری است و در این راستا موقعیت و ژئوپلیتیک رژیم صهیونیستی ، پیامدی از یک بازی هویتی است. برای بسیاری از گروههای مذهبی صهیونیستی، هرگونه سیاستگذاری باید با بر روی ایدئولوژی الحاق سرزمینی و قلمروخواهانه تمرکز داشته باشد . این موضوع آنجا برجسته می‌نماید که بدانیم در گفتمانهای امنیتی ، جغرافیا و جمعیت ، نقشی برجسته داشته و کشور کوچک رژیم صهیونیستی به دو مؤلفه بسط جغرافیایی و جمعیت بیشتر ، نیاز مبرم دارد، این یک موضوع ابر تحلیلی است که می‌توان در راستای چرایی جذب کردهای عراق در مدار سیاستگذاری‌های امنیتی اسرائیل به آن نمود. بنابراین رژیم صهیونیستی جهت انفکاک و تجزیه واحدهای جغرافیایی ، کلان‌تر به کنشگران قومی نیاز دارد. .کنشگران ژئوپلیتیکی جدید در خاورمیانه از لحاظ هستی‌شناسی ، عرفی و قدسی و یا سکولار- مذهبی و از لحاظ معرفت شناسی ، ماهیتی ایدئولوژیک ، ژئوپلیتیک دارند. با رصد این کنشگران ، رژیم صهیونیستی گروهای مذکور و در حا ل‌حاضر جریانهای مذهبی را در مدار کارگزاری خود قرار داده است. رژیم صهیونیستی‌در راستای اهداف سیاستی خود نه تنها متکی بر فرقه‌های تکفیری و گسست سرزمینی در کشورهای غرب آسیا است ، بلکه سوژه‌ها و جریانهای سکولار را نیز در این راستا به استخدام خود در آورده است. اما در خصوص سؤال شما باید عنوان کرد، ملموس‌ترین اقدام رژیم صهیونیستی در منطقه، در راستای تجزیه ساختارهای ژئوپلیتیک مستقر در منطقه، حمایت حداکثری از استقلال کردستان و تقسیم عراق باشد. دسترسی به عمق مزوپوتامیا و نزدیکی به حوزه‌های تمدنی ، عرب ، ترک و فارس ، آرزوی رژیم صهیونیستی جهت کنشگری و ناامن نمودن فضای این منطقه است که به طور حتم خیزش سوژه‌های سلفی و سکولار ، رژیم صهیونیستی را به این مهم ، نزدیک خواهد ساخت.
نظر شما