پژوهشـــی که هم‌اینک در معرفی آن سخن می‌رود، درصدد است تا آغاز و انجام تشکل موسوم به جبهه ملی ایران را مورد بازخوانی و تحلیل قرار دهد. «جبهه ملی ایران» توسط سعید صمدی‌پور تألیف شده و مرکز اسناد انقلاب اسلامی به انتشار آن همت گماشته است. ناشر در دیباچه‌ای بر این اثر، در باب ظهور و افول این تشکل سیاسی، چنین آورده است: «برهه‌های مختلف تاریخ ایران، شاهد ظهور گروه‌های سیاسی متعدد بوده است که در فرآیند تحولات نقش مهمی داشته‌اند. همزمان با جریان ملی شدن صنعت نفت در ایران، جبهه ملی به عنوان یکی از تشکل‌های فراگیر، به مدد حمایت نیروهای مذهبی، توانست نقش ویژه‌ای در تحولات سیاسی آن زمان ایفا کند، اما با آغاز نهضت شگفت‌انگیز امام‌خمینی و قیام ۱۵ خرداد، مدارای سیاسی با سران رژیم دیکتاتور پهلوی، جای خود را به مبارزه غیرمسالمت‌آمیز و براندازانه داد. در چنین اوضاع و احوالی، مجالی برای خودنمایی جبهه ملی وجود نداشت. رهبران و اعضای محافظه کار جبهه ملی، صرفاً درصدد حفظ و ایجاد توازن برای خود در فضای سیاسی کشور بودند و عملاً تأثیری در تحولات نداشتند. با رشد فزاینده انقلاب اسلامی در سال‌های ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷، چاره‌ای جز تعامل با امواج انقلابی، برای رهبران جبهه ملی باقی نمانده بود. پس از پیروزی انقلاب و اعطای قدرت سیاسی به مهدی بازرگان در پست اولین نخست‌وزیر انقلاب اسلامی، جمعی از اعضای جبهه ملی نیز در کابینه وی حضور یافتند. به مرور زمان هم جبهه ملی و هم لیبرال‌های نهضت آزادی متوجه شدند که قادر به پاسخگویی به نسل انقلابی نیستند، در نتیجه از صحنه سیاست کناره‌گیری کردند، اما جبهه ملی به جای درک درست از شرایط سیاسی کشور و هماهنگی با انقلاب اسلامی، راه مخالفت را در پیش گرفت و به یکی از گروه‌های جبهه متحد ضدانقلاب در سال ۱۳۶۰، تبدیل شد و در نهایت با رؤیایی سراب‌گونه به مخالفت با لایحه قرآنی قصاص برخاست که از سوی رهبر فرزانه انقلاب حضرت امام خمینی، یک گروه مرتد خوانده شد و رو به اضمحلال رفت....»
مؤلف نیز در مقدمه‌ای بر اثر خویش، در تشریح مفاد اثر و چند و، چون تنظیم و تبویب آن می‌نویسد: «ملی‌گرایی و علاقه‌مندی به سرزمین، از آغاز تاریخ مورد توجه انسان بوده است، اما در دوره معاصر این امر، به صورت یک ایدئولوژی درآمده و گاهی به صورت افراطی مورد توجه متفکران و اندیشمندان قرار گرفته است. این اثر بر آن است تا علل شکل‌گیری جبهه ملی در ایران را بررسی کند و به رابطه این جبهه با رهبران مذهبی و توده مردم بپردازد. گرچه محدوده زمانی این پژوهش از سال ۱۳۲۸ تا ۱۳۶۰ می‌باشد، اما ملی‌گرایی در ایران در دوران گذشته و فعالیت جبهه ملی پس از سال ۱۳۶۰ نیز مورد توجه قرار گرفت. در بخش اول، ابتدا مفاهیم اصلی از قبیل تعریف ملی‌گرایی، تاریخ ملی‌گرایی، اسلام و ملی‌گرایی و ملی‌گرایی در ایران و در ادامه تشکیل اولین جبهه ملی تا حوادث ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، بررسی می‌شود. در بخش دوم به اقدامات جبهه‌ملی پس از کودتای ۲۸ مرداد، نهضت مقاومت ملی، جبهه ملی دوم و جبهه ملی سوم پرداخته شده است. در بخش سوم جبهه ملی، ایران از انقلاب اسلامی تا فروپاشی، تحت عنوان نحوه تشکیل جبهه ملی چهارم، جبهه ملی و دولت موقت و علل ناکارآمدی جبهه ملی بررسی شده است. در پایان نیز مواضع و دیدگاه‌های جبهه ملی ایران و مباحث مهمی، چون جبهه ملی و سکولاریسم، لیبرالیسم اقتصادی و بازار آزاد، انقلاب اسلامی و ملی‌گرایی از دیدگاه امام خمینی (ره)، مورد توجه قرار گرفته است....»
منبع: روزنامه جوان
نظر شما