شعاری که در دهۀ ۵۰ و پیش از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ تبلیغ و ترویج شد و بعد از انقلاب خاصه در دهۀ ۶۰ کنار گذاشته شد و شاهد رشد بی سابقۀ جمعیت در این دهه بودیم.
در سال ۱۹۴۸ ایالت متحده آمریکا تحلیلی را مطرح میکنند که بجای کشتن دشمنانمان از بدنیا آمدن آنها جلوگیری کنیم، که اگر مردم ما متوجه این موضوع شوند، خواهند فهمید که این خود ما نیستیم که تصمیم به عدم فرزندآوری گرفتهایم بلکه یک القای فرهنگی است.
مسئله بحران جمعیت در ایران یک پدیده طبیعی نیست بلکه مستکبران با سیاستهای خود سالیان سال است با فعالیتهای مختلف به دنبال تحقق این موضوع هستند و امروز ما شاهد هستیم تلاش مستکبران که با ترویج شعار «فرزند کمتر؛ زندگی بهتر» از دوران قبل از انقلاب در ایران آغاز و طی سالهای بعد ادامه یافت، به ثمر نشست و امروز ایران به سمت پیری و کاهش جمعیت جوان در حال حرکت است.
امان الله قراییمقدم، جامعه شناس با توجه به تفکراتی که در مورد جمعیت از دهه های گذشته مطرح بوده گفت: از سال ۵۵۰قبل از میلاد اولین بار افلاطون درمورد جمعیت بررسی کرد و معتقد بود جمعیت باید ثابت باشد لذا برای ازدواج و فرزند آوری باید کسب اجازه حاصل گردد.
بعد از آن ادیان مختلفی آمدند که بر خلاف نظریه افلاطون معتقد بودند باید تعداد جمعیت و امت زیاد باشد.
رابرت مالتوس اقتصاد دادن آمریکایی معتقد بود رشد جمعیت نوعی تساعد هندسی هست و رشد مواد غذایی و اقتصاد تساعد حسابی است چرا که هیچگاه به یکدیگر نمیرسند و با پرورش این باورها در زمان خود می زیستند.
بعد از گذشت آن زمان هم چالش های متفاوتی برای جمعیت رخ داد که با بیان دلیل و نظریات مختلف مانند کمبود خوراک و منابع طبیعی و ... همراه بود که معتقد بودند با ازدیاد جمعیت نمیتوان این نیازها را برطرف کرد.
وی در ادامه از جمعیت ۸میلیاردی گفت و افزود: درحال حاضر حدود ۸ میلیارد جمعیت داریم درصورتی که حدود ۵۰سال قبل( تا قبل از انقلاب) جمعیت ما۶ میلیارد نفر بود.
به نظر من جمعیت باید حد متناسب باشد یعنی بصورتی باشد که از نظر خوراک و پوشاک و امکانات و... تامین باشند.
قرایی مقدم با توجه به فرمایشات رهبر انقلاب مبنی بر فرزند بیشتر ادامه داد: حتی مقام معظم رهبری تاکید فرمودند که جمعیت باید زیاد شود. هرچند جمعیت زیادتر نشده اما آنچه اکنون در تئوری فکری من می باشد این است که در حال حاضر افزایش جمعیت به نظر زوجین بستگی دارد.
اما در این دوره زمانی زنان و مردان قبل از تصمیم گیری برای فرزندآوری به آینده مالی،کاری، تحصیلی و... فرزندشان فکر میکنند
و همین تفکرات ممکن است باعث ممانعت آنان از این امر بشود پس نتیجه میگیریم افزایش و یا کاهش جمعیت به ذهن و دانش و آگاهی افراد مربوط است.
این جامعه شناس با اشاره به تئوری فکری زنان و مردان معتقد است که شرایط رفاهی نقش موثری در تصمیم گیری تعداد فرزندان دارد وی در ادامه گفت:
اکنون تئوری ذهنی افراد این است که فرزند کمتر زندگی بهتر و با توجه به همین شعار به یک فرزنده بسنده میکنند و معتقدند با فرزند کمتر می توان فرصت های بهتر و شرایط لذت بخشی در زندگی ایجاد کرد.
تا حدی با نظریه فرزند کمتر زندگی بهتر موافقم اما نظریه اصلی من همان حد متناسب است، نه زیاد نه کم چرا که جمعیت کم و یا زیاد معایب زیادی به همراه دارد.
وی با توجه به شرایط جامعه ادامه داد: در حال حاضر در جامعه ای زندگی میکنیم که خط فقر و بیکاری فراوان است و جامعه از شادی برخوردار نیست برای همین زن و مرد تصمیم به فرزند آوری کمتری میگیرند تا برای خانواده آینده روشن بسازند.
قرایی مقدم در خاتمه صحبت هایش توصیه ای داشت: برای اینکه جمعیت را افزایش دهیم باید چشم انداز جامعه را از نظر شغل و امکانات و... بهبود ببخشیم در غیر این صورت هیچ فرامینی عملی نمی شود.
همچنین در گفتگویی با علی اکبر محزون دانش آموخته ارشد، جمعیت شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران و مدیرکل اسبق دفتر جمعیت مرکز آمار ایران، گریزی زدیم به مقایسه آمار و ارقام جمعیت.محزون، گفتوگو را با مقایسه سرشماری های اخیر آغاز کرد و گفت:
روند تغییرات فرزند آوری را در سه سرشماری اخیر سال۸۵ و۹۰ و۹۵ بررسی کردیم، در این سه مقطع مشاهده میکنیم که درصد خانوارهایی که بدون فرزند بودند به نصف سرشماری ۸۵ و۹۰ و۹۵ از ۱۴.۱ درصد به ۱۴.۴ درصد و در سال ۹۵ به ۱۳/۵ درصد تغییر یافته است.
وی با توجه به روند افزایش تک فرزندی افزود: درصد خانوارهای تک فرزند هم از سال۸۵ که ۱۶/۵ درصد بوده در سال۹۰ به ۱۸.۹ درصد و درسال ۹۵ به ۱۹.۷ درصد افزایش یافته است و روند افزایشی تک فرزندی را ما درسال های اخیر شاهد بودیم.اگر این سهم جمعیت خانواده بدون فرزند و دارای یک فرزند را جمع بندی کنیم متوجه میشویم حدود ۳۳.۲ درصد در آخرین سرشماری در سال۹۵خانوارها دارای حداکثر یک فرزند بودند که حدود یک سوم خانوارهای کل کشور را شامل میشود.
که در اینجا اثرات شعار(فرزند کمتر زندگی بهتر ) را براحتی میبینیم.
این جمعیت شناس در ادامه افزود: در سال های اخیر در سال ۹۵ بین سال های ۹۰ تا ۹۵ تغییراتی را داشتیم که با توجه به اطلاع رسانی هایی که توسط حوزه های مختلفی انجام شد این حوزه ها در مورد مضرات تک فرزندی و نکاتی راجب فرزند پروری مطرح کردند.
در ادامه روند افزایش تک فرزندی و آگاهی بخشی که به خانوادهها داده شد، شاهد افزایش خفیفی در تعداد فرزندان در خانواده ها بودیم.
بعد از سال۹۵ شاهد روند کاهشی باروری در کشور هستیم.
وی با مقایسه درصد تک فرزندی در نقاط شهری و روستایی اظهار داشت: درصد تک فرزندی در نقاط روستایی درسال ۹۵، ۱۶.۳ درصد و در نقاط شهری ۲۰.۸ درصد که تک فرزندی در مجموع نقاط شهری بیشتر از نقاط روستایی می باشد.
بین دو نسل متفاوت رفتار فرزند آوری کاملا متفاوت است چرا که در متولدین بعد از دهه۵۰ شاهد تعداد فرزندان هستیم.
بعد از سال۹۵ روند باروری در کشور، کاهشی بوده و در کل کشور از سال ۹۶ تا۱۴۰۰ به۱.۷۴ درصد کاهش یافته است.
خبرنگار:حدیثه محمدگلی
نظر شما