شب قدر که می رسد، از هر گوشه شهر، صدای «خلصنا من‌النار یا رب» را می‌شنویم. بوستان های شهر و مساجد و فضاهای باز بیرون از مسجد، دانشگاه‌ها، هر جایی که فضای بزرگ و مناسبی برای جمع شدن خلق خدا دارد عده ای در آن جمع می شوند و رو به آسمان دست به دعا برمی‌دارند. حتی بعضی از هیات ها که با استقبال مردم از سخنران شان مواجه هستند، کوچه ها و خیابان‌های اطراف هیات و حسینیه شان را فرش می اندازند تا شب‌زنده‌داران قدر لحظه های شان را بهتر بدانند. عده‌ای هم پای آمدن تا زیر مسجد و حسینیه را ندارند و از منزل و چشم به تلویزیون شب شان را قدر می دارند. برای بعضی ها هم شب های قدر روی تخت بیمارستان می گذرد. اما سال‌هاست برای اهالی مشهد و دوست داران امام رضا(ع) فقط یک انتخاب برتر برای احیای شب های قدر وجود دارد. مجاوران امام رضا و زائران مشتاق دلشان می خواهد شب قدرشان را در حرم مطهر احیا کنند. به همین خاطر حرم امام رضا(ع) همیشه در شب های قدر میزبان زائران و مجاورانی است که می آیند تا این شب پر ارزش را در این مکان زنده نگه دارند. سه سال پیش چنین شب هایی مردم پشت درهای بسته قدر را احیا کردند و به این زودی ها یادشان نمی رود که ارزش این شب ها را در کنار مرقد مطهر ثامن‌الحجج‌علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) قدر بدانند.
اولین شب قدر در حرم امام رضا(ع)
حضرت امام رضا(ع) از قول پدرانش نقل می فرماید: «فِی أَوَّلِ لَیلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ یغُلُّ الْمَرَدَةَ منَ الشیاطِینِ وَ یغفِرُ فِی کلِّ لَیلَةٍ سَبْعِینَ أَلْفاً فَإِذَا کانَ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ غَفَرَ اللَّهُ بِمِثْلِ مَا غَفَرَ فِی رَجَبٍ وَ شعْبَانَ وَ شهْرِ رَمَضَانَ إِلَی ذَلِک الْیوْمِ إِلَّا رَجُلا بَینَهُ وَ بَینَ أَخِیهِ شَحْنَاءُ فَیقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنظِرُوا هؤُلَاءِ حتَّی یصْطَلِحُوا؛ در اولین شب ماه رمضان شیطان‌های سرکش در بند شوند و در هر شب هفتاد هزار آمرزیده شوند و در شب قدر به شمار آمرزیده های در رجب و شعبان و ماه رمضان تا آن روز آمرزیده شوند، جز کسی که میان او و برادرش کینه باشد که خدا عزّ و جلّ فرماید: مهلت دهید اینان را تا اینکه آشتی کنند. »
قرار است در شبی که شیطان در بند است و فرشته ها به زمین می آیند جایی باشیم که محل دریافت برکات و نزول ملائکه باشد. چه مکانی بهتر از مرقد شریف امامی معصوم است. حالا که فرشتگان الهی به زمین می آیند، در مکانی حاضر می شویم که احتمال نزول فرشتگان در آن بیشتر است. مکانی که محل پرواز فرشتگان حضرت حق است و می شود جایی برای زنده نگه داشتن اولین شب قدرمان.
هر سال برنامه های ویژه ای برای شب قدر تدارک دیده می شود که در حرم مطهر رضوی برگزار است. اگر می خواهید از این برنامه ها جا نمانید خوبست از زمان و محل برگزاری این مراسم در حرم اطلاع داشته باشید.
امسال مراسم شب های قدر در صحن پیامبر اعظم(ص) برگزار می شود و زمان شروع مراسم 8:30 است. اما اگر می خواهید جای مناسبی در این مکان مقدس داشته باشید تا مراسم احیاء را با خیال راحت و در آرامش بگذرانید بهتر است زودتر از اینها به حرم مطهر بروید و از زمان نماز جماعت بدانید قرار است کجای مراسم بنشینید.
پای صحبت عالمان در حرم مطهر
وقتی شبی به ارزشمندی شب قدر را پیش رو داریم، برای مان مهم است در چه مکانی و پای صحبت چه کسی باشیم. دعای مان را پشت سر کدام مداح بخوانیم. قرآن مان را با کدام عالم به سر بگیریم. حالا که انتخاب مان حرم مطهر است، خیال مان راحت می شود که بهترین عالمان و دانشمندان کشور و بهترین مداحان اهل بیت(ع) و ارزنده ترین قاریان قرآن در این شب های عزیز در حرم مطهر رضوی حاضرند تا در کنار امام مهربانی ها در پیشگاه خداوند متعال به استغاثه و توبه و شب زنده داری بپردازند.
شب نوزدهم ماه مبارک رمضان در حرم مطهر امام رضا(ع) با قرائت قرآن و دعای جوشن کبیر، مداحی و مناجات‌خوانی توسط مرثیه‌سرایان اهل بیت(ع) آقایان برادران واعظی، عارف و ذاکری شروع شده و در ادامه نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی، آیت‌الله علم‌الهدی به سخنرانی پرداخته و آیین قرآن به سر گرفتن انجام می‌شود.
معروف ترین اعمال در شب‌های قدر
می توان گفت معروف ترین اعمال در شب های قدر، احیا داشتن این شب ها است. یعنی این شب را تا صبح بیدار باشیم و با عبادت و دعا و تلاوت قرآن و جلسات سخنرانی دینی و پرسش و پاسخ های مذهبی و یا مطالعه کتاب های تفسیر و عقاید و مواعظ سپری کنیم. در روایتی از امام باقر(علیه السلام) آمده است: هر کس شب قدر را احیا دارد، گناهان او آمرزیده شود، هرچند زیاد باشد، و بهتر است روز قبل مقداری استراحت کند و غذا و نوشیدنی کمتر بخورد تا خواب بر او غلبه نکند و کسانی که توانایی بر احیا ندارند، بهتر است اوّل شب را استراحت کنند و سحرگاهان بیدار باشند و عبادت نمایند.
خودتان را برای شب قدر در حرم مطهر آماده کنید
اگر می خواهید شب قدر را در حرم بگذرانید خوب است غسل شب قدر کنید و به حرم مطهر بروید؛ مرحوم «علاّمه مجلسی» فرموده: بهتر است غسلِ شب های قدر را مقارن غروب آفتاب انجام دهند که نماز مغرب را با غسل بخوانند. زمانی که به حرم مطهر رسیدید پس از سلام بر امام (ع) و زیارت ایشان می توانید تا پیش از شروع مراسم حرم مطهر اعمال مخصوص شب نوزدهم را به صورت فردی انجام دهید. برای شب نوزدهم توصیه شده است؛ صد مرتبه بگوید: اَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إلَیْهِ. صد مرتبه بگوید: اَللّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ أَمیرِالْمُؤْمِنینَ. این دعا را بخواند: «اَللّهُمَّ اْجْعَلْ فیما تَقْضی وَتُقَدِّرُ مِنَ الاَمْرِ الْمَحْتُومِ ...». همچنین این را بخواند: «اَللّهُمَّ اِنّی اَمْسَیْتُ لَکَ عَبْداً داخِراً لا اَمْلِکُ لِنَفْسی نَفْعاً وَلا ضَرّاً ...»
سلام بر سیدالشهدا (ع) از مشهد
در حرم مطهر بعد از نماز مغرب و عشا و افطار روزه روز هجدهم ماه مبارک می‌توانید دو رکعت نماز بخوانید که به این شرح است: در هر رکعت بعد از حمد، هفت مرتبه سوره «قُل هُوَ اللّه» را تلاوت کنید و بعد از پایان نماز، هفتاد مرتبه بگویید: اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَ أَتُوبُ اِلَیْهِ در روایتی از رسول خدا(صلی الله علیه وآله) آمده‌است: کسی که این عمل را بجا آورد، از جای خویش برنخیزد مگر این که خداوند متعال او و پدر و مادرش را بیامرزد و خداوند فرشتگان را مأمور می کند تا سال آینده برای وی حسنات بنویسند.
به فرموده علاّمه مجلسی، زیارت امام حسین(علیه السلام) در هر یکی از این سه شب، مستحبّ مؤکّد است، و در روایتی آمده است که سبب آمرزش گناهان می شود و اگر دسترسی به زیارت از نزدیک نداشته باشد، از دور زیارت کند. به امام حسین(ع) از محل مرقد مطهر فرزندش علی بن موسی الرضا(ع) سلام بدهید.
طلب مغفرت در پناه علی ابن موسی الرضا(ع)
مرحوم «علاّمه مجلسی» می فرماید: بهترین اعمال در این شب ها طلب آمرزش گناهان و دعا برای امور دنیوی و اخروی است، هم برای خود و هم برای پدر و مادر و خویشان و برادران مؤمن؛ چه زنده باشند و چه از دنیا رفته باشند و همچنین ذکرهای مختلف و صلوات بر محمّد و آلش، تا آن جا که مقدور است، انجام دهد و در روایات آمده است که دعای «جوشن کبیر» را در این سه شب بخوانند. شما می توانید دعای جوشن کبیر را در حرم مطهر کنار سایر زائران علی ابن موسی الرضا (ع) زمزمه کنید. بعد از همه این اعمال قرآن را در برابر خود بگشایید و مراسم قرآن به سر گرفتن را همراه با مداحان اهل بیت علیهم السلام در حرم مطهر انجام دهید و در خیل پناهندگان به حرم مطهر علی ابن موسی الرضا(ع) طلب مغفرت کرده و عافیت جسم و جان را از خداوند متعال بخواهید.
صدیقه سادات بهشتی
نظر شما