حجت الاسلام علیرضا طباطبایی استاد حوزه و دانشگاه در یادداشتی برخی از ابعاد حج تمتع را بررسی کرده است.

------

فهم اهمیت حج، مسئله اساسی برای همه حجاج بیت الله الحرام، خادمین ضیوف الرحمن و همه مسلمانانی است که دوست دارند این واجب الهی را، انجام بدهند.

یکی از ابعاد این مسئله این است که حاجی، «مهمان خداست.» در روایتی که شیخ صدوق در کتاب خصال (ص 127) به نقل از امام صادق آورده است، از ترکیب عجیبی استفاده شده است.

در این روایت حضرت صادق می‌فرماید: انَّ ضَیْفَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ رَجُلٌ حَجَّ.

خداوند تبارک و تعالی اسامی و صفات گوناگونی دارد اما «الله» مستجمع جمیع صفات جمال و جلال الهی است لذا بر مبنای این روایت خداوند تبارک و تعالی با هزار جلوه از زئران حج میزبانی می‌کند و این جایگاه عظیمی برای حجاج بیت الله الحرام است.

پس اولین نکته روشن شد که حج یک مهمانی الهی است که میهمان، حجاج بیت‌الله الحرام هستند و میزبان حضرت الله.

اما هر مهمانی محل و مکانی دارد؛ محل و مکان این میهمانی دو قصر از قصرهای بهشتی در شهرهای مدینه و مکه است.

در روایت است به نقل امیرالمومنین که خداوند تبارک و تعالی چهار قصر بهشتی روی زمین دارد: مسجدالحرام، مسجدالنبی، مسجدکوفه و مسجد الاقصی.

نکته سوم مربوط به این است که چه زمانی دعوتنامه این مهمانی صادر شده است؟

در دعاهایی که در ماه مبارک رمضان ما می خوانیم (اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرَامِ فِی عَامِی هَذَا وَ فِی کُلِّ عَام) در واقع باید بگوییم که زمان صدور دعوت نامه‌ها در شب قدر بوده است و این دعوت نامه‌ها برای حجاج بیت الله الحرام به امضای حضرت ولیعصر(عج) در شب قدر رسیده است.

نکته چهارم مربوط به آداب این مهمانی است.

احکام و مناسک حج آداب این میهمانی است و عمل به این احکام و مناسک که کارشناسان دینی یا مراجع تقلید از قرآن و روایات استخراج کرده اند در واقع انجام آداب این مهمانی به حساب می‌آید.

لذا حجاج بیت الله الحرام با شرکت در کلاسهای آموزش احکام و مناسک حج، آداب این میهمانی را یاد می گیرند.

در واقع شرکت در کلاسهای (احکام و مناسک)حج، تبعیت از سیره انبیا و اولیا است.

انبیا و اولیا هم برای ورود به این مهمانی عظیم در کلاسهای آموزشی حج شرکت کردند.

قرآن کریم می فرماید «وَ إِذْ یَرْفَعُ إِبْراهِیمُ الْقَواعِدَ مِنَ الْبَیْتِ و اسماعیل ربنا تقبل منا...»؛ وقتی که حضرت ابراهیم و حضرت اسماعیل پایه‌های خانه خدا را بعد از آنکه در طوفان نوح آسیب دیده بود تعمیر می‌کردند و پایه ها را بالا می بردند و می فرمودند که خدایا از ما این عمل صالح را قبول کن در حدیث شریف دارد که جبرئیل امین از طرف خداوند تبارک و تعالی نازل شد و مناسک را به ابراهیم و اسماعیل تعلیم دادند و در واقع این بزرگواران آداب مهمانی را از جبرئیل امین فراگرفتند.

نکته پنجم که ادامه نکته قبلی است، پوشیدن لباس مناسب برای حضور در این مهمانی است.

لباس احرام که لباس مخصوص این مهمانی است هم جنبه ظاهری دارد و هم جنبه باطنی. جنبه ظاهری‌اش این است که این لباس نجس نباشد اما جنبه باطنی اش آن است که این لباس از مال پاک و طاهر تهیه شده باشد.

لذا زائر بیت الله الحرام باید به دنبال تطهیر اموال خود و پرداخت دیونی که برگردن اوست، باشد. این دیون هم حق الناس را شامل می‌شود و همحق الله را.