به گزارش قدس خراسان، دو ماه پیش بود که پشت یکی از چراغ‌های پرتردد مشهد ایستاده بودم، خسته و بی‌حوصله و درگیر یک مسئله کاری، آن‌قدر که حوصله نداشتم به حرف‌های گلفروشی که فقط یک شاخه گل در دست داشت، توجه کنم؛ اما او کوتاه نمی‌آمد. وسط آن همه صحبت برای قانع کردنم در فروش همان یک شاخه گل، یکمرتبه گفت: «اسم ماشینتون چیه؟ چرا این‌قدر عجیبه؟» پاسخ دادم و از برق نگاهش فهمیدم انگار بالاخره گلفروش ۱۹ ساله‌ای که از روستاهای جنوب خراسان به مشهد آمده بود، به مقصود خودش رسید.
گل را داخل ماشین گذاشت و گفت پول نمی‌خواهم. آن طرف چراغ به ناچار ایستادم. دسته گلی از رز قرمز آورد و گفت: «هنوز گل دارم. گفتم آخریشه تا باهام حرف بزنی، این یکی هدیه من به شما. پولش را هم نده».
هم‌صحبت که شدیم، برایم تعریف کرد تا ماهی ۱۵میلیون تومان درآمدش از گلفروشی است و تازه این در مقابل برخی گلفروش‌ها که یک شاخه گل را به چندین مشتری می‌فروشند و دوباره با فن بیان پس می‌گیرند، رقم قابل توجهی نیست. می‌گفت رمز موفقیتم گفتن جمله یا طرح پرسشی است که مشتری سکوتش را بشکند و پس از آن می‌دانم چطور بفروشم و این جمله کلیدی برای هر مشتری متفاوت است. هر چند سقف فروش برای قیمت گل تعریف شده؛ اما معتقد بود اگر قفل احساسات مشتری را بشکند، به خصوص برای مشتریانی که در خودرو تنها نیستند، می‌شود یک دسته گل را تا چندین برابر قیمت هم بفروشد و یک‌سوم درآمدش را یکجا به دست بیاورد!
تأکید می‌کرد پیمانکاران دوست ندارند ما خاطرات گلفروشی را به خصوص زمانی که بیشتر از مشتری پول می‌گیریم، بیان کنیم. برای همین تأکید می‌کنند اسامی همکارانی که یک شاخه گل را به چندین مشتری می‌فروشند، نباید بگوییم.
امروز که گلفروشی سر چهارراه‌ها در چهره شهر کمرنگ شده، یاد همان پسر می‌افتم که هنرش همراه کردن احساسی مشتری بود و می‌دانست هرچقدر هم بفروشد، کسی نظارتی بر کارش ندارد و شاید، با قیمت بیشتر فروختن یک دسته از گل‌های رز میان همکارانش جزو توانایی‌های خاص شغلی به حساب می‌آمد!
مشاغل چهارراهی در مشهد ممنوع شد
در هفته‌های اخیر مشاغل پشت چراغ قرمزها در مشهد کمرنگ شده‌اند. علت این تغییر در چهره شهر آن است که ۲۵ مرداد ماه امسال کارگروه اجتماعی فرمانداری مشهد اعلام کرد فعالیت همه مشاغل سرچهارراه‌ها با هدف جلوگیری از گسترش تکدی‌گری در شهر مشهد ممنوع است.
این کارگروه در ادامه آورده چنانچه فردی در چهارراه‌ها اقدام به فعالیت اقتصادی کاذب و ناپایدار کند، خلاف این ابلاغیه و قانون عمل کرده است. فرماندار مشهد در تشریح این تصمیم که در راستای زدودن ظاهر نامناسب چهارراه‌ها در مشهدالرضا(ع) گرفته شده، در گفت‌وگو با خبرنگار ما عنوان کرد: در کارگروه اجتماعی فرمانداری در ۲۵ مرداد تصمیم گرفته شد از هر نوع فعالیت اقتصادی در چهارراه‌ها جلوگیری شود و دستگاه‌های متولی موظف هستند چهارراه‌های مشهد را پاک‌سازی کنند چون این دست فعالیت‌ها آسیب‌های ترددی، امکان سرقت و نامناسب شدن چهره شهر را به دنبال دارد و اشتغالی کاذب است.
محسن داوری ادامه داد: متأسفانه افرادی که در چهارراه‌ها اقدام به فروش گل، دود کردن اسپند و فروش اقلام متفاوت می‌کنند، تمایل به اشتغال در شغل‌های مناسب را ندارند و وقتی شغل یا دوره‌های آموزشی به این افراد معرفی می‌شود، به دنبال آن نمی‌روند و به نوعی از طریق تکدی‌گری و سوء استفاده از احساسات مردم کسب درآمد می‌کنند.
وی افزود: وقتی این افراد جمع‌آوری می‌شوند، اگر کودک باشند برای حمایت به سازمان بهزیستی ارجاع داده می‌شوند؛ اما اگر بزرگسال بوده و تمایل به یادگیری مهارت در هر شغلی را داشته باشند، دستگاه‌های مربوط مانند فنی‌وحرفه‌ای و اداره کار آمادگی حمایت را دارند؛ ولی این افراد به دنبال شغل نیستند چون از تکدی‌گری درآمد خوب و راحتی دارند.
اجاره چهارراه‌های مشهد برای تکدی‌گری
معاون اجتماعی و مشارکت‌های شهرداری مشهد، مسئول دیگری است که به سراغ او می‌روم تا در خصوص تغییرات مشاغل سر چهارراه‌ها توضیحاتش را بشنوم. مهدی ابراهیمی گفت: با توجه به تعداد زیاد چهارراه‌ها در مشهد، افراد مختلف با عناوین گوناگون از این شرایط سوءاستفاده می‌کردند و گزارش‌هایی داریم که بعضی از ساعت‌ها، چهارراه‌ها برای تکدی‌گری و خرید و فروش اقلام مختلف اجاره داده می‌شد.
وی ادامه داد: بعضی از این افراد به صورت باند به بهانه فروش گل یا جوراب به ویژه در حوزه کودکان کار فرد یا افراد را مستقر می‌کردند و درآمدهای زیادی از این مسیر و سوءاستفاده از افراد در سرچهارراه‌ها بدست می‌آوردند. در کنار این مسئله در برخی موارد حوادثی هم اتفاق می‌افتاد و شاهد حضور معتادان متجاهر در سرچهارراه‌ها بوده و هستیم.
معاون اجتماعی و مشارکت‌های شهرداری مشهد به سوءاستفاده از احساسات مردم در سرچهارراه‌ها اشاره کرد و گفت: مواردی را شناسایی کردیم که خانم‌های متکدی از عروسک به جای نوزاد در آغوش خود استفاده می‌کردند یا متکدیان آقایی که لباس زنانه می‌پوشیدند و با لباس زنانه تکدی‌گری می‌کردند. حدود دو هفته پیش چهار نفر را در چهارراه اندیشه شناسایی کردیم که این چهارراه را میان خودشان تقسیم کرده بودند و به دیگران اجاره می‌دادند یعنی از متکدیان درصد می‌گرفتند.
ابراهیمی تصریح کرد: مجموع این مشاهدات و اتفاق‌ها در سطح شهر به ویژه در چند ماه اخیر در اطراف حرم مطهر رضوی سبب شد به صورت ویژه بحث تکدی‌گری در چهارراه‌ها را پیگیری کنیم و صورتجلسه‌ای که در فرمانداری مصوب شد، با این عنوان است که کاری که کاذب بوده، شغل محسوب نمی‌شود و پایدار نیست و نباید در چهارراه‌ها باشد.
وی با تأکید بر اینکه هیچ یک از کارهایی که سر چهارراه‌ها انجام می‌شود، شغل نیست، متذکر شد: این مشاغل شناسنامه‌ای ندارند و سبب مزاحمت برای مردم به ویژه هنگام قرمز بودن چراغ است. به عنوان مثال پیش از این شهرداری برای گلفروشی مجوز می‌داد؛ اما بسیاری از گلفروشان هم بدون مجوز در چهارراه‌ها مشغول شده‌اند.
معاون اجتماعی و مشارکت‌های شهرداری مشهد بیشتر افراد سر چهارراه‌ها را از معتادان دانست و عنوان کرد: این افراد به خاطر اعتیاد خود به چهارراه‌ها مراجعه می‌کنند. پس از تصویب این مصوبه با کمک نیروی انتظامی در حال دستگیری این افراد هستیم و این برنامه در جریان است. باید گفت یکی از مسائل اجتماعی، موضوع مشاغل در چهارراه‌هاست و باید برنامه‌ای مستمر در این باره وجود داشته باشد تا با کمک نهادهای متولی و مردم شاهد این معضلات نباشیم.
تکدی‌گری روزانه درآمد میلیونی دارد
ابراهیمی درباره ایجاد شغل و حمایت از این افراد توضیح داد: تمامی نهادهای متولی از جمله بهزیستی، اداره کار و سایر نهادها این همراهی را دارند که این افراد توانمند و دارای شغلی آبرومند شوند؛ اما واقعیت این است که ما تعدادی از این افراد را به دستگاه‌های متولی برای توانمندسازی از جمله به مراکز شغلی اداره کار و کاریابی‌ها معرفی کردیم؛ ولی طبق گفته خود این افراد درآمد شغل‌های کاذب در چهارراه‌ها که نه بیمه و نه شأن اجتماعی دارد، به اندازه‌ای زیاد است که هیچ انگیزه‌ای در فرد برای رفتن سر یک کار با حقوق ثابت که زحمت انجام کار دارد، باقی نمی‌گذارد. در سالیان گذشته دوره‌های توانمندسازی شغلی برگزار شده؛ اما برخی افراد به دلیل اعتیاد نتوانسته‌اند یا تمایل ندارند کار ثابت و پایدار داشته باشند.
وی با ذکر نمونه‌هایی از کسب درآمد در سرچهارراه‌ها تشریح کرد: موردی داشته‌ایم که فرد در ساعات اولیه روز دستگیر شده و همان روز ۴ میلیون تومان در چند ساعت گدایی کرده بود و مستندات آن موجود است. کودکان کار روزی ۲۰۰هزار تا ۴۰۰ هزار تومان بدست می‌آورند و این درآمد برای آن‌ها چشمگیر است؛ اما متأسفانه عزت نفس و کرامت انسانی این کودکان از بین می‌رود که تبعات بدتری دارد و در بیشتر موارد به صورت گروهی و باندی در سطح چهارراه‌ها تا پیش از رسیدن گشت‌ها برای کسب درآمد رها می‌شوند.
معاون اجتماعی و مشارکت‌های شهرداری مشهد تأکید کرد: با وجود چنین درآمدهایی در چهارراه‌ها که به نوعی در میان خود متکدیان و افراد شاغل در چهارراه‌ها تبلیغ می‌شود و رقابت وجود دارد، طبیعی است با وجود این بستر افراد حاضر نباشند به مشاغلی با بیمه و شرایط خوب بروند چون به کار راحت تکدی‌گری انس گرفته‌اند.
زخمی که منبع درآمد است
به گفته او سه قشر خانم‌های بچه‌دار، کودکان و سالمندان بیشترین متکدیان یا شاغلان در سر چهارراه‌ها هستند که گاه مشاهده شده سالمندان توسط فرزندان خود برای تکدی‌گری و فروش ظاهری اقلام متفاوت به سر چهارراه‌ها آورده می‌شوند.
ابراهیمی با یادآوری ابعاد دیگری از معضل کار در سر چهارراه‌ها تصریح کرد: مواردی داریم که فرد معلول بوده یا دارای زخم باز نیازمند درمان است؛ اما کمک ما را نمی‌پذیرد و به هیچ وجه حاضر نیست زخم یا بیماری خود را درمان کند چون اعتقاد دارد با این زخم باز، درآمد کسب می‌کند و این معضل در اطراف حرم مطهر رضوی بیشتر است.
ضعف قوانین، تشدیدکننده تکدی‌گری
وی با بیان اینکه این افراد چون جرم کیفری مرتکب نشده‌اند، آزاد می‌شوند و نهایت در خانه سبز می‌توانیم آن‌ها را یک تا ۳ ماه نگهداری کنیم، خاطرنشان کرد: رفع این معضلات نگاه و رفتار هوشمندانه مردم و رسانه‌ها را در کنار اقدام‌های حمایتی ما می‌طلبد. متأسفانه در مشهد تکدی‌گری، تنها تکدی‌گری نیست و محل کسب درآمدی راحت است که چهره‌ای زشت برای شهر مشهد دارد و متأسفانه نبود قوانین بازدارنده بر این معضل دامن می‌زند.
ابراهیمی به حمل سلاح سرد اشاره کرد و گفت: هیچ کس حاضر به درگیری با چاقو نیست؛ اما دست‌کم بیش از ۵۰ چاقو در درگیری‌ها از این متکدیان ضبط و حدود ۶ درگیری با چاقو توسط آن‌ها با مأموران خود را ثبت کرده‌ایم.
معاون اجتماعی و مشارکت‌های شهرداری مشهد با تأکید بر تفکیک نگاه احساسی از واقعیت مسئله در حل این معضل خاطرنشان کرد: حوزه‌ای به نام توانمندسازی داریم و سال گذشته دو دوره برگزار کردیم؛ اما یک نفر از این افراد حاضر به شرکت در این دوره‌ها نشد. ما هنوز از ابتدای سال در چهارراه‌ها به یک فرد نیازمند واقعی برخورد نکرده‌ایم که واقعاً محتاج بوده و برای رفع نیاز خود به سرچهارراه آمده است تا ما بتوانیم این فرد را به مراکز خیریه یا حمایتی معرفی کنیم. باید تأکید کرد اگر جلو این اتفاق‌ها گرفته نشود، در آینده شاهد مسائل بدتری خواهیم بود.
کمتر کسی وجود دارد که منکر انسان‌دوستی و کمک به همنوع باشد؛ اما سوءاستفاده از این احساس توسط افراد و به صورت آگاهانه، عملی غیراخلاقی و غیرشرعی است. باید گفت تکدی‌گری در همه جای دنیا از جمله شهر مشهد وجود دارد؛ اما اینکه میزان و اندازه آن در یک شهر یا منطقه تا چه سطحی بروز کند، نشان از فهم این معضل از سوی مردم، دستگاه‌های متولی و رسانه دارد. برای حل این معضل رو به گسترش در شهر مشهد خوب است هر کمکی با در نظر گرفتن تبعات آن صورت گیرد که در این مسیر مشخص کردن و شفاف بودن کمک به نیازمندان و توانمند شدن افراد، برنامه‌ریزی هدفمند دستگاه‌های اجرایی را می‌طلبد.
خبرنگار: طاهره فجرداودلی
نظر شما