مالیات بر ارزش افزوده، یکی از انواع مالیات غیرمستقیم و منابع درآمد دولت‌هاست.  فرمول مالیات ارزش افزوده، بر اساس ارزش افزوده ایجاد شده در مراحل مختلف تولید یک کالا یا ارائه خدمت تعیین می‌شود. لازم به ذکر است که پرداخت مالیات بر ارزش افزوده به عهده مصرف کننده نهایی است. بر اساس آخرین قوانین مالیاتی سال 1402،  محاسبه ارزش افزوده با استفاده از خوداظهاری مالیاتی در سامانه ارزش افزوده انجام می شود. مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده، 15 روز بعد از پایان هر فصل تعیین شده است که گاهی مهلت ارسال اظهارنامه ارزش افزوده توسط سازمان امور مالیاتی تمدید می‌شود.

در بین انواع مالیات شرکت ها، نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده چندان سخت نیست و این گونه است که مودیان، مالیاتی که پرداخت کرده‌اند را از مالیاتی که از خریدار گرفته‌اند کم می‌کنند و درنهایت مقدار باقی مانده را به عنوان مالیات بر ارزش افزوده به سازمان امورمالیاتی کشور پرداخت می‌کنند.

به زعم بسیاری، مالیات بر ارزش افزوده در کشور ما به طرز ناعادلانه ای دریافت می شود. زیرا به جای اینکه این نوع مالیات فقط از مصرف کننده ی نهایی دریافت شود، در چند مرحله اخذ می شود و در نتیجه مالیات چندبرابری داریم.

به طور کلی، کارشناسان اذعان دارند که نظام مالیات ستانی در کشور ما دچار مشکلاتی است و باید اصلاحات اساسی صورت بگیرد. از نظر آنان، عدالت محور کردن مالیات گیری در کشور از اهمیت بالایی برخوردار است.

الهویردی دهقانی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در خصوص لزوم اصلاح روند دریافت مالیات بر ارزش افزوده در کشور با اشاره به این موضوع که نیاز به اصلاحات در حوزه ی مالیاتی داریم، تصریح کرد: به ویژه در حوزه ی مالیات بر ارزش افزوده باید تصمیمات جدی در راستای اصلاح این روند اتخاذ کنیم. این موضوع مورد اعتراض بسیاری از مردم است.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس خاطرنشان کرد: مالیات بر ارزش افزوده از مصرف کنندگان و مردم گرفته می شود و هر چقدر این نوع مالیات را افزایش دهیم، بر مردم فشار وارد می شود.  

در بودجه 1403  مانند برنامه هفتم با افزایش مالیات بر ارزش افزوده مخالفت می کنیم

دهقانی گفت: یک مشکل اساسی در زمینه ی نحوه ی اخذ مالیات بر ارزش افزوده در کشور وجود دارد که مورد اعتراض زیادی است. آن هم این است که این نوع مالیات در یک مرحله و در آخر زنجیره اخذ نمی شود. بلکه دو الی سه بار گرفته می شود.

وی ادامه داد: هر کالای نهایی تا به دست مصرف کننده برسد، در زمان تولید و یا فروش هر کدام از قطعات مالیات بر ارزش افزوده برایش پرداخت می شود که این درست نیست. باید این نوع مالیات در یک مرحله و توسط مصرف کننده ی نهایی پرداخت شود. با سازوکار فعلی که به اخذ مالیات بر ارزش افزوده می پردازیم، در واقع مالیات چند برابری اخذ می شود.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس خاطرنشان کرد: از آنجائیکه مالیات بر ارزش افزوده از مردم گرفته می شود و قصد نداریم به اعمال فشار مالیاتی بر مردم اقدام کنیم، در مجلس با افزایش مالیات بر ارزش افزوده مخالفت شد.

وی  اظهار کرد: افزایش مالیات بر ارزش افزوده بر زندگی مردم اثر مستقیم دارد و علاوه بر اینکه موجب فشار مالیاتی بر اقشار ضعیف خواهد شد، موجب تورم و رکود بزرگ در تولید خواهد شد و قطعا به مانند برنامه هفتم توسعه، در بودجه 1403 نیز با افزایش فشار به مردم و افزایش مالیات بر ارزش افزوده مخالفت خواهد شد.