در سال ۱۴۰۴که تازه پرونده آن گشوده شده است، مسائل متعددی در حوزه سیاست خارجی و منطقه‌ای پیش روی کشورمان قرار دارد. تداوم مسئله تحریم ها همچنان موضوعی است که نهاد دیپلماسی کشور در سال ۱۴۰۴ نیز با ان دست و پنجه نرم خواهد کرد. آنچه در این بین مسئله را پیچیده‌تر و شرایط را برای کشورمان سخت می کند، فرا رسیدن موعد انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ در مهرماه ۱۴۰۴ است و در پی آن پیش‌بینی می شود کشورهای اروپایی برای فعالسازی مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم های بین المللی علیه ایران اقدام کنند. از همین منظر، کارشناسان معتقدند سال ۱۴۰۴، هرگونه تصمیم و اقدام دیپلماتیک مقامات کشورمان پیرامون حل و فصل تحریم ها و جلوگیری از اجماع بین المللی ضد ایران خواهد بود و حتی توسعه روابط با همسایگان یا حضور فعال در اتحادیه و پیمانهای چند جانبه را نیز میتوان گامی در همین راستا دانست.
مهرماه ۱۴۰۴ نقطه عطف در مسئله تحریم‌هاست
در همین زمینه، حسن بهشتی پور کارشناس مسائل سیاست خارجی در گفت و گو با قدس درباره مهمترین اولویت ها و الزامات دیپلماسی و سیاست خارجی در سال ۱۴۰۴ تصریح کرد: مهمترین موضوع برای دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان در سال ۱۴۰۴، مسئله پایان دادن به تحریم ها علیه ایران است. البته نقطه عطف آن نیز مهرماه ۱۴۰۴ است که مکانسیم ماشه تعیین تکلیف میشود. اگر مکانیسم ماشه فعال گردد، وضعیت ایران در عرصه بین المللی دچار چالش جدی خواهد شد. زیرا درنتیجه فعالسازی مکانیسم ماشه، شش قطعنامه شورای امنیت که تحت فصل هفتم منشور سازمان ملل است عملاً علیه ایران فعال می شود و این موضوع خطرناکی برای کشورمان است.
بهشتی پور ادامه داد: اما مسئله بعدی، جدیت و تمرکز ایران بر پایان دادن به تحریم ها از طریق مذاکره و گفتگو با کشورهایی مانند چین و روسیه است. در همین راستا، تاکنون با چین و روسیه دو جلسه برگزار شده و مذاکرات با اروپایی ها نیز سه جلسه صورت گرفته و جلسه بعدی هم به زودی برگزار می شود. به هر حال، مهمترین موضوع کشور مسئله پایان دادن به تحریم ها است، زیرا مسئله تحریم ها و تبعات آن از سال ۸۱ تاکنون بیش از ۲۲ سال است که کشور را با مشکلات جدی مواجه کرده است. به ویژه این مسئله را در حیطه مناسبات خارجی و روابط اقتصادی با سایر کشورها شاهد هستیم. بحث بعدی، تعیین تکلیف درباره دو معاهده مهم پالرمو و سی اف تی است. به نظر میرسد منطقی ترین راه این است که ما این دو عهدنامه را با همان ملاحظااتی که مجلس دهم درنظر گرفته است، بپذیریم و آنها را اجرایی کنیم. تحقق این امر کمک کند تا حداقل با کشورهایی که روابط دوستانه داریم دچار چالشهای بانکی برای صادرات و واردات محصولات و کالاها نشویم.
موازنه‌سازی در مناسبات بین المللی و منطقه‌ای؛ بهترین راهبرد دیپلماسی
این تحلیلگر مسائل بین الملل گفت: نکته مهم دیگر در حوزه دیپلماسی کشور در سال ۱۴۰۴، اولویت توسعه روابط با همسایگان است که به نظرم باید همچنان سیاست همسایگی مورد توجه دستگاه های مسئول باشد. گرچه با کشورهای همسایه همچون عراق به دلیل تحریم ها و عدم دریافت پول گاز صادراتی مشکلاتی داریم، یا حتی با افغانستان برخی تنش های آبی در جریان است اما تمامی مسائل باید از طریق دیپلماسی حل و فصل شود. از سوی دیگر، بهبود و توسعه روابط با کشورهایی مثل ترکیه، جمهوری آذربایجان، پاکستان و کشورهای حوزه شورای همکاری خلیج فارس از طریق دیپلماسی قابل تحقق است. گرچه هر یک از اینها مسائل خاص خود را دارد اما راهبرد کلی ایران این است که روابط خود با همسایگان را توسعه دهد و فرصت های جدیدی خلق کند.
وی همچنین افزود: همچنین در عرصه دیپلماسی با قدرت های بزرگ همچون چین و روسیه، باید گفت اتحاد از نظر حقوقی، بار معنایی بالایی دارد. وقتی دو کشوری دارای اتحاد استراتژیک هستند، یعنی در تمام عرصه‌ها از جمله سیاسی، اقتصادی و نظامی و.. در عالی ترین سطح ممکن هستند. این درحالی است که ما عملاً با هیچ کشوری در دنیا چنین اتحاد راهبردی نداریم و نتوانستیم به چنین اتحادی برسیم. بهترین کاری که ایران می تواند انجام دهد، برقراری موازنه در سیاست های منطقه‌ای و بین المللی است. بدین معنا که با قدرت های منطقه‌ای مثل ترکیه و عربستان سعودی باید تعامل دو جانبه و چند جانبه و حتی همکاری سایر کشورها درنظر گرفت. در همین راستا، مشخصاً شورای همکاری خلیج فارس میتواند کاندیدای مناسبی برای برقراری موازنه منطقه‌ای باشد.
بهشتی پور معتقد است: علاوه بر این در عرصه موازنه بین المللی، ایران در عین حال که روابط خود را با روسیه و چین پیگیری می کند، از سوی دیگر می تواند مناسبات با اتحادیه اروپا، بزریل در آمریکای لاتین و آفریقای جنوبی در قاره آفریقا را دنبال کند. باوجود این کشورها در بریکس هم حضور و عضویت دارند و میتوان روابط را در قالب این اتحادیه افزایش داد، اما موازنه سازی در روابط بین الملل منافع ایران را به حداکثر ممکن میرساند. اگر ایران تمام تخم مرغ های خود را در سبد چین و روسیه قرار دهد اما در مقابل از امریکا و اتحادیه اروپا صرف نظر کند، عملا چنین موازنه‌ای جواب نخواهد داد. بنابراین بهترین نوع سیاستی که می توان درنظر گرفت، موازنه سازی در مناسبات بین المللی و منطقه‌ای است.
نظر شما