به گزارش قدس آنلاین، همانطور که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ادبیات تلاش کرد تا در حد بضاعت خود ادای دینی به سلطان خراسان داشته باشد، خالقان آثار نمایشی هم تلاش هایی در این مسیر داشته اند و کم نیستند سکانس های خاطره انگیز و ماندگار از حرم مطهر رضوی در قاب سینما و تلویزیون که دلهای عاشقان زیارت را تا پشت شبکه های ضریح امام رضا (ع) برده است. آدم هایی که دلشان تنگ می شود، دستشان تنگ می شود، گره در کارشان می افتد، درها به رویشان بسته می شود، از همه جا ناامید می شوند و به پناهگاه امن رضوی می آیند. این آدم های معمولی قصه هایی ناگفته و رازهایی مگو با امامشان دارند و دوربین فیلمسازان تنها گوشه ای محدود از این لحظات معنوی و عرفانی را می تواند ثبت می کند.
* انگار ما جای نقی بودیم
جایگاه معنوی و فرهنگی امام هشتم با هویت هر ایرانی پیوند داشته و از گذشته تا امروز پناه بردن به بارگاه امام رئوف و خاطرات سفر مشهد جزو جدایی ناپدذیر زندگی مردم بوده است. در برخی از فیلم های سینمایی و سریالهای تلویزیونی هم ارتباط شخصیت ها با امام رضا(ع) و حضور در حرم مطهر رضوی به تصویر کشیده شده و قاب های ماندگاری از این لحظات معنوی را ثبت کرده اند. یکی از این قاب های تماشایی که این روزها در فضای مجازی، پربازدید شده است، سکانس درددل نقی با امام هشتم در سریال «پایتخت» است. حامد عسگری، شاعر و ترانه سرا در واکنش به این سکانس در صفحه شخصی اش خطاب به محسن تنابنده، بازیگر و طراح «پایتخت» نوشته است: «آنجایی که پیشانی چسباندید به گردالیهای نقره ای ضریح و گفتید: چی بگم! هم نامه ی نانوشته دانی هم قصه ی...» انگار من بودم. یاد خودم افتادم راستش تا الان فقط امام رضا(ع) می دانست که من هم، همینم یک وقتهایی از آنجای متواتره مترادفه و...». صلوات حضرت رضا(ع) را یا یادم می رود یا پس و پیش می خوانمشان... من خیلی گریه شدم با همین سکانس ساده و طنز نجیبش ... بقیه اش به جای خود بابت همین چند ثانیه خیلی خدا قوت، در آخر که؛ سایه بالهای همای سعادت بر سر پایتخت و ایران مستدام که گل فرمایش کرد: «مگه آدم خانواده ش رو ول می کنه؟؟ » خانوادگی در پناه امام رضا(ع) باشیم انشاالله.»
به بهانه سکانس ماندگاری که در فصل هفتم سریال «پایتخت» ضبط شد و دوربین از زاویه داخل ضریح مطهر، درددل های نقی با امام رضا (ع) را ثبت کرده بود نگاهی به سکانس های ماندگار آثاری داریم که صحنه ها و سکانس هایی را در حرم مطهر رضوی فیلمبرداری کرده اند.
* تصویر حرم رضوی در قاب نمایش
قصه بردن ننه مشهدی به زیارت و قولی که قیصر (در فیلمی به همین نام ساخته مسعود کیمیایی) در پایان به آن وفا می کند، شاید جزو اولین تصاویر ماندگار سینما از زیارت باشد. کیمیایی پیش از انقلاب اسلامی، جزو فیلمسازانی بود که در فیلم «قیصر» به جایگاه امام هشتم در میان ایرانیان و تاثیر مشهد به عنوان یک مکان معنوی تاکید می‌کند.
در اوایل دهه هفتاد احمدرضا درویش در فیلم «کیمیا» داستانی از بازماندگان جنگ را در مشهد روایت می کند، رضا پس از سالها در جستجوی دختر گمشده اش به این شهر سفر می کند. در این فیلم، سکانسی که خسروشکیبایی در صحن آزادی، روبروی سردر ساعت مبهوت ایستاده و حرفهایی ناگفته با امام هشتم دارد، تماشایی است.
مازیار میری نیز در فیلم «به آهستگی» ماجرای کارگر ساده ای را روایت می کند که همسرش را در مشهد می یابد و فیلم با نقل مکان به مشهد و تصویری از حرم مطهر امام رضا (ع) به پایان می رسد.
در دهه هشتاد، سه گانه زائر ساخته رسول صدرعاملی درباره آدم ها و رابطه شان با امام رضا (ع) است که بیشتر سکانس هایش در حرم رضوی ضبط شده است. در «هر شب تنهایی» زنی سرگشته در حرم راه می رود و خودش را باز می یابد. در «شب» یک گروهبان پلیس به همراه یک مجرم، شبی را در مشهد می گذراند و تحت تاثیر زیارت، تحولی در شخصیت های فیلم رخ می دهد. «در انتظار معجزه» داستان زوجی را تعریف می کند که در اوج اختلافات خانوادگی به همراه دختر خردسالشان راهی مشهد می شوند و این سفر، سرآغاز تحولاتی در زندگی مشترک آنها می شود.
«آسمان هشتم» به کارگردانی حسن نجفی نیز ماجرای سفر پرماجرای یک خانواده باکویی به حرم امام رضا(ع) است و گره هایی که از کارشان باز می شود را به تصویر می کشد.
تله فیلم حمید نعمت الله هم جزو آثار دوست داشتنی سینماست؛ «بیا از گذشته حرف بزنیم» داستان مادرانی را روایت می کند که با هم در مسیر مشهد همسفر می شوند و روابط شان در حرم مطهر امام هشتم، ابعاد تازه ای به خود می گیرد.
بهروز شعیبی نیز پس از سریال «پرده نشین» و نمایش سکانس هایی دلنشین از زیارت و خلوت کردن شخصیت ها در حرم امام رضا (ع) در آخرین ساخته خود یعنی «بدون قرار قبلی» پایان سفر شخصیت سرگشته فیلم را با زیارت حرم ثامن الحجج (ع) به پایان می رساند اما نکته قابل توجه و مشترک در همه این آثار، این است که اکثر سکانس ها، نماهایی باز در صحن ها و رواق ها بوده است و کمتر پیش آمده که تصویر بسته ای از حضور شخصیت ها در روضه منوره گرفته شود، اتفاقی که در فصل هفتم پایتخت، سکانسی ماندگار از زیارت شخصیت اصلی را خلق کرد. جایی که نقی، دستانش را به شبکه های ضریح مطهر قفل کرده و با زبانی ساده، صمیمی و خودمانی با امام هشتم درددل می کند.
* آدم های معمولی در مسیر «پایتخت دلها»
در مجموعه تلویزیونی «پایتخت» به کارگردانی سیروس مقدم بارها به زیارت امام رضا(ع) اشاره می شود و تکیه کلام بابا پنجعلی که «بریم مشهد» برای بسیاری از ما خاطره انگیز است ضمن اینکه پایان بندی برخی از فصل ها هم با سفر به مشهد تمام می شود. می توان گفت که مجموعه «پایتخت» در بیشتر فصل‌هایش اشارات معنوی و کلامی به امام هشتم شیعیان داشته است. سیروس مقدم چند سال قرار بود سریالی درباره مشهد و زیارت بسازد که به سرانجام نرسید اما مسأله دلبستگی عاطفی این فیلمساز به زیارت حرم امام رضا (ع) به اثر انگشت او بدل شده است. مقدم در بسیاری از کارهایش ماجرای ارتباط معنوی ایرانیان با شهر مشهد را در خرده داستان هایش می‌گنجاند و در لحظات سرنوشت ساز از آن بهره می‌گیرد. تکیه کلام «بریم مشهد» که متعلق به بابا پنجعلی بود و تا مدت ها بر سر زبان ها افتاد در کنار وجه طنزآمیزش بیانگر آرزوی قلبی همه شخصیت های سریال بود؛ آرزویی که در آخرین قسمت «پایتخت یک» رنگ واقعیت گرفت و بار دیگر در «پایتخت هفت» تکرار شد.
اولین فصل پایتخت زمانی به پایان رسید که بابا پنجعلی دست به سینه رو به حرم مطهر رضوی ایستاد و به امام مهربانی ها سلام داد. انگار قرار است همیشه شخصیت هایی با حضرت حرف بزنند که ما انتظارش را نداریم از پیرمردی که گرفتار غول آلزایمر شده گرفته تا همسر سابق ارسطو که با زبان چینی پشت تلفن با امام رضا (ع) حرف می زند. دیگر شخصیتی که همواره بر ارتباط معنوی اش با امام رضا(ع) تکیه کرده و جواب گرفته، نقی است. او در میدان کشتی با توسل به امام هشتم حریفش را ضربه فنی می کند و بر سکوی اول عشق و دلدادگی می ایستد. در «پایتخت» با سریالی مواجهیم که از امام رضا (ع) و زیارت سخن می‌گوید ولی سراغ معجزه و مسایل ماورایی نمی رود. شخصیت‌های این سریال آدم های معمولی هستند که آرزوهایی زمینی دارند. می‌خواهند در کشتی قهرمان شوند، در کنار هم به خوشبختی برسند، فرزندان سالم و عاقبت بخیری داشته باشند، سقفی بالای سرشان باشد و ... .
نظر شما