یکی از سوژه‌های پیگیرانه قدس خراسان در یک سال گذشته، موضوع جلوگیری از هدررفت ۵/۵ میلیون لیتر گازوئیل به دلیل تردد ۴ هزار و ۱۲۵تریلی کشنده گاز مایع ال‌پی‌جی استان به تهران برای انجام یک تست ساده چشمی است.
در تشریح بیشتر این موضوع باید گفت از حدود ۱۴هزار تریلی کشنده گاز مایع ال‌پی‌جی کشور، ۴هزار و ۱۲۵ تریلی مربوط به خراسان‌ رضوی است که این تریلی‌ها سالیانه مجبورند پس از انجام همه بازرسی‌های فنی در استان، بیش از هزار کیلومتر مسیر را طی کنند و به تهران بروند تا تأییدیه تست چشمی را بگیرند که در خراسان رضوی هم امکان صدور آن وجود دارد به شرط آنکه به استان تفویض اختیار شود؛ اما متأسفانه با وجود همه پیگیری‌های رسانه‌ای و مسئولان استانی، این تفویض اختیار هنوز انجام نشده است.

یک بروکراسی بی‌منطق
در ۲۰ اردیبهشت سال گذشته، روزنامه قدس با انتشار گزارشی با عنوان «تست سرمایه‌سوز» به موضوع تفویض اختیار انجام تست چشمی به خراسان رضوی برای نخستین بار پرداخت و پیگیری این موضوع را در دستور کار خود قرار داد.
در گزارش یک سال پیش، رانندگان دارنده تریلی حمل گاز مایع در گفت‌وگو با خبرنگار ما عنوان کردند: مسیر تانکرهای سوخت صادراتی پس از بارگیری از عسلویه و بندرعباس به سمت مرزهای افغانستان و پاکستان است؛ اما یک تغییر مسیر به سمت تهران برای تست تانکر داریم که نتیجه آن از کار افتادگی۱۰ تا ۱۵ روزه، استهلاک خودرو و جاده، خطرات در مسیر جاده، علافی، هزینه‌های سرسام‌آور در تهران و هزینه مضاعف برای مالک است. هر راننده در این مسیر فرایندی را تجربه می‌کند که نه تنها ضروری نیست؛ بلکه می‌توانست نباشد. عملیات خاصی در تهران انجام نمی‌شود و تمام مراحل بازدید به صورت چشمی صورت می‌گیرد. در نهایت ممکن است با باز کردن چند پیچ، ضخامت ورق تانکر دیده و برگه‌های مجوز امضا شود.
بر اساس آمار ارائه شده، هر کشنده گاز مایع می‌تواند ۵/۲۲ تن گاز حمل کند که اگر ضرب در ۴هزار و ۱۲۵ تریلی کنیم؛ یعنی سالانه ۹۲هزار و ۸۱۲ تن گاز مایع کمتر صادر کرده‌ایم. شاید به نظر برسد این موضوع فقط در از کار افتادگی و خارج شدن کامیون‌ها از مسیر حمل بار صادراتی به مدت ۱۵ روز و در نهایت کاهش صادرات و درآمد کشور اهمیت داشته باشد؛ اما با توجه به موضوع ناترازی انرژی و کمبود سوخت، اتلاف گازوئیل که سرمایه ملی محسوب می‌شود، از دیگر ابعاد تأسف‌برانگیز ماجراست.

هدررفت میلیاردی سوخت و زمان
احمد فرخی حاجی‌آباد، عضو کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت اتاق بازرگانی خراسان ‌رضوی در پیگیری این موضوع به خبرنگار ما گفته است: هر تریلی کشنده در هر ۱۰۰کیلومتر، ۴۵ لیتر گازوئیل مصرف می‌کند و اگر مسافت هزار و ۵۰۰ کیلومتر از نقاط مختلف استان تا تهران را در نظر بگیریم، ۶۷۵ لیتر سوخت در یک مسیر مصرف می‌شود و اگر برگشت آن را هم در نظر داشته باشیم، با مصرف هزار و ۳۵۰ لیتر سوخت مواجه هستیم. اگر این عدد را در ۴هزار و ۱۲۵ دستگاه تریلی کشنده مخزن گاز ضرب کنیم، با عدد ۵میلیون و ۵۵۱هزار و ۲۰۰ لیتر مصرف سوخت برخورد می‌کنیم که بی‌هیچ ضرورتی استفاده می‌شود و هوا و محیط زیست را آلوده می‌کند. هر تریلی که به تهران می‌رود و برمی‌گردد، هزینه‌ای افزون بر ۱۵۰میلیون تومان دارد که بر دوش رانندگان است.

پیگیری‌های بی‌اثر
در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان این موضوع را در چند جلسه با حضور مسئولان اجرایی خراسان رضوی از جمله شرکت فراورده‌های نفتی، اداره استاندارد و حوزه تخصصی مربوط مورد بررسی قرار داد. در این جلسات ضمن انتقاد شدید از هدررفت سرمایه‌های استان و بررسی انگیزه‌های این کار با توجه به شرایط کشور، اعلام شد استاندار سابق خراسان رضوی در نامه‌ای به معاون وزیر نفت و مؤسسه استاندارد کشور، این استهلاک سرمایه و توانایی استان در انجام این فرایند را اطلاع داده و درخواست تفویض اختیار انجام این تست را به استان مطرح کرده است.
در همین جلسات عنوان شد در کنار شورای گفت‌وگو، استانداری، مجمع نمایندگان استان، کمیسیون اصل ۹۰ و اتاق بازرگانی خراسان رضوی هم پیگیر حل این موضوع هستند؛ اما با وجود همه این پیگیری‌ها همچنان هدررفت منابع ادامه دارد.
در جلسه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی در مرداد ۱۴۰۳، نماینده شرکت فراورده‌های نفتی خراسان رضوی در حضور استاندار وقت اعلام کرد هیئت مدیره شرکت‌های مربوط به این موضوع در وزارت نفت با تفویض اختیار انجام این تست به استان موافقت کرده؛ اما برای چگونگی انجام این کار نیاز به یک دستورالعمل اجرایی است که به زودی تنظیم و به خراسان رضوی ارائه می‌شود؛ اما با گذشت هشت ماه هنوز از تنظیم و ابلاغ آن به استان خبری نیست.

وعده بهاری
آخرین پیگیری روزنامه قدس در سال گذشته به انتشار گزارشی در ۲۳ اسفند ۱۴۰۳ برمی‌گردد که انتشار آن با تیتر «هدررفت ۵ میلیون لیتر گازوئیل برای انجام یک تست چشمی» مورد توجه مسئولان و نمایندگان استان قرار گرفت و واکنش‌های مختلفی را به دنبال داشت. دو روز پس از انتشار این گزارش، بار دیگر موضوع تفویض اختیار تست چشمی به خراسان رضوی در جلسه ۱۲۷ شورای گفت‌وگو با حضور غلامحسین مظفری، استاندار خراسان رضوی مطرح و بررسی شد.
در جلسه بعدی این شورا در تاریخ ۲۸ اسفند، مظفری با اشاره به سفر روز گذشته خود به تهران اعلام کرد: در خصوص معاینه چشمی کامیون‌های گازکش، روز گذشته جلسه‌ای با مدیرعامل شرکت پخش فراورده‌های نفتی داشتیم که جزئیات این موضوع از جمله هدررفت انرژی و منابع مالی منتقل شد. در این جلسه مقرر شد در فروردین، آزمایشگاه معاینه چشمی کامیون‌های گازکش در استان راه‌اندازی شود.
پیگیری‌های گام به گام رسانه‌ای و انتشار اخبار پیوسته حول این موضوع سبب شد این حساسیت برای نمایندگان خراسان رضوی در مجلس شورای اسلامی به وجود بیاید و برخی نمایندگان ضمن تماس تلفنی با تحریریه روزنامه قدس، جزئیات ماجرا را جویا شوند و برای پیگیری بیشتر این موضوع اعلام آمادگی کنند.

وعده‌ای که محقق نشد
با پایان یافتن فروردین ۱۴۰۴ طبق وعده داده شده از سوی استاندار خراسان رضوی، بار دیگر این موضوع از سوی این تحریریه مورد پیگیری قرار گرفت تا مشخص شود آیا وعده داده شده بالاخره به سرانجام رسیده یا نه.
رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی به عنوان مرجع اصلی پیگیری این موضوع از سوی بخش خصوصی در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: براساس پیگیری حضوری انجام شده استاندار خراسان رضوی قرار بود تا پایان فروردین تفویض اختیار کامل این موضوع به استان انجام شود؛ اما اکنون که در نخستین روزهای اردیبهشت هستیم، هنوز هیچ ابلاغ رسمی درباره این موضوع به این دبیرخانه منعکس نشده است. از طرفی هم رئیس کل دادگستری استان به موجب نامه‌ای که به دادستانی کل کشور فرستاد، خواهان رسیدگی به این موضوع شد که از طریق وزیر نفت پیگیری شود؛ اما کماکان این موضوع وجود دارد و منتظر هستیم مجوز به استان تفویض شود تا بیش از ۴ هزار تریلی کشنده برای گرفتن یک تست چشمی به تهران مراجعه نکنند.
علی‌اکبر لبافی ادامه داد: جای تعجب دارد وزارتخانه‌ای که خودش متولی تأمین سوخت است و گرفتاری‌های شدیدی در حوزه تأمین سوخت نیروگاه‌ها و بخش خصوصی دارد، چگونه به این موضوع نمی‌پردازد و نظارت نمی‌کند تا بهینه‌سازی و جلوگیری از اتلاف‌های مختلف را خودش مدیریت کند. اگر حسب قانون، این واگذاری صورت بگیرد و یک مرکز به چندین مرکز افزایش پیدا کند، هم جلو اتلاف وقت‌ها گرفته می‌شود و هم در مصرف سوخت و لاستیک صرفه‌جویی خواهد شد.

تهران همچنان تنها مرجع یک تست چشمی
نکته قابل توجه در پیگیری این موضوع این است که طبق گفته نهادهای رسمی خراسان رضوی، تمام تست‌های فنی در استان صورت می‌گیرد و به خاطر اینکه وزارت نفت به یک شرکت بخش خصوصی در تهران مجوز داده تا تست نهایی یا همان تست چشمی تریلی‌ها در آن شرکت انجام شود، این کشنده‌های گاز مایع باید مسیر منطقه شرق را به سمت تهران طی کنند تا این زیان سنگین به استان و کشور تحمیل شود.
نکته مهم دیگر این است طبق شواهد و گفته مسئولان استان، دردسر رفتن به تهران تنها موضوع تریلی‌های کشنده گاز مایع در خراسان رضوی نیست و این گرفتاری در تمام استان‌ها به دلیل انحصار ایجاد شده وجود دارد؛ یعنی اگر به جای ۴ هزار کشنده گاز مایع، کل تریلی‌های حمل گاز مایع صادراتی در کشور را با عدد ۱۴ هزار در نظر بگیریم و در مسافت‌های مختلف ضرب و تقسیم کنیم، با عدد فاجعه‌بار هدررفت گازوئیل در تردد تمام این تریلی‌ها به سمت تهران مواجه می‌شویم که این هدررفت انرژی با توجه به وجود ناترازی‌ها و سوءمدیریت جای تأسف فراوان دارد.
به هر حال اگر پیگیری‌های رسانه‌ای مداوم، موجب گره‌گشایی در موضوعی مانند هدررفت سوخت و منابع استان و کشور شود، جای دلگرمی دارد؛ اما این نتیجه نهایی است که سبب می‌شود این دلگرمی صدچندان به وجود بیاید. امیدواریم به زودی شاهد از بین رفتن این انحصار و تفویض اختیار کامل انجام تست چشمی به خراسان رضوی باشیم.