قدس؛: سرانجام دونالد ترامپ سفر پرحاشیه خود به منطقه غرب آسیا را آغاز کرد و روز گذشته وارد عربستان سعودی شد. به همین بهانه نگاهی به آنچه اندیشکده‌های آمریکایی درباره اهداف ترامپ از این سفر گفته‌اند، انداخته‌ایم.
مقابله با نفوذ ایران و برنامه هسته‌ای آن
این مسئله بسیار واضح است که ترامپ تلاش دارد از سبک رهبری غیرقابل‌پیش‌بینی خود برای فشار بر ایران به منظور دستیابی به توافقی استفاده کند که یا برنامه هسته‌ای ایران را کاملاً برچیند یا آن را تحت نظارت دقیق قرار دهد. اندیشکده تحقیقات سیاست خارجی در همین زمینه با تمرکز بر تقابل ایران و اسرائیل گفته سیاست ترامپ میان گرایش‌های مداخله‌جویانه و انزواگرایانه در نوسان است و بنا دارد با نفوذ منطقه‌ای ایران مقابله کند و برنامه هسته‌ای این کشور را تحت کنترل قرار دهد.
عادی‌سازی روابط اعراب و اسرائیل
یکی از ستون‌های اصلی راهبرد خاورمیانه‌ای ترامپ، ادامه و گسترش توافق صلح ابراهیم است. اندیشکده مؤسسه واشنگتن در این زمینه گفته است ترامپ این موضوع را فرصتی تحول‌آفرین برای بازسازی ژئوپلیتیک منطقه می‌بیند، اما همکاری عربستان به پایان جنگ غزه وابسته است. فارن افرز نیز در همین زمینه اشاره کرده که عربستان در ازای عادی‌سازی، به دنبال توافق‌های دفاعی قوی با آمریکا، مانند معاهده‌ای مشابه ناتو یا حتی جایگاهی شبیه متحد اصلی غیرناتو است.
پایان دادن به جنگ غزه
آتش‌بس در غزه یکی از شعارهای اصلی ترامپ بوده و همواره بر آن تأکید داشته است. او در ابتدا تلاش کرد نتانیاهو را به این کار راضی کند اما وقتی متوجه شد چنین امری امکان‌پذیر نیست اقدام به مذاکرات مستقیم با حماس کرد. ترامپ با این کار قصد دارد رژیم صهیونیستی را برای خروج نظامی از غزه تحت فشار قرار دهد. البته اندیشکده مؤسسه واشنگتن در تحلیلی گفته شرط ترامپ برای آتش‌بس، آزادی گروگان‌ها و یک دولت انتقالی تحت رهبری کشورهای عربی مانند امارات، مصر و اردن با مشارکت محدود تشکیلات خودگردان فلسطین است. با این حال، مؤسسه خاورمیانه اشاره کرده رسیدن به این هدف برای ترامپ کار سختی است، چراکه حملات جدید اسرائیل، آتش‌بس پیشین را تضعیف کرده است.
خروج آمریکا از منطقه
شاه‌بیت سیاست «اول آمریکا»ی ترامپ، کاهش تعهدات نظامی ایالات متحده در بیرون از این کشور است. اندیشکده «آسان» ضمن نقد این رویکرد پیش‌بینی کرده خروج سریع نیروهای آمریکایی از عراق و سوریه ممکن است فعالیت گروه‌های نزدیک به ایران را افزایش داده و به این طریق نفوذ ایران در این مناطق گسترش پیدا کند. مؤسسه خاورمیانه هم از حملات نظامی آمریکا به کشورهای منطقه به‌ویژه یمن انتقاد و تأکید کرده ترامپ باید به دیپلماسی رو بیاورد و از ابزارهای قدرت نرم خود مانند آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده و مؤسسه صلح ایالات متحده استفاده کند.
البته بیشتر اندیشکده‌ها ضمن استقبال از این هدف ترامپ، به‌طور کلی هشدار داده‌اند خروج آمریکایی‌ها از منطقه ممکن است موجب خلأ قدرت شود.
به‌دنبال پول کشورهای عربی
رویکرد معامله‌محور ترامپ بر کسب منافع اقتصادی برای ایالات متحده، به‌ویژه از طریق سرمایه‌گذاری‌های کشورهای خلیج‌فارس مانند عربستان سعودی و امارات تأکید دارد. شورای آتلانتیک با تأکید بر همین رویکرد ترامپ گفته است محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، متعهد به سرمایه‌گذاری ۶۰۰میلیارد دلاری در آمریکا شده است، در حالی که ترامپ به دنبال یک‌تریلیون دلار است.
بازگرداندن آرامش به غرب آسیا
به‌طور کلی عملکرد ترامپ نشان‌دهنده رویکردی غیرمداخله‌جویانه به مناقشه‌هایی مانند انتقال قدرت در سوریه پس از اسد است. البته مؤسسه خاورمیانه به نبود راهبرد روشن ترامپ اشاره و این نکته را نقد کرده است. نشریه امریکن پراسپکت هم به عدم قطعیت در رویکرد ترامپ درباره سوریه و لبنان اشاره کرده و انتصاب‌هایی مانند جوئل ریبورن و مورگان اورتاگوس را برای اعمال قدرت در این منطقه از جهان ناکافی می‌داند. با وجود این امریکن پراسپکت عنوان کرده تیم ترامپ قصد دارد از فرورفتن در درگیری‌های منطقه بپرهیزد و در عین حال از اقدام‌های نظامی هدفمند و دیپلماسی برای مدیریت تنش‌ها استفاده کند.
به‌طور کلی می‌توان گفت عموم اندیشکده‌ها به اهداف ترامپ از این سفر نگاه مثبتی دارند اما همگی امکان تحقق این اهداف را در هاله‌ای از ابهام می‌دانند. در نظر این اندیشکده‌ها اهدافی مثل محدود کردن ایران، عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان، صلح در غزه بدون حضور حماس، کاهش حضور نظامی ایالات متحده و جذب سرمایه کشورهای عربی بدون اعطای تعهدات بلندمدت امنیتی خیلی خوب هستند اما ممکن است به‌راحتی به دست نیایند.
نظر شما