محمدرضا عابدی شاهرودی، نویسنده این کتاب، دارای تحصیلات حوزوی است و در حوزه هنر، داستان‌نویسی و فلسفه مشغول به فعالیت است، کتاب‌های شیطان، آیه‌های مسخ، غیب نما، رها شده، در محضر تاریکی(تاریخ شیطان‌پرستی)، شیطان و رازهای هزار ساله، این‌جا ابدیت، کلاه شاپو روی زمین داغ، آتش، جن، خاک، آدم(تاریخ جن‌شناسی) و باد یمانی،از جمله آثاراوست،
به بهانه سال روز ولادت امام هفتم(ع)، با این نویسنده درباره کتاب «زندان زاهر»، هم‌کلام شدیم تا از انگیزه‌های تألیف و ویژگی‌های این اثر بیشتر بدانیم.
اهمیت تاریخی دوران امام هفتم(ع)
مولف کتاب زندان زاهر، درباره اهمیت برهه تاریخی دوران حیات امام کاظم(ع) که او را به نگارش این
اثر، واداشت گفت: «دوران زندگی امام کاظم(ع) مقارن با حکومت سخت‌ترین خلیفه بنی‌عباس یعنی هارون‌الرشید است، دوران هارون مخوف، در میان دوران منصور عباسی تا متوکل عباسی، مقتدرترین دوران حکومت بنی‌عباس است. هارون با بلندپروازی‌هایش، هم مرزهای حکومت بنی‌عباس را از شرق تا غرب گستراند و هم رویکرد جدیدی در دنیای مسلمانان به کار گرفت. خصوصا حمایت و نزدیک کردن گرایش معتزله به خودش، همان گرایشی که از زمان پسرش مامون تا واثق عباسی، به عنوان گرایش مسلط و تنها گرایش مشروع شناخته شد و به فرمان مامون دادگاه‌های تتفیش عقاید به خاطرش راه‌اندازی کردند.
وی ادامه داد: با این حال هارون مخوف همچنان رویکرد ضد اهل بیت(ع) خود را ادامه داد و هرگونه تلاش برای قیام به نفع علویان را به شدت سرکوب نمود. از قیام یحیی‌بن عبدالله از اولاد امام مجتبی(ع) گرفته تا احضار محمدبن ادریس شافعی به اتهام آن‌که از قیام‌های علویان حمایت می‌کند، در این میان یحیی‌بن عبدالله به فرمان هارون به قتل رسید و محمدبن ادیس با تقیه خودش را نجات داد.»
امام موسی کاظم(ع)، مرکز هدف خلیفه عباسی
وی ضمن تأکید بر نقش و جایگاه امام هفتم در آن دوران تاریخی بیان داشت:«مرکز هدف هارون، موسی‌بن جعفر امام رافضیان بود. خصوصا این‌که پس از شهادت امام صادق(ص)، شعبه‌های متعددی درمیان شیعیان پیدا شده بود.
عده‌ای به محمدبن اسماعیل گرایش یافته و شیعیان اسماعیلی بودند، عده‌ای به سمت عبدالله افطح رفتند و شیعیان فطحیه نام گرفتند، عده‌ای سمیطیه شدند و پس از امام صادق(ص)، محمد از فرزندان جعفربن محمد را، امام دانستند.
وی افزود:عده‌ای به سمت عبدالله‌بن ناووس رفتند و عقیده یافتند امام صادق(ص) همان مهدی موعود است و از دنیا نرفته و بلکه در غیبت است.
اینها ناووسیه لقب گرفتند و این در حالی بود که زیدیه همچنان حضور داشتند و خودشان به گروه‌های متعددی، تقسیم می‌شدند.
این نویسنده، خاطرنشان کرد: این مطلب را هم باید در نظر داشت که در این زمان، هنوز مذاهب سنی به وجود نیامده بودند و چیزی به نام اهل سنت وجود نداشت؛ چرا که زمان تشکیل اولین مذاهب سنی، به زمان متوکل به بعد مربوط است.»
عابدی شاهرودی، تصریح کرد: در این زمان، امام کاظم(ص) محور اصلی مراجعه شیعیان و مسلمانان بود، روافض که گروه اصلی شیعیان را تشکیل می‌دادند، به تعلیمی که امام از طریق سازمان وکالت به شاگردان خود داده بود به سمت آن بزرگوار آمدند و حتی باعث توبه گروه متعددی از کسانی شد که به سمت فرقه‌های دیگر شیعه رفته بودند. همان‌طور که فرق ناووسیه و فطحیه و سمیطیه پس از چندی از میان رفتند و دیگر اثری از آنان نماند.
بنابراین پس از شهادت امام صادق(ع)، با این‌که دوران سختی برای شیعیان به وجود آمد و پراکندگی در میانشان حاصل شد، با تلاش امام کاظم(ص)، دوباره شیعیان در محور ولایت ایشان دور هم متحد شدند تا علوم آل محمد را نگه دارند و به آیندگان برسانند.
وی، اضافه کرد: از سوی دیگر، تمدن تقیه که امام صادق(ص) در مواجهه با حاکمان بنی‌عباس به شیعیان و مسلمانان هدیه داده بود، در زمان امام کاظم(ص) و در مواجهه با هارون عباسی برقرار بود و باعث شد تا شیعیان رافضی از گزند او در امان بمانند و حتی درون کاخ‌هایش نفوذ کنند. همان‌طور که در این دوران علی‌بن یقطین با این‌که از یاران صاحب‌سر امام کاظم(ص) محسوب می‌شد، وزیر هارون بود و کاخ‌هایش را در اختیار داشت.
عابدی شاهرودی تاکید کرد: در حقیقت کتاب زندان زاهر، سعی کرده به صورت خلاصه بخشی از زندگی امام هفتم شیعیان را طی این مدت به نگارش در آورد تا خواننده بتواند نقطه دیدی مناسبی نسبت به ایشان و وضعیت دوران زندگی آن بزرگوار، پیدا کند.
آثاری مرتبط با زندگی معصومین(ع)
عابدی شاهرودی، درباره مدت زمانی که صرف نگارش کتاب زندان زاهر کرده است، اظهار داشت: «پژوهش و تحقیق درباره این موضوع، سال‌هاست که برای من ادامه دارد؛ زیرا ذیل یک پروژه بزرگ‌تر در تاریخ اسلام تعریف شده است اما نگارش خود کتاب، نزدیک به یک سال زمان برد.
وی از کتاب‌های غیب‌نما درباره زندگی امام زمان(عج)، این‌جا ابدیت درباره زندگی معصومین(ع)، باد یمانی درباره زندگی امام یازدهم و زندان زاهر درباره زندگی امام کاظم(ع)، به عنوان آثاری مرتبط با زندگانی ائمه‌اطهار(ع) نام برد که تا به‌حال، تألیف کرده است.
مولفه‌های لازم برای تولید محتوای دینی مناسب
این پژوهشگر و مولف، درباره تأثیر نگارش آثار مرتبط با زندگی معصومین(ع) در ترویج سیره آن‌ها در جامعه و این‌که یک نویسنده باید چه مولفه‌هایی را در نظر بگیرد تا کتابش دینی‌اش برای نسل جوان جذاب باشد گفت: طبیعتا تلاش‌های مداوم می‌تواند موثر باشد، این کتاب هم یک حلقه در زنجیره تولید محتوای داستانی از زندگی معصومین(ع) است. هم در مرحله کمی و سپس در مرحله کیفی، روی هر دو مسئله همچنان باید کار کرد تا رویکرد بهتری نسبت به این موضوع به دست بیاید. به خصوص این‌که مسئله اصلی، هم ارائه تصویری از معصوم(ع) در داستان است و هم تسلط بر تاریخ اسلام و دورانی که معصومین(ع) زندگی می‌کردند.
وی ادامه داد: این دو مشکل اصلی در مواجهه نویسندگان با این موضوع است. پس از رفع این دو مشکل، انتخاب سبک‌های نگارشی و استفاده از تکنیک‌های داستانی می‌تواند متن را برای خواننده جوان جذاب‌تر نماید، و ان‌شاء‌الله با کمک خداوند، همه در کنار هم بتوانیم در این راه قدمی به اندازه توان خود برداریم.
برشی از کتاب «زندان زاهر»
پیرمرد در بستر خوابیده بود که ناگهان نور سفیدی همه جا را فرا گرفت. برای یک لحظه انگار که نفسش بند آمده باشد از جا پرید و گلویش را فشرد. از شدت نور نمی‌توانست به جلو بنگرد. نور سفید همه جا را فرا گرفته بود.
-خدای بزرگ! این دیگر چیست؟
ناگهان صدایی از سمت نور به او رسید.
- تو ای بنده خدا. بنده خدایی را متهم ساخته‌ای که راه بازگشت ندارد. اما فقط خدا آگاه به احوال است. آن بنده‌ای که او را متهم کردی، نام خدا را معطر ساخت. حال به نزد او برو و از سوی خداوند به او بگو که اسم ما را طیب و طاهر کردی. پس ما تو را طیب و طاهر می‌کنیم. اسم ما را تعظیم نمودی. پس ما تو را تعظیم می‌نماییم. به عزت خویش سوگند که نامت را در دنیا و آخرت پاک می‌کنیم.
پیرمرد که گلویش را خشکی گرفته بود نمی‌توانست باور کند. به گلویش چنگ زد و فریادکشان از خواب بیدار شد.
عرق سردی بر پیشانی داشت و دیگر اثری از آن نور سفید نبود.
نظر شما